Ο εύθραυστος συνασπισμός του δημοψηφίσματος του Ερντογάν

Εν ολίγοις, οι πολιτικές φιλοδοξίες των δύο εκλογικών σωμάτων είναι ασυμβίβαστες. Επομένως, η κυβέρνηση του ΑΚΡ μπορεί να ξεκινήσει πιέζοντας για μια μη αμφισβητήσιμη, επικεντρωμένη στην οικονομία ημερήσια διάταξη, με μερικά πιθανά επιπρόσθετα μικρά πολιτικά βήματα, αντί [να ξεκινήσει] ανταμείβοντας τους Κούρδους για την υποστήριξή τους. Μια σημαντική δοκιμασία της συμμαχίας θα προκύψει εάν η κυβέρνηση αναλάβει νέες και μακρόχρονες διασυνοριακές στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Συρία ή το Ιράκ, τις οποίες ο Ερντογάν έχει υπαινιχθεί [8] σε μερικές ομιλίες μετά το δημοψήφισμα. Στο πρόσφατο παρελθόν, τέτοιες ενέργειες επικεντρώθηκαν στο Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK), το οποίο έχει σημαντική παρουσία στο βόρειο Ιράκ, και στο Κόμμα της Δημοκρατικής Ένωσης που συνδέεται με το ΡΚΚ, το οποίο ελέγχει μεγάλο μέρος της συριακής πλευράς των τουρκοσυριακών συνόρων.

Ο Ερντογάν και το ΑΚΡ θα πρέπει επίσης να υπολογίσουν το πώς θα κερδίσουν τις επικείμενες τοπικές, κοινοβουλευτικές και προεδρικές εκλογές, οι οποίες είναι όλες προγραμματισμένες για το 2019. Δεν πρέπει να αποκλείσουμε την πιθανότητα πρόωρων εκλογών, εάν ο Ερντογάν κρίνει ότι το πολιτικό κλίμα θα είναι ευνοϊκό. Αλλά ανεξάρτητα από το χρονοδιάγραμμα, η κυβέρνηση είναι πιθανό να συνειδητοποιήσει ότι [πρέπει να] διατηρεί ανέπαφη την ευαίσθητη συμμαχία του «ναι». Θα προσπαθήσει ενδεχομένως να ενισχύσει το στρατόπεδο κερδίζοντας πάλι τους συντηρητικούς-εθνικιστές ψηφοφόρους που αποστάτησαν στα δημοψηφίσματα. Δεδομένων των ρηγμάτων στο MHP (η πλειοψηφία των μελών του οποίου ψήφισαν «όχι», σύμφωνα με τους δημοσκόπους), η κυβέρνηση είναι πιθανό να καταλήξει να συμμαχήσει κυρίως με την ηγεσία του MHP, με περιορισμένη λαϊκή στήριξη. Αυτό το μπλοκ θα ταχθεί εναντίον μιας συμμαχίας με αιχμή του δόρατος το κοσμικό CHP όπου συμμετέχουν διαφωνούντες πρώην εθνικιστικές ελίτ του MHP. Εδώ, η θέση του φιλο-κουρδικού HDP και των Κούρδων γενικά θα είναι καθοριστική. Στο πλαίσιο αυτό, το AKP θα προσπαθήσει να διαχειριστεί την συμμαχία του στρατοπέδου του «ναι». Η κυβέρνηση πιθανόν να κυμαίνεται μεταξύ της εφαρμογής οικονομικών μέτρων σε συνδυασμό με πολύ μετριοπαθείς πολιτικές κινήσεις στο κουρδικό ζήτημα και του να προσπαθεί να ανταποκριθεί στις πολιτικές προτιμήσεις του εθνικιστικού MHP. Κατά συνέπεια, η ατζέντα του ΑΚΡ θα φαίνεται όλο και λιγότερο συνεκτική.

Η δήλωση του Ερντογάν τη νύχτα του δημοψηφίσματος ότι θα εγκρίνει την θανατική ποινή, για παράδειγμα, εν μέρει προοριζόταν για να προσελκύσει τους εθνικιστές. Η κυβερνητική συζήτηση για να τεθεί η υπόθεση της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ σε δημοψήφισμα [9] έκανε το ίδιο, καθώς το MHP αντιπροσωπεύει ένα από τα πιο αντι-ευρωπαϊκά πολιτικά στρατόπεδα στην χώρα. Ωστόσο, και οι δύο προτάσεις δεν θα είναι δημοφιλείς μεταξύ των Κούρδων.

Αφού αποκτήσει την θέση του προέδρου μέσω του έκτακτου συνεδρίου του AKP στις 21 Μαΐου, ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να παρουσιάσει την εικόνα μιας νέας περιόδου τόσο για την Τουρκία όσο και για το κόμμα. Για τον σκοπό αυτό, πιθανότατα θα προσπαθήσει να ενεργοποιήσει τον μηχανισμό του κόμματος, ο οποίος έχει γίνει ολοένα και πιο χαλαρός τα τελευταία χρόνια, και να αναζωογονήσει την κεντρική εκτελεστική επιτροπή και άλλα βασικά όργανα, αλλάζοντας την σύνθεσή τους. Είναι πολύ πιθανό ότι μια αλλαγή του υπουργικού συμβουλίου θα ακολουθήσει την αλλαγή της δομής του κόμματος για να δώσει ακόμη περισσότερο την εντύπωση ότι ξεκινά μια νέα περίοδος, αλλά αυτό δεν θα σημαίνει απομάκρυνση από τις πολιτικές που υπάρχουν ήδη. Εκτός από την ρητορική για την θανατική ποινή και ενδεχομένως τον τερματισμό των διαπραγματεύσεων ένταξης με την ΕΕ, η νέα συμμαχία με το εθνικιστικό MHP και οι υπολογισμοί για τις επερχόμενες εκλογές είναι πιθανό να οδηγήσουν την κυβέρνηση να συνεχίσει σχεδόν τις ίδιες πολιτικές και προσεγγίσεις.

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ;

Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει ένα περιορισμένο άνοιγμα για μεταρρυθμίσεις. Αυτό που έγινε στις 16 Απριλίου είναι εξαιρετικά απίθανο να αντιστραφεί συνολικά, αλλά είναι σημαντικό να επικεντρωθούμε στην αποκατάσταση των πιο έκδηλων ελαττωμάτων του πακέτου που ψηφίστηκε στο δημοψήφισμα. Παρά τις ελάχιστα ενθαρρυντικές πρώτες ενδείξεις, όπως η συζήτηση για την θανατική ποινή [10] καθώς για την εν πολλοίς καθυστερημένη διαδικασία προσχώρησης στην ΕΕ [11], η συζήτηση αυτή είναι κρίσιμη. Λαμβάνοντας υπόψη τις τάσεις που έχει αποκαλύψει το δημοψήφισμα στην κυβέρνηση -η απώλεια μεγάλων μητροπολιτικών πόλεων (οι τρεις μεγαλύτερες, η Άγκυρα, η Κωνσταντινούπολη και η Σμύρνη, ψήφισαν «όχι») και ένα αυξανόμενο επίπεδο αποσύνδεσης από τις σχετικά μορφωμένες, αστικές μεσαίες τάξεις και τους νέους- είναι ζωτικής σημασίας για τον Ερντογάν και το ΑΚΡ να αναλύσουν με ακρίβεια και αργότερα να ενεργήσουν πάνω σε αυτό το αποτέλεσμα.