Το κακό στοίχημα της Μέι | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το κακό στοίχημα της Μέι

Τι θα κοστίσει στην Βρετανία η απώλεια της πλειοψηφίας του συντηρητικού κόμματος
Περίληψη: 

Δεν είναι σαφές ότι μια μειοψηφική κυβέρνηση μπορεί να κάνει τους απαραίτητους συμβιβασμούς με τις Βρυξέλλες για να εξασφαλίσει μια καλή συμφωνία για το Ηνωμένο Βασίλειο. Δεν είναι επίσης σαφές πόσο πολύ καιρό η Μέι θα βρίσκεται στο τιμόνι ενός τόσο εύθραυστου υπουργικού συμβουλίου. Το μέλλον της είναι πλέον αβέβαιο. Το μόνο άτομο που δεν πρόκειται να φύγει από την βρετανική πολιτική είναι ο Jeremy Corbyn.

Ο MATTHIAS MATTHIJS είναι επίκουρος καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας στην Σχολή Προωθημένων Διεθνών Σπουδών του Πανεπιστημίου Johns Hopkins.

Η Βρετανίδα πρωθυπουργός Theresa May, η οποία υποσχέθηκε να είναι μια «δραματικά δύσκολη γυναίκα» κατά την διάρκεια των επερχόμενων διαπραγματεύσεων επί του διαζυγίου της χώρας της με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ξαναθυμήθηκε με ανελέητο τρόπο ότι οι Βρετανοί ψηφοφόροι μπορούν επίσης να είναι δραματικά δύσκολοι. Το στοίχημά της να προκαλέσει πρόωρες γενικές εκλογές, με την ελπίδα να αυξηθεί η πλειοψηφία των 17 εδρών του Συντηρητικού Κόμματος στη Βουλή των Κοινοτήτων, γύρισε άσχημα σαν μπούμερανγκ στις 8 Ιουνίου, καταλήγοντας σε ένα Κοινοβούλιο χωρίς αυτοδυναμία και ένα αβέβαιο πολιτικό μέλλον για την χώρα.

Παρ’ όλο που οι κυβερνώντες Tory κατάφεραν να αυξήσουν το μερίδιο της λαϊκής ψήφου τους [1] κατά περισσότερο από 5% από τις τελευταίες γενικές εκλογές το 2015, κερδίζοντας το 42,4% των ψήφων, έχασαν αρκετό αριθμό εδρών από το Εργατικό Κόμμα, που σημείωσε άνοδο κατά 9,5% από το 2015, εξασφαλίζοντας συνολικά το 40%. Αυτό μεταφράστηκε [1] σε 318 έδρες για τους Συντηρητικούς (καθαρή ζημία 12 εδρών) -και απώλεια της συνολικής πλειοψηφίας των 330 εδρών του κόμματος- σε σύγκριση με 261 έδρες για τους Εργατικούς (καθαρό κέρδος 29 εδρών). Ο μεγαλύτερος ηττημένος της νύχτας εκείνης ήταν το Κόμμα Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP), το οποίο ήταν αποδεκατίστηκε, καθώς οι ψηφοφόροι του συνέρρευσαν μαζικά τόσο στους Εργατικούς όσο και στους Συντηρητικούς. Το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας, το οποίο έχασε 21 από τις 56 έδρες του στο Westminster, είδε επίσης το μερίδιο των ψήφων του στην Σκωτία να πέφτει δραματικά -από 50% σε 36,9%.

10062017-1.jpg

Η Βρετανίδα πρωθυπουργός Theresa May μετά τις εκλογές, στο Λονδίνο, στις 9 Ιουνίου 2017. HANNAH MCKAY / REUTERS
-----------------------------------------------------------------

Η εξασθενισμένