Οι γυναίκες πεθαίνουν στην Τουρκία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι γυναίκες πεθαίνουν στην Τουρκία

Και το πρόβλημα γίνεται όλο και χειρότερο

Η Τουρκία έχει στους νόμους της αρκετά αυστηρές προφυλάξεις για τις γυναίκες. Το πρόβλημα είναι ότι πολλοί νόμοι απλώς δεν εφαρμόζονται. Αυτό συμβαίνει παρά ορισμένα αξιοσημείωτα νομικά κέρδη: Το 2012, για παράδειγμα, η Τουρκία επέκτεινε έναν νόμο για την ενδοοικογενειακή βία για να συμπεριλάβει και την άγαμη γυναίκα. (Προηγουμένως μόνο οι έγγαμες γυναίκες προστατεύονταν από την ενδοοικογενειακή βία). Ο νόμος έδωσε επίσης μεγαλύτερη εξουσία στους αστυνομικούς όταν ασχολούνταν με περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας. Αλλά χωρίς εφαρμογή, ο νόμος από μόνος του δεν κάνει τίποτα για την προστασία των γυναικών.

Τους τελευταίους μήνες η κατάσταση χειροτερεύει. Τον Ιανουάριο, το Υπουργείο Δικαιοσύνης μείωσε την βαθμολογία των εξετάσεων για να γίνει κάποιος δικαστής ή εισαγγελέας. Ως μέρος της κατάστασης έκτακτης ανάγκης που επιβλήθηκε μετά την απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο, η Τουρκία έχει απολύσει από την δουλειά τους και φυλακίσει περίπου 4.000 δικαστές και εισαγγελείς. Αντικαταστάθηκαν από δικαστές χωρίς πείρα [10], οι οποίοι επιλέχθηκαν σε μεγάλο βαθμό με βάση την πίστη τους στον Ερντογάν και στο κυβερνών κόμμα του Νόμου και Δικαιοσύνης (AKP). Όπως εξηγεί ο Soner Cagaptay, διευθυντής του Τουρκικού Ερευνητικού Προγράμματος στο Ινστιτούτο της Ουάσινγκτον, «ο Ερντογάν χρησιμοποιεί τις εκκαθαρίσεις μετά το πραξικόπημα για να πολιτικοποιήσει το δικαστικό σώμα».

Οι δικαστικές εκκαθαρίσεις αποτελούν μέρος μιας αυταρχικής μετατόπισης για την οποία οι επικριτές της τουρκικής κυβέρνησης προειδοποιούσαν εδώ και χρόνια και η οποία έχει εντατικοποιηθεί μετά την απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο. Αυτή η μετατόπιση, επιπλέον, συνδυάστηκε με την αύξηση της θρησκευτικής συντηρητικής ρητορικής και πολιτικής. Ο Ερντογάν δήλωσε δημοσίως ότι ο έλεγχος των γεννήσεων είναι προδοτικός, προτρέποντας τις γυναίκες να έχουν τρία ή περισσότερα παιδιά. Ο ίδιος αντιτάσσεται κατηγορηματικά στις καισαρικές τομές και έχει εξισώσει μια γυναίκα που εργάζεται με ένα «μισό» άτομο [11] επειδή «αρνείται την μητρότητα και παραιτείται από το νοικοκυριό» [11].

Σε μια ιδιαίτερα αξιοσημείωτη στιγμή το 2014, ο τότε αναπληρωτής πρωθυπουργός Μπουλέντ Αρίντς σόκαρε τους Τούρκους όταν ισχυρίστηκε ότι οι γυναίκες δεν έπρεπε να γελούν δημοσίως επειδή αυτό ήταν άσεμνο. Πολλές γυναίκες δημοσίευσαν στα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης φωτογραφίες τους που γελούσαν απέναντι στην κυβέρνηση της Τουρκίας. Και τον Νοέμβριο, το AKP πρότεινε ένα αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο που θα συγχωρούσε τους καταδικασθέντες βιαστές παιδιών εφ’ όσον παντρεύονταν τα θύματά τους, προς φρίκη των οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Χιλιάδες Τούρκοι [12] βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για το νομοσχέδιο, προτρέποντας το ΑΚΡ να το αποσύρει.

02052017-3.jpg

Μια φωτογραφία της Eda Okutgen, τον Φεβρουάριο του 2017. NICOLE TUNG
-------------------------------------------------

ΣΤΗΝ ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗ

Στις 16 Απριλίου, οι Τούρκοι πήγαν στις κάλπες για ένα δημοψήφισμα, δίδοντας με μικρή διαφορά στον Ερντογάν -ο οποίος δήλωσε ότι οι γυναίκες είναι κατώτερα όντα από τους άνδρες [13]- σημαντικά μεγαλύτερη δύναμη ως πρόεδρος. Παρ’όλο που ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, συνεχάρη τον Ερντογάν για τη νίκη του, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και άλλοι εξωτερικοί παρατηρητές εξέφρασαν την ανησυχία τους για τις ευρέως διαδεδομένες κατηγορίες για παρατυπίες και εκφοβισμούς στην ψηφοφορία. Ο ίδιος ο Ερντογάν απέρριψε τις επικρίσεις για το δημοψήφισμα, λέγοντας μάλιστα σε διεθνείς εκλογικούς παρατηρητές από τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) να «μάθουν την θέση τους». Με την αλλαγή στην ηγεσία να είναι απίθανη, οι Τούρκοι στις πρώτες γραμμές της μάχης για τα δικαιώματα των γυναικών λένε ότι ο δρόμος προς τα εμπρός θα είναι πλέον πολύ πιο δύσκολος.

Ωστόσο, για πολλές γυναίκες στην Τουρκία η υποχώρηση δεν αποτελεί επιλογή. Ο θάνατος της Eda, για παράδειγμα, μόνο παρακίνησε γυναίκες όπως η αδελφή της, στον ακτιβισμό. Η Nazli πιστεύει ότι η αμφιλεγόμενη στάση της κυβέρνησης για τα δικαιώματα των γυναικών απλώς ενθαρρύνει την βία κατά των γυναικών. Και γι’ αυτό αγωνίζεται.

«Έχουμε ένα ρητό στην Τουρκία: Η φωτιά καίει μόνο εκεί που πέφτει», είπε η Ναζλί, εξηγώντας πως οι άνθρωποι συχνά ενδιαφέρονται μόνο για πράγματα που είδαν ή βίωσαν από πρώτο χέρι.

«Βλέπουμε όλα αυτά τα πράγματα στην τηλεόραση», είπε η Nida Okutgen, η νεώτερη αδελφή της Eda. «Λυπόμασταν για τα θύματα, αλλά γυρίσαμε την πλάτη μας και συνεχίσαμε να ζούμε την ζωή μας. Αφότου δολοφονήθηκε η Eda, αρχίσαμε να βλέπουμε ότι ήταν ένα τεράστιο πράγμα. Συνέβαινε κάθε μέρα».

Τώρα, οι αδελφές συμμετέχουν σε πορείες και σε διαμαρτυρίες για τα δικαιώματα των γυναικών. Η Ναζλί παρακολουθεί τις [δικαστικές] ακροάσεις άλλων δολοφονημένων και κακοποιημένων γυναικών. Πηγαίνει για να κρατήσει το χέρι τους, για την Έντα.

Η Nazli δεν θα ξεχάσει ποτέ την τελευταία συζήτηση που είχε με την αδελφή της. Επρόκειτο για μια μαρμελάδα μήλων και μανταρινιών, αίφνης -το αγαπημένο έδεσμα της Eda. Η Ναζλί είχε φτιάξει μια μεγάλη ποσότητα, αλλά ήταν πολύ ζεστή για να την πάρει η Eda σπίτι της. Είπε ότι θα την έπαιρνε το πρωί. Αλλά την αυγή ήταν νεκρή. Αντ’ αυτού, η Ναζλί έδωσε τα βάζα της μαρμελάδας στην κηδεία της αδελφής της.

Η Nazli διοχετεύει την θλίψη της σε ένα βιβλίο για την ζωή και το θάνατο της Eda. Σχεδιάζει να δωρίσει όλα τα έσοδα από αυτό σε οργανώσεις που βοηθούν γυναίκες όπως η Eda. Έχει ήδη έναν τίτλο, λέει, χαμογελώντας με δάκρυα: «Μαρμελάδα από μήλο και μανταρίνι».

Το ρεπορτάζ για αυτό το άρθρο υποστηρίχθηκε από το The International Women's Media Foundation [14] και το The Fuller Project for International Reporting [1].

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.