Ο Τραμπ δεν είναι υποκριτής | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο Τραμπ δεν είναι υποκριτής

Και αυτό είναι κακό για την διεθνή τάξη

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ [2], μπορεί να κατηγορηθεί ότι έχει πολλά ελαττώματα, αλλά η υποκρισία δεν είναι ένα από αυτά. Σίγουρα, ο Trump είναι ασυνεπής. Οι επικριτές του το βρήκαν ως μια ωραία απασχόληση να ψάχνουν παλαιά tweets στα οποία καταδικάζει τους πολιτικούς αντιπάλους του επειδή έκαναν κάτι που και ο ίδιος κάνει σήμερα. Αλλά η υποκρισία απαιτεί έναν ελάχιστο βαθμό αυτογνωσίας. Απαιτεί επίσης σαφή κατανόηση τόσο των ίδιων συμφερόντων όσο και των δημόσιων κανόνων που μπορεί να εμποδίσουν την αυτο-εξυπηρέτηση. Οι επαναλαμβανόμενες γκάφες και οι προσβολές υπονοούν ότι ο Trump [3] δεν έχει τέτοιες γνώσεις. Μακράν του να είναι ένας μακιαβελικός [4] μηχανορράφος, φαίνεται να αδυνατεί να αναγνωρίσει την διαφορά ανάμεσα σε αυτό που δηλώνει κανείς δημοσίως και σε ό, τι κάνει ιδιωτικά, πολύ δε λιγότερο την χρησιμότητα της εκμετάλλευσης αυτής της διαφοράς.

Με κάποιο μέτρο, η έλλειψη ελέγχου του Trump μπορεί να είναι αναζωογονητική. Όταν σε μια συνέντευξη τον Φεβρουάριο, ο Bill O'Reilly του Fox News πίεσε τον Trump για την σχέση του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν –«έναν δολοφόνο»- ο Τραμπ απάντησε ότι υπάρχουν πολλοί δολοφόνοι και ρώτησε ρητορικά αν «η χώρα μας ήταν τόσο αθώα» [6]. Ο ίδιος επεσήμανε πτυχές της αμερικανικής συμπεριφοράς που τόσο οι φιλελεύθεροι όσο και οι συντηρητικοί προτιμούν να αποσιωπούν. Υπό κανονικές συνθήκες, μια προεδρική αναγνώριση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες τακτικά έχουν σκοτώσει ανθρώπους [7] κάτω από σκανδαλώδεις συνθήκες μπορεί να προκαλούσε σοβαρή συζήτηση. Αλλά τίποτα σχετικά με τον Trump δεν έχει μέτρο. Ο Trump θέλει όχι μόνο να αναγνωρίσει την σκοτεινή πλευρά της Αμερικής αλλά να την αγκαλιάσει, οικοδομώντας την αμερικανική πολιτική στο ξεκάθαρο συμφέρον και τα βραχυπρόθεσμα πλεονεκτήματα.

01062017-1.jpg

Ο Trump στην Washington, τον Μάιο του 2017. YURI GRIPAS / REUTERS
---------------------------------------------------

Το πρόβλημα είναι ότι η υποκρισία είναι εξίσου σημαντική για την διεθνή πολιτική όσο και τις προσωπικές σχέσεις. Η αδυσώπητη επιδίωξη του συμφέροντος είναι σπάνια ελκυστική για τους άλλους. Οι Αμερικανοί ηγέτες συνηθίζουν να πιέζουν τον αυτο-εξυπηρετικό μύθο ότι τα συμφέροντα των ΗΠΑ και τα συμφέροντα του κόσμου ήταν ως επί το πλείστον τα ίδια και ότι η Αμερική ήταν το απαραίτητο έθνος. Τώρα, ο Trump έφερε μια ιδιαίτερα ορατή σφήνα μεταξύ των αμερικανικών συμφερόντων και εκείνων του κόσμου. «Κάνοντας την Αμερική Μεγάλη και Πάλι» ίσως να είναι ένα ελκυστικό σύνθημα για μια μεγάλη μειοψηφία Αμερικανών ψηφοφόρων, αλλά είναι απίθανο να προσελκύσει μη Αμερικανούς, οι οποίοι φοβούνται ότι ο Τραμπ θέλει να κάνει την Αμερική και τον εαυτό του σπουδαίο εις βάρος τους, κάτι που με την σειρά του θα κάνει την σπουδαιότητα δυσκολότερο να επιτευχθεί.

