Το Παρίσι δεν καίγεται | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το Παρίσι δεν καίγεται

Γιατί η Συμφωνία για το Κλίμα θα επιβιώσει του Trump
Περίληψη: 

Παρ’ όλο που η διοίκηση Trump δεν μπορεί να σταματήσει την παγκόσμια πρόοδο στην κλιματική αλλαγή, μπορεί ακόμα να βλάψει την οικονομία των ΗΠΑ και την διπλωματική θέση των Ηνωμένων Πολιτειών, εγκαταλείποντας την συμφωνία του Παρισιού. Στα πάντα, από την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και το εμπόριο μέχρι την μη εξάπλωση των πυρηνικών όπλων και την νομισματική πολιτική, η διοίκηση Trump θα πρέπει να συνεργαστεί με άλλες χώρες για να ολοκληρώσει την ατζέντα της.

Ο BRIAN DEESE είναι ανώτερος συνεργάτης στο Mossavar-Rahmani Center for Business and Government στην Σχολή Διακυβέρνησης Kennedy στο Harvard. Από το 2015 ως το 2017, ήταν ανώτερος σύμβουλος του προέδρου των ΗΠΑ, Barack Obama.

Επί δεκαετίες, ο κόσμος έχει κατανοήσει την απειλή της αλλαγής του κλίματος. Αλλά μέχρι πρόσφατα, τα οικονομικά και πολιτικά προσκόμματα για την αντιμετώπιση του προβλήματος εμπόδιζαν την παγκόσμια δράση. Σήμερα, αυτός ο υπολογισμός έχει αλλάξει. Η τεχνολογική πρόοδος έχει καταστήσει την καθαρή ενέργεια μια κερδοφόρα επένδυση και η αυξανόμενη λαϊκή πίεση ανάγκασε τους πολιτικούς να ανταποκριθούν στην απειλή της οικολογικής καταστροφής. Αυτές οι τάσεις επέτρεψαν σημαντικές διπλωματικές προόδους, κυρίως την συμφωνία του Παρισιού του 2015 [1]. Σε αυτό το Σύμφωνο, 195 χώρες δεσμεύθηκαν να μειώσουν σημαντικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. «Έχουμε δείξει τι είναι δυνατό όταν ο κόσμος στέκεται ενωμένος», δήλωσε [2] ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, αφότου ολοκληρώθηκαν οι συνομιλίες.

Τώρα, ωστόσο, αυτή η συμφωνία απειλείται. Όσον αφορά την αλλαγή του κλίματος, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έχει αντικαταστήσει το επείγον με τον σκεπτικισμό και απείλησε να βγάλει τις Ηνωμένες Πολιτείες από την συμφωνία του Παρισιού. Έχει περάσει τους πρώτους μήνες της προεδρίας του προσπαθώντας να ανατρέψει τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς της κυβέρνησης Ομπάμα και υποσχόμενος μια επιστροφή της βιομηχανίας άνθρακα των ΗΠΑ.

02062017-1.jpg

Captain Planet: Ο Ομπάμα σε σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα στη Νέα Υόρκη, τον Σεπτέμβριο του 2014. MIKE SEGAR / REUTERS
----------------------------------------------------

Η διοίκηση Trump δεν έχει ακόμη αποφασίσει εάν θα εγκαταλείψει επισήμως την συμφωνία του Παρισιού. Ό, τι και να αποφασίσει, η ίδια η συμφωνία θα επιζήσει. Οι διαπραγματευτές την σχεδίασαν έτσι ώστε να αντέχει σε πολιτικές διαταραχές. Και οι οικονομικές, τεχνολογικές και πολιτικές δυνάμεις που την ανέπτυξαν μόνο ενισχύονται. Η πολιτική των ΗΠΑ δεν μπορεί να σταματήσει αυτές τις τάσεις. Αλλά η αδράνεια της Ουάσιγκτον για την κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει στις Ηνωμένες Πολιτείες σοβαρό οικονομικό και διπλωματικό πόνο και θα σπαταλήσει πολύτιμο χρόνο στον αγώνα για να σωθεί ο πλανήτης. Η προσκόλληση στην συμφωνία θα μετριάσει την ζημία και είναι σαφώς προς το εθνικό συμφέρον των ΗΠΑ, αλλά η αποτυχία της Ουάσινγκτον να ηγηθεί αλλιώς στην αλλαγή του κλίματος πάλι θα έβλαπτε τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον κόσμο. Έτσι, οι επιχειρήσεις των ΗΠΑ, οι επιστήμονες, οι μηχανικοί, οι κυβερνήτες, οι δήμαρχοι και οι πολίτες πρέπει να προχωρήσουν για να δείξουν ότι η χώρα μπορεί ακόμα να σημειώσει πρόοδο και ότι, τελικά, θα επιστρέψει στην ηγεσία για το κλίμα.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΛΙΓΟΤΕΡΑ

Πριν από μια δεκαετία, η συμφωνία του Παρισιού δεν θα μπορούσε ποτέ να αποτελέσει αντικείμενο επιτυχημένων διαπραγματεύσεων. Η αποτελεσματική συλλογική δράση για την αλλαγή του κλίματος ήταν απλά πάρα πολύ δύσκολο να επιτευχθεί λόγω των τεράστιων δαπανών που συνεπαγόταν. Αλλά έκτοτε, η ταχεία μείωση των τιμών των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η αύξηση της αποδοτικότητας της κατανάλωσης ενέργειας έχουν καταστήσει την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής ευκολότερη και συχνά κερδοφόρα. Μέχρι την εποχή των διαπραγματεύσεων στο Παρίσι, ο κόσμος είχε φτάσει σε ένα ορόσημο που οι ενεργειακοί αναλυτές είχαν σκεφτεί πριν από δεκαετίες: Σε πολλά μέρη, η παραγωγή ενέργειας από ηλιακές ή αιολικές πηγές ήταν φθηνότερη από ό, τι η παραγωγή από τον άνθρακα. Σύμφωνα με έρευνα της Bloomberg New Energy Finance, το 2015, η καθαρή ενέργεια προσέλκυσε διπλάσιες επενδύσεις παγκοσμίως από όσες τα ορυκτά καύσιμα.

Ως αποτέλεσμα, ο κόσμος υιοθέτησε την καθαρή ενέργεια πολύ πιο γρήγορα από ό, τι αναμενόταν από τους ειδικούς. Δείτε τις προβλέψεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, του πιο σεβαστού φορέα στον κόσμο για τις προβλέψεις των τάσεων της αγοράς ενέργειας. Το 2002, ο οργανισμός πρόβλεψε ότι θα χρειαστούν 28 χρόνια ώστε ο κόσμος να παράγει πάνω από 500 τεραβατώρες αιολικής ενέργειας. Αντίθετα, χρειάστηκαν οκτώ. Και το 2010, ο οργανισμός προέβλεψε ότι θα χρειαστεί μέχρι το 2024 για να εγκατασταθούν 180 γιγαβάτ ηλιακής ικανότητας˙ το επίπεδο αυτό επιτεύχθηκε το 2015, σχεδόν μια δεκαετία πιο νωρίς από το χρονοδιάγραμμα.

Αυτή η απίθανη πρόοδος ανέτρεψε την κυρίαρχη υπόθεση ότι η οικονομική ανάπτυξη και οι αυξανόμενες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου πρέπει να συμβαδίζουν. Μεταξύ του 2008 και του 2016, η οικονομία των ΗΠΑ αναπτύχθηκε κατά 12%, ενώ οι εκπομπές άνθρακα από την παραγωγή ενέργειας μειώθηκαν κατά περίπου 11% -η πρώτη φορά που η σχέση μεταξύ των δύο είχε σπάσει για περισσότερο από έναν χρόνο την φορά. Αυτή η αποσύνδεση των εκπομπών και της οικονομικής ανάπτυξης έχει αρχίσει να συμβαίνει σε τουλάχιστον 35 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας [3], όπου πολλοί πιστεύουν ότι οι εκπομπές θα κορυφωθούν και θα αρχίσουν να μειώνονται τα επόμενα χρόνια, περισσότερο από μια δεκαετία νωρίτερα από τον στόχο του 2030 που η Κίνα έχει θέσει για τον εαυτό της. Στην πραγματικότητα, το 2016 ήταν η τρίτη συνεχής χρονιά που οι παγκόσμιες εκπομπές δεν αυξήθηκαν ακόμη και καθώς η παγκόσμια οικονομία αναπτυσσόταν. Πριν από αυτή την αλλαγή, μόνο η ύφεση είχε μειώσει τις εκπομπές. Αυτή η ήσυχη μεταβολή αντιπροσωπεύει μια σεισμική αλλαγή στην πολιτική οικονομία της καθαρής ενέργειας. Κάποτε, οι χώρες έπρεπε να ανταλλάσσουν την ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη με την μείωση των εκπομπών. Τώρα, αγωνίζονται η μια εναντίον της άλλης για να διεκδικήσουν τα οικονομικά οφέλη της καθαρής ενέργειας.