Η πολιτική κακής γειτονίας της Βενεζουέλας

Δεν θα είναι εύκολο. Οι εξωτερικές κυβερνήσεις μπορούν να έχουν μόνο οριακή επίδραση στην κρίση της Βενεζουέλας. Οι κυρώσεις και άλλα μέτρα τιμωρίας δεν μπορούν ποτέ να ταιριάξουν με τον οικονομικό πόνο που η κυβέρνηση του Maduro είναι πρόθυμη να επιβάλει στον εαυτό της και, ακόμη χειρότερα, θα μπορούσαν να βαθύνουν τα δεινά των πολιτών της Βενεζουέλας. Επιπλέον, πολλά από τα λατινοαμερικάνικα κράτη που βρίσκονται σε καλύτερη θέση για να πιέσουν την Βενεζουέλα, όπως η Βραζιλία, έχουν εμπλακεί σε εγχώρια προβλήματα που τα αποσπούν.

Η πιο πρόσφατη πολυμερής προσπάθεια για την αποθάρρυνση της κρίσης της Βενεζουέλας κατέληξε σε αποτυχία. Το 2016 και το 2017, οι πρώην πρόεδροι της Δομινικανής Δημοκρατίας, του Παναμά και της Ισπανίας, με την στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών και του Βατικανού, επιδίωξαν να μεσολαβήσουν μεταξύ της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης. Αξιωματούχοι του καθεστώτος και ορισμένοι εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης συμμετείχαν στις συνομιλίες που διεξήχθησαν υπό την αιγίδα της Ένωσης των Χωρών της Νοτίου Αμερικής (UNASUR). Αλλά στο τέλος, ο Maduro χρησιμοποίησε τον διάλογο για να εκτονώσει τις διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης και να αγοράσει χρόνο χωρίς να συμφωνήσει να διεξαγάγει τις εκλογές που απαιτούνται από το σύνταγμα της χώρας. Η αποτυχία αυτών των διαπραγματεύσεων έχει πείσει πολλούς Βενεζουελάνους ότι οι νέες συνομιλίες δεν θα είναι παραγωγικές αν δεν προηγηθούν η απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων, η υπόσχεση διεξαγωγής εκλογών και η αποδοχή της διεθνούς ανθρωπιστικής βοήθειας.

Μια νέα προσπάθεια εκ μέρους των δυνάμεων της Λατινικής Αμερικής θα μπορούσε να είναι διαφορετική. Η συμμετοχή ενεργών αντί για πρώην ηγετών θα σημάνει μια σημαντική αλλαγή. Επιπλέον, ο Maduro γίνεται όλο και πιο αδύναμος: Οι πολίτες της Βενεζουέλας και οι γείτονές της είναι λιγότερο ανεκτικοί σήμερα στις βαναυσότητες της κυβέρνησης από ποτέ. Ο θυμός εκείνων που διαδηλώνουν στο Καράκας και σε άλλες πόλεις -όχι μόνο οι μεσαίες τάξεις, αλλά και οι φτωχότεροι Βενεζουελάνοι που αποτελούν την παραδοσιακή βάση του «τσαβισμού» [8]- δεν μπορούν να συμπιεστούν.

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΜΕ ΤΗΝ ΜΟΝΟΜΕΡΕΙΑ

Όπως και οι Λατινοαμερικανοί ομόλογοί τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες έλαβαν πρόσφατα μια πιο σκληρή στάση εναντίον της Βενεζουέλας. Ως επί το πλείστον, η διοίκηση του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, έχει υποστηρίξει τις πολιτικές του προκατόχου του. Το 2015, ο Μπαράκ Ομπάμα ενέκρινε κυρώσεις κατά επτά αξιωματούχων της Βενεζουέλας που κατηγορούνται για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εγκληματικές δραστηριότητες. Η διοίκηση Trump στόχευσε περισσότερους ανώτερους αξιωματούχους τον Φεβρουάριο, όταν έθεσε κυρώσεις στον αντιπρόεδρο της Βενεζουέλας, Tareck El Aissami, και έναν από τους συνεργάτες του για τον ρόλο τους στο εμπόριο ναρκωτικών. Το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας επανεξετάζει την ευρύτερη πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών για την Βενεζουέλα και φαίνεται πιθανό ότι η Ουάσιγκτον θα επιβάλει περισσότερες κυρώσεις. Ο Τραμπ φέρνει τακτικά το ζήτημα της κρίσης της Βενεζουέλας [σε συζητήσεις του] με άλλους αρχηγούς κρατών της Λατινικής Αμερικής, όπως έκανε ο Ομπάμα, αν και γενικά είναι θεωρητικά πιο συγκρουσιακός από τον Ομπάμα. Το Κογκρέσο επίσης ανησυχεί σαφώς ότι η Βενεζουέλα θα μπορούσε να καταλήξει σε ακόμα μεγαλύτερη βία και καταπίεση. Στις 3 Μαΐου, μια υψηλού επιπέδου διακομματική ομάδα γερουσιαστών των ΗΠΑ εισήγαγε νομοθεσία [9] που θα επέτρεπε περισσότερες κυρώσεις στους αξιωματούχους της Βενεζουέλας και θα παρείχε ανθρωπιστική βοήθεια στους αμάχους της χώρας, μεταξύ άλλων μέτρων για την καταπολέμηση της διαφθοράς και για να σταματήσει η δημοκρατική και οικονομική κατάρρευση της Βενεζουέλας.

Ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών, Luis Almagro, στην Πόλη του Μεξικού, τον Μάρτιο του 2017. EDGAR GARRIDO/REUTERS
------------------------------------------------

Τους ερχόμενους μήνες, η Ουάσινγκτον θα πρέπει να συνεργαστεί στενά με τους περιφερειακούς συμμάχους της. Πρέπει να στηρίξει πρωτοβουλίες στον OAS που αφορούν τις ανθρωπιστικές κρίσεις και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Βενεζουέλας, να προσπαθήσει να οικοδομήσει μια ισχυρότερη διεθνή συναίνεση καταδικάζοντας την κυβέρνηση της χώρας και να υποστηρίξει κάθε σοβαρή ανεξάρτητη ομάδα λατινοαμερικανικών κρατών [10] που επιδιώκει να αντιμετωπίσει την κρίση. Μονομερείς παρεμβάσεις, από την άλλη πλευρά, θα ήταν λάθος. Η επιβολή οικονομικών κυρώσεων στην Βενεζουέλα συνολικά, όχι μόνο θα εμβαθύνει την δυστυχία πολλών Βενεζουελάνων αλλά και θα διακινδυνεύσει την αποξένωση των Ηνωμένων Πολιτειών από τους Λατινοαμερικανούς γείτονές της, όπως συνέβη με τις μονομερείς πολιτικές της Ουάσιγκτον έναντι της Κούβας [11] εδώ και δεκαετίες.

ΓΙΑΤΙ Ο ΜΑΔΟΥΡΟ ΑΝΤΕΧΕΙ

Είναι πιθανό η αυξανόμενη πίεση από το εξωτερικό και η εξάπλωση των εσωτερικών αναταραχών να πείσουν ορισμένους ανώτερους αξιωματούχους της Βενεζουέλας ότι οι νέες εκλογές έχουν νόημα. Μέχρι στιγμής, όμως, η κυβέρνηση έχει κρατήσει ένα τέτοιο σενάριο μακριά. Μέσα από μια σειρά παράνομων κινήσεων -όπως η παρεμπόδιση ενός συνταγματικού δημοψηφίσματος για την ανάκληση του προέδρου πέρυσι- έχει διχάσει και αποδυναμώσει την αντιπολίτευση. Η έκκλησή του για την δημιουργία μιας συντακτικής συνέλευσης για να ξαναγράψει το σύνταγμα της Βενεζουέλας [12] είναι το τελευταίο του τέχνασμα, το οποίο προφανώς αποσκοπούσε να αποσπάσει την προσοχή της αντιπολίτευσης από τις εκκλήσεις της για εκλογές.