Ακόμη και αν ο Trump ήθελε να πει ένα πράγμα και να κάνει κάτι άλλο, δεν έχει τις κοινωνικές και πολιτικές δεξιότητες που απαιτούνται για την επιτυχή υποκρισία. Οι καλοί υποκριτές μπορούν να παρουσιάσουν τις ιδιοτελείς ενέργειες ως αδιάφορη κρατική δράση. Εξυφαίνουν επιδέξια τις κρυψώνες σε ολόκληρο το κενό μεταξύ της δημόσιας και της ιδιωτικής προσωπικότητάς τους, εμποδίζοντας την απελευθέρωση μη κολακευτικών πληροφοριών, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ευρεία κυκλοφορία των ευνοϊκών γεγονότων. Αντίθετα, ο Trump σπάνια επικαλείται αρχές, επανειλημμένα εκστομίζει πράγματα που δεν πρέπει να λέει δημόσια και προεδρεύει της πιο χαλαρής [8] προεδρικής διοίκησης στην ζωντανή μνήμη.

Από την άποψη της εξωτερικής πολιτικής [9], η εγκατάλειψη της υποκρισίας θα διευκολύνει τον Trump να χαλυβδώσει συμμαχίες ευκολίας με βάναυσα καθεστώτα στην Αίγυπτο, την Σαουδική Αραβία και αλλού. Ο υπουργός Εξωτερικών του, Rex Tillerson, χαρακτήρισε τα ανθρώπινα δικαιώματα ως εμπόδιο [10] στην προώθηση των συμφερόντων της Αμερικής και κατέστησε σαφές ότι δεν ενδιαφέρεται να πιέσει συμμάχους για ευαίσθητα ζητήματα που ενδέχεται να παρεμποδίσουν την συνεργασία σε θέματα ασφάλειας και οικονομίας.

Ωστόσο, η επιδέξια υποκρισία αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία των Ηνωμένων Πολιτειών για την οικοδόμηση μιας διεθνούς φιλελεύθερης τάξης που επικεντρώνεται στις αξίες του κράτους δικαίου, των ελεύθερων αγορών, της ελευθερίας του λόγου και της δημοκρατίας. Όταν η συμπεριφορά της Αμερικής αποκλίνει [11] από τις φιλελεύθερες αξίες που προτείνει ότι όλοι οι άλλοι πρέπει να ακολουθήσουν, η υποκρισία παρέχει το λιπαντικό που προλαμβάνει το να κολλήσουν τα γρανάζια αυτής της τάξης. Η προσποίηση και η βολή και από τις δύο πλευρές επέτρεψαν στις Ηνωμένες Πολιτείες να συνεχίσουν να προσποιούνται ότι συμπεριφέρονται καλά, και οι σύμμαχοι της χώρας να ισχυρίζονται ότι δεν αντιλαμβάνονται την κακή συμπεριφορά [των ΗΠΑ].

01062017-2.jpg

Ο Trump στο Οβάλ Γραφείο, τον Απρίλιο του 2017. CARLOS BARRIA / REUTERS
----------------------------------------------

Το μείγμα της ακατέργαστης ρητορικής και της πολιτικής ανεπάρκειας του Τραμπ απειλεί να ανατρέψει και τις δύο πλευρές αυτής της σιωπηρής συμφωνίας. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες διοικήσεις που υποστήριζαν τις βάρβαρες ενέργειες [12] από τις λατινοαμερικανικές χούντες ή παρεμπόδιζαν τον επαναδιορισμό [13] ενός δικαστή του ΠΟΕ που λάμβανε άβολες αποφάσεις, η διοίκηση του Trump ούτε καν υποστήριξε λεκτικά την παγκόσμια φιλελεύθερη τάξη [14] ]. Η κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους τουλάχιστον συγκατένευσε στους κανόνες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όταν προέβαλε νομικά επιχειρήματα ότι ο εικονικός πνιγμός δεν είναι βασανιστήριο. Και όταν η διοίκηση του Μπαράκ Ομπάμα αρνήθηκε να παρέμβει στην Συρία και βασίστηκε σε επιθέσεις με drones ως εργαλείο αντιτρομοκρατικής πολιτικής, η διεθνής κριτική σώπασε επειδή φαινόταν τουλάχιστον πιθανό ότι ο Ομπάμα έκανε ό,τι μπορούσε για να κάνει δύσκολες συναλλαγές μεταξύ δεοντολογίας και ασφάλειας.

Αλλά όταν ο Τραμπ συγχαίρει τον πρόεδρο των Φιλιππίνων για χιλιάδες εξωδικαστικούς φόνους ή αρνείται να διαμαρτυρηθεί [15] για το ότι προεδρικοί φρουροί της Τουρκίας χτυπούν διαδηλωτές στους δρόμους της Ουάσινγκτον, είναι δύσκολο για τους συμμάχους να κάνουν τα στραβά μάτια. Δεν μπορούν να ισχυριστούν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεσμεύονται από το κράτος δικαίου, όπως θα το προτιμούσαν να κάνουν, προκειμένου να μετριάσουν την εσωτερική αντίθεση στην συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Και όταν η διοίκησή του απειλεί να αγνοήσει τις αποφάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και περιγράφει τη NAFTA [17] ως την χειρότερη εμπορική συμφωνία όλων των εποχών, υπονοεί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ούτε καν δεσμεύονται στην διεθνή οικονομική τάξη που εκείνες δημιούργησαν.

Η χάραξη πολιτικής συχνά συνεπάγεται τραγικές επιλογές -περιπτώσεις στις οποίες συγκρούονται βαθιές αξίες, όπως η ελευθερία και η ασφάλεια. Η διαχείριση τέτοιων καταστάσεων είναι το κεντρικό καθήκον κάθε επιτυχημένης κυβέρνησης. Κάτι τέτοιο απαιτεί δεξιότητες, αλλά απαιτεί επίσης κάποια αξιοπιστία ως ηθικό υποστηρικτή αμφότερων των αντικρουόμενων αξιών. Ωστόσο, για να επωφεληθεί από την ηθική κάποιος, πρέπει να την διαθέτει ή να φαίνεται ότι την διαθέτει, εξαρχής. Η διοίκηση Trump, με την πολιτική θεωρία της υπέρ της επιβολής δια της ισχύος και τις απειλές και τις δημόσιες εκκλήσεις για το αμερικανικό συμφέρον, δύσκολα θα απολαύσει το πλεονέκτημα της αμφιβολίας σε περίπλοκα ζητήματα.

Βραχυπρόθεσμα, οι σύμμαχοι των ΗΠΑ είναι απίθανο να αντιταχθούν ανοιχτά στον Trump. Ακόμα και οι πιο ισχυροί θα πτοηθούν από τον συνδυασμό της εκδικητικότητας του Trump και της συνεχιζόμενης οικονομικής και στρατιωτικής ισχύος των Ηνωμένων Πολιτειών. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει επίσης ελάχιστο κέρδος από την συνεργασία, καθώς ο Trump φαίνεται να ξεχνάει τόσο τους ευεργέτες του όσο είναι εκδικητικός απέναντι στους εχθρούς του.

Εάν η υποκρισία είναι ο φόρος τιμής που πληρώνει η κακία στην αρετή, είναι επίσης η αλυσίδα που χρησιμοποιεί η αρετή της για περιορίζει την βία. Αν και η υποκρισία έχει επιτρέψει μερικές φορές τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και στους συμμάχους τους να παρεκκλίνουν από τις δεδηλωμένες φιλελεύθερες αξίες και να γλιτώνουν, τους έχει επίσης αποτρέψει από υπερβολές. Σκεφτείτε ότι όταν τα κράτη παρεκκλίνουν υπερβολικά ή πολύ δημοσίως από τις αξίες που διακηρύττουν, άλλοι μπορούν μερικές φορές να τους ντροπιάσουν επιτυχώς διορθώνοντας αυτήν την συμπεριφορά, ένα εργαλείο [18] που οι ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν αξιοποιήσει πολύ καλά τις τελευταίες δεκαετίες. Το πιο διάσημο παράδειγμα είναι οι Συμφωνίες του Ελσίνκι, οι οποίες υπογράφηκαν από τα κράτη του Συμφώνου της Βαρσοβίας, τα οποία πίστευαν ότι οι συμφωνίες ήταν νεκρό γράμμα, μόνο για να βρεθούν επανειλημμένα ντροπιασμένα από ακτιβιστές που επισήμαιναν την αποτυχία αυτών των κρατών να ανταποκριθούν στις υποσχέσεις τους.

01062017-3.jpg

Πριν από μια υπουργική διάσκεψη του World Trade Organization στην Γενεύη, τον Δεκέμβριο του 2011. DENIS BALIBOUSE / REUTERS
-----------------------------------------------------

Δυστυχώς, είναι αδύνατο να ντροπιάσεις τους αδιάντροπους. Οι αποτυχίες του Trump ως υποκριτής αναγκάζουν τους ίδιους τους συμμάχους να συμπεριφέρονται με νέους τρόπους [3], καθώς προσπαθούν να διαχειριστούν τις σχέσεις με έναν απρόβλεπτο και επικίνδυνο ηγεμόνα, διατηρώντας ταυτόχρονα την υποστήριξη των δικών τους λαών. Έχουν εμπλακεί στην κενή και προσωρινή κολακεία που οι αυλικοί δείχνουν προς έναν ισχυρό και απρόβλεπτο τύραννο για τον οποίο ελπίζουν ότι σύντομα θα αντικατασταθεί. Οι ξένοι ηγέτες και διπλωμάτες έχουν αναπτύξει ακόμη και έναν άτυπο κατάλογο οδηγιών [19] για το πώς να κρατούν τον Trump χαρούμενο -να τον συγχαίρουν για τη νίκη του στο εκλογικό κολέγιο, να υποτιμούν τον Ομπάμα και να έχουν πάντοτε κατά νου το μικρό εύρος της προσοχής του νέου προέδρου. Η κράτηση δωματίων στο κατάφωρα ακριβό ξενοδοχείο του Τραμπ στο κέντρο της πόλης της Ουάσινγκτον έχει γίνει τρόπος απότισης φόρου τιμής [20]. Αυτό το νέο είδος υποκρισίας είναι πιθανό να διαβρώσει την διεθνή φιλελεύθερη τάξη παρά να την διευκολύνει, ενθαρρύνοντας τους συμμάχους και τους αντιπάλους να υιοθετήσουν την περιφρόνηση του Trump για τους κανόνες και τα πρότυπα.

Με αυτόν τον τρόπο, ακόμα και αν ο Trump υποστεί ζημιές από τις ενδιάμεσες εκλογές και υπηρετήσει μόνο για μια θητεία, θα έχει κάνει μόνιμη ζημιά στα συμφέροντα των ΗΠΑ. Άλλα κράτη, τα οποία έχουν ενθαρρυνθεί από το παράδειγμα ή την υποστήριξη του Trump για να δείξουν περιφρόνηση προς την φιλελεύθερη τάξη, είναι απίθανο να επανέλθουν γρήγορα. Είναι δύσκολο να επιβληθεί η ευσέβεια στο εκκλησίασμα όταν ο ιερέας βλασφημεί από τον άμβωνα. Τα κράτη που πραγματικά προσελκύονται από την φιλελεύθερη τάξη θα φοβούνται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν εκ νέου να εκλέξουν έναν αρχηγό που αντιτίθεται σε αυτήν. Θα είναι απρόθυμα να επενδύσουν σε θεσμούς και σχέσεις που θα μπορούσαν εύκολα να ανατραπούν.

Αν ο Trump διατηρηθεί στην εξουσία και επιτύχει να οικοδομήσει έναν μακρόχρονο συνασπισμό που θα αναδιαμορφώσει την πολιτική των ΗΠΑ, οι προοπτικές είναι πολύ χειρότερες. Ακόμη και πριν από τις εκλογές, οι διαρροές και η ελεύθερη διάδοση πληροφοριών καθιστούσαν δυσκολότερο για τις Ηνωμένες Πολιτείες να διατηρήσουν την παραδοσιακή υποκρισία τους. Όπως γράψαμε στο Foreign Affairs το 2013, αυτό έφερε τις Ηνωμένες Πολιτείες αντιμέτωπες με μια επιλογή -είτε να εγκαταλείψουν την υποκρισία, υιοθετώντας τα στενά ίδια συμφέροντα είτε να μειώσουν την υποκρισία μετακινούμενες εγγύτερα στις αξίες που ισχυρίζονται ότι επαγγέλλονται. Η προεδρία του Trump, με το να ακολουθεί την πορεία του ξεκάθαρου συμφέροντος, έχει ήδη δείξει τους κινδύνους της πρώτης πορείας. Η συνέχιση αυτής της πορείας θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα πλήρες ξήλωμα των δεσμών εμπορίου και συνεργασίας που η χώρα έχει κατασκευάσει τόσο προσεκτικά.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/2017-05-30/trump-s-no-hypocrite

Σύνδεσμοι:
[1] https://twitter.com/henryfarrell
[2] https://www.foreignaffairs.com/topics/trump-administration
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/world/2017-02-13/trump-and-world...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/1939-04-01/machiavelli-and-machi...
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/russia-fsu/2016-04-18/russian-po...
[6] https://www.washingtonpost.com/news/post-politics/wp/2017/02/04/oreilly-...
[7] https://www.theatlantic.com/politics/archive/2014/06/a-ray-of-sunlight-o...
[8] http://www.slate.com/articles/news_and_politics/politics/2017/05/everyon...
[9] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2017-04-17/plot-ag...
[10] https://www.brookings.edu/blog/order-from-chaos/2017/05/05/tillerson-say...
[11] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2015-12-14/transat...
[12] https://www.bostonglobe.com/opinion/2015/10/03/the-blood-salvador-massac...
[13] https://www.washingtonpost.com/news/monkey-cage/wp/2016/06/06/the-u-s-is...
[14] https://www.foreignaffairs.com/anthologies/2017-02-23/what-was-liberal-o...
[15] http://www.politico.com/story/2017/05/22/trump-turkey-protesters-securit...
[16] http://www.reuters.com/article/us-usa-trump-wto-idUSKBN16832U
[17] http://www.politico.com/magazine/story/2017/03/trump-tpp-free-trade-deal...
[18] http://foreignpolicy.com/2014/08/05/the-power-of-naming-and-shaming/
[19] https://mobile.nytimes.com/2017/05/18/world/middleeast/trump-saudi-arabi...
[20] https://www.washingtonpost.com/business/capitalbusiness/2016/11/18/9da9c...
[21] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2013-10-15/end-hyp...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition