Το Κυπριακό διολισθαίνει | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το Κυπριακό διολισθαίνει

Κίνδυνος για νέες υποχωρήσεις και εμπλοκή

Για μια ακόμη φορά το Κυπριακό ευρίσκεται σε μια κρίσιμη, ή ορθότερα, σύμφωνα με όσα διακηρύσσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι, σε μια κρισιμότατη καμπή, η οποία κατά πολλούς θα κρίνει όχι μόνο το μέλλον των συνομιλιών αλλά και το μέλλον της Κύπρου.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εμφανίζει την πρότασή του ως «απεμπλοκή» από την στασιμότητα και το τέλμα στο οποίο έχουν περιέλθει οι συνομιλίες.

Η εικονική δυναμική που δήθεν παρουσιάζει η μεθοδολογία του, εμπεριέχει τεράστιους κινδύνους και τυχόν αποδοχή και υλοποίηση της προτάσεως είτε θα υποχρεώσει την ελληνοκυπριακή πλευρά σε απαράδεκτες επιπρόσθετες υποχωρήσεις είτε θα οδηγήσει σε εμπλοκές τις οποίες θα υποχρεωθεί να απορρίψει αργότερα ο κυπριακός λαός στο δημοψήφισμα, με το βάρος της απόρριψης να πέφτει αποκλειστικά στις πλάτες του. Το «blame game» θα είναι τότε 100% εις βάρος των Ελληνοκυπρίων.

07062017-1.jpg

Πιέζοντας: Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι σε ανθρώπινη αλυσίδα διαδηλώνοντας υπέρ μιας λύσης στο Κυπριακό, στην Λευκωσία, στις 3 Ιουνίου 2017.. REUTERS/Yiannis Kourtoglou
------------------------------------------------------------------

Ας αναλύσουμε την μεθοδολογία της προτάσεως: Για να παρακαμφθούν τα αδιέξοδα στα οποία έχουν περιέλθει τα ουσιαστικά θέματα της διακυβέρνησης, την εκ περιτροπής Προεδρία, τις τέσσερεις ελευθερίες, τις παρεκκλίσεις από το Πρωτογενές Ευρωπαϊκό Δίκαιο και την αποτελεσματική συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στις αποφάσεις, ο πρόεδρος Αναστασιάδης διετύπωσε αρχικώς την πρόταση να αρχίσει η συζήτηση στην Γενεύη για το περιουσιακό καθώς και για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις και εφ’ όσον υπάρξει συμφωνία επί των ουσιωδών αυτών θεμάτων, να προχωρήσουν οι συνομιλίες στην επίλυση των υπόλοιπων εκκρεμοτήτων, οι οποίες, κατά γενική ομολογία, έχουν φθάσει σε αδιέξοδο. Η πρόταση αυτή έχει στόχο να εμπλέξει την Τουρκία στις συνομιλίες, η οποία εφ’ όσον επιδείξει πνεύμα συνεργασίας, θα είναι ο καταλύτης που θα επιτρέψει την επίλυση και των υπολοίπων «εσωτερικών» εκκρεμοτήτων.

Δημοσιογραφικές αναλύσεις αναφέρουν ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά υποχώρησε ήδη σε μερικά από τα εκκρεμή σημεία. Αυτό εξυπακούεται ότι στην συνέχεια της τυχόν συμφωνίας στην Γενεύη θα συνεχιστούν οι συνομιλίες είτε στην Γενεύη είτε σε τοπικό επίπεδο, ούτως ώστε να φθάσουμε σε μια αποδεκτή συμφωνία.

Η πρόταση του Προέδρου παρουσιάζει για την Τουρκία μια αναπάντεχη ευκαιρία να κλείσει το Κυπριακό όπως την βολεύει, άλλως θα χρεωθεί την ευθύνη της απόρριψης η ελληνοκυπριακή πλευρά. Αυτό δε, θα συμβεί στο στάδιο του δημοψηφίσματος, επειδή ο Πρόεδρος, εφ’ όσον είναι ο εισηγητής της μεθοδολογίας, θα είναι υποχρεωμένος να συμβιβασθεί επί όλων των υπολοίπων εκκρεμών θεμάτων.

Τα δύο θέματα τα οποία η ελληνοκυπριακή πλευρά έχει αναγάγει σε ζωτικά και sine qua non της τυχόν διευθέτησης είναι στην πραγματικότητα προσχηματικά όταν αναλογιστεί κανείς ότι, σύμφωνα με τα δημοσιευθέντα, η διαφορά στο εδαφικό κυμαίνεται στο 1% περίπου και αν θα επιστρέψουν μερικές χιλιάδες περισσότεροι πρόσφυγες στις εστίες τους. Ασφαλώς και θα υπάρξει συμφωνία. Μπροστά στην μεγάλη εικόνα, οι Τούρκοι θα υποχωρήσουν στο σημείο που θα θεωρηθεί νίκη για την ελληνική πλευρά.

Το θέμα των εγγυήσεων και της παραμονής του τουρκικού στρατού είναι το πλέον σοβαρό. Δεν επιτρέπεται κυρίαρχο κράτος, μέλος των Ηνωμένων Εθνών, στην σημερινή εποχή, να έχει «εγγυητές» της ανεξαρτησίας του και κυρίως όταν η εγγύηση έχει αποδειχθεί στο παρελθόν εγκληματική και θα επικρέμεται ως δαμόκλειος σπάθη εάν τώρα νομιμοποιηθεί και γίνει επισήμως αποδεκτή. Εδώ, η Τουρκία εμφανίζεται αδιάλλακτη: Είτε διότι ο Ερντογάν πιστεύει ότι τυχόν υποχώρηση υποκρύπτει αδυναμία και δεν είναι η εποχή κατάλληλη, είτε η αδιαλλαξία είναι προσχηματική για να κερδίσει επιπρόσθετες υποχωρήσεις στα υπόλοιπα εκκρεμή θέματα. Όμως, αντί η ελληνοκυπριακή πλευρά να θεωρεί ότι η κατάργηση των εγγυήσεων και η άμεση αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων (το Κεφάλαιο Ασφάλειας) είναι αδιαπραγμάτευτα, όπως τουλάχιστον έχει δηλώσει η Ελλάδα, ήδη σε συνεντεύξεις και δηλώσεις ο Πρόεδρος της Κύπρου έχει αποδεχθεί ότι αρκεί να επιτευχθεί επαρκής πρόοδος («εντός ακτίνας συμφωνίας»). Κατά τον ίδιο, δεν είναι «ρεαλιστικό» να αποχωρήσουν άμεσα τα τουρκικά στρατεύματα, και μια τμηματική αποχώρηση σε βάθος χρόνου (10–15 χρόνων ή 2-3 προεδρικές θητείες) θα μπορούσε να συζητηθεί. Αντικειμενικά οι Τούρκοι μόνο κερδισμένοι είναι αν συμφωνήσουν σε αυτή την μεθόδευση. Όπως έχει γραφεί στο παρελθόν, η παρουσία του τουρκικού στρατού είναι «λευκός ελέφας» (white elephant) –τίποτα δεν προσθέτει στην φαρέτρα των Τουρκοκυπρίων, απλώς είναι φόβητρο για τους Έλληνες. Οι Τουρκοκύπριοι οποιαδήποτε στιγμή θα έχουν την δυνατότητα «να κατασκευάσουν» ένα επεισόδιο ή ακόμα και μια σοβαρή διαφωνία, να κατηγορήσουν τους Ελληνοκυπρίους και «να ζητήσουν» από την Τουρκία να στείλει στρατό για «να διατηρήσει την τάξη» ή να τους προστατεύσει.

Το ίδιο συμβαίνει με τις εγγυήσεις. Ακόμη και αν καταργηθούν σε κάποιο μελλοντικό στάδιο, «αφού δούμε πώς θα λειτουργεί το νέο κράτος», οι Τούρκοι είτε θα επωφεληθούν κατά την διάρκεια της ισχύος των εγγυήσεων, είτε θα έχουν «υποδουλώσει» την ελληνοκυπριακή κοινότητα σε τέτοιο βαθμό που δεν θα τολμά πλέον να φέρει αντιρρήσεις για τον «φόβο των Ιουδαίων» –θα έχει πλέον απωλέσει όλα τα ερείσματα και τις εξουσίες μαζί με την απώλεια του μονοπωλίου της διεθνούς αναγνώρισης. Το ελληνοκυπριακό συνιστών κράτος θα είναι το ένα από τα δύο αναγνωρισμένα κρατίδια και έκαστο θα έχει το νόμιμο δικαίωμα να ζητήσει την προστασία της μητέρας πατρίδας. Εκεί έγκειται εμφανώς η υπεροχή της Τουρκίας. Όπως ακριβώς συνέβη το 1974, το ίδιο θα συμβεί και στο μέλλον αν οι Ελληνοκύπριοι είναι «άτακτα παιδιά».

Η ελληνοκυπριακή πλευρά θα έχει ήδη παραχωρήσει όλα τα δικαιώματα, τα οποία μονοπωλεί σήμερα ως το νόμιμο κράτος στην καινούρια Κεντρική Κυβέρνηση, η οποία, βεβαίως, «θα συνεργάζεται» με την Τουρκία όπως είναι η επιθυμία όλων των «συμμάχων» –αγωγοί, υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ, κ.λπ., απεμπολώντας την ανεξαρτησία των κινήσεών της.

Μετά τον επικείμενο συμβιβασμό στο εδαφικό και στο Κεφάλαιο Ασφάλεια εφ’ όσον πραγματοποιηθεί η Γενεύη, θα είμαστε πλέον υποχρεωμένοι να κλείσουμε και τις υπόλοιπες σοβαρές εκκρεμότητες.

Στην τελευταία δήλωσή του, ο Πρόεδρος προεξοφλεί ότι μετά από θετικές εξελίξεις στην Γενεύη «θα ακολουθήσει εξαντλητική συζήτηση επί των εκκρεμούντων ζητημάτων στα τέσσερα άλλα Κεφάλαια, με στόχο την επίτευξη συνολικής διευθέτησης».

Δύο γεγονότα πιέζουν για άμεση διευθέτηση των εκκρεμοτήτων: Η προγραμματισμένη διερευνητική γεώτρηση στο Οικόπεδο 11 της Κυπριακής ΑΟΖ τον Ιούλιο και η εκπεφρασμένη απειλή της Τουρκίας να την ματαιώσει, και η αποχώρηση του Έσπεν Μπαρθ Άιντα, εκπροσώπου του Γενικού Γραμματέως του ΟΗΕ στις συνομιλίες, ο οποίος θα είναι υποψήφιος στις εκλογές της Νορβηγίας τον Σεπτέμβριο και είναι φυσικό να επείγεται «να κλείσει» το Κυπριακό κατά την θητεία του.

07062017-2.jpg

Ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος, Νίκος Κοτζιάς (αριστερά) υποδέχεται τον ειδικό απεσταλμένο του ΟΗΕ, Espen Barth Eide, στο Υπ. Εξωτερικών στην Αθήνα, στις 29 Μαΐου 2017.REUTERS/Costas Baltas
----------------------------------------------------------------------

Ήδη η Ευρώπη αναζητεί την μέθοδο που θα «επιτρέψει» την εφαρμογή των τεσσάρων ελευθεριών στην Κύπρο, δηλαδή Διακίνηση Προσώπων, Διακίνηση Αγαθών, Εγκατάσταση και Απόκτηση Περιουσίας, παρ’ όλο που η υποστήριξη της ΕΕ στην Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία είναι και ανιστόρητη και ακατανόητη. Είναι γνωστό ότι σε περίπτωση συμφωνίας η Κύπρος θα είναι υποχρεωμένη, είτε de jure, είτε de facto, να υποστηρίζει τα συμφέροντα της Τουρκίας στην Ευρώπη (συμπεριλαμβανομένης και της χρήσης του veto) με ό, τι αυτό συνεπάγεται. Δηλαδή, η Κύπρος θα είναι η Πέμπτη Φάλαγγα της Τουρκίας στην Ευρώπη. Είναι δε τουλάχιστον αφελής η εμμονή των Ηνωμένων Πολιτειών, τουλάχιστον της προηγούμενης διοίκησης στην δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία (ΔΔΟ), παραβλέποντας ότι η Τουρκία έχει το δικό της πρόγραμμα, που ήδη διαφοροποιείται και ανεξαρτητοποιείται από την Δυτική Συμμαχία (ΝΑΤΟ).

Όσον αφορά τις εσωτερικές εκκρεμότητες, ενδεικτικά, το πρωτογενές δίκαιο, την αποτελεσματική συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στην διακυβέρνηση και την εκ περιτροπής Προεδρία –θα είναι πλέον αργά να τα χαλάσουμε εκεί. Επισήμως, επικρατεί το σύνθημα ότι οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι είναι ένας λαός και δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν. Μια μερίδα Ελληνοκυπρίων πασχίζει πολλά χρόνια τώρα, από την ανεξαρτησία του 1960 αλλά κυρίως από την εισβολή του 1974, να αναδείξει την «κυπριακή» ταυτότητα. Τώρα είναι η στιγμή να αποδείξουν ότι τα κατάφεραν. Σε μερικές εβδομάδες όχι μόνο έχουν ξεχάσει την αντίδραση των Τουρκοκυπρίων στο θέμα του εορτασμού της ΕΟΚΑ στα σχολεία, αλλά και αναζητούνται ευθύνες πώς επετράπη να συμβεί.

Το αντίθετο ακριβώς συμβαίνει με τους Τουρκοκυπρίους. Όπως με τους Μουσουλμάνους της Θράκης πάγια πολιτική της Τουρκίας ήταν η τουρκοποίησή τους, έτσι και στην Κύπρο, ακόμη και προ της Ζυρίχης, γινόταν ανέκαθεν μια συνειδητή προσπάθεια να τουρκοποιηθούν. Τώρα, η προσπάθεια και η πίεση που έχουν γιγαντωθεί, είναι για να ισλαμοποιηθούν. Απόδειξη είναι η ανέγερση πληθώρας τεμενών, ισλαμικών σχολών κ.λπ. καθώς και ο απ’ ευθείας οικονομικός έλεγχος από την Τουρκία.

Τέλος, ας μας προβληματίσει η περίπτωση της πΓΔΜ. Ο Tito δημιούργησε από το πουθενά την «Μακεδονία» για να πλήξει την Ελλάδα, όπως η Τουρκία έκανε με το τουρκοκυπριακό συνιστών κρατίδιο. Τώρα, η «Μακεδονία» κινδυνεύει να απορροφηθεί από την Αλβανία, παρ’ όλο που η χώρα αυτή είναι πολύ πιο αδύναμη από την Τουρκία.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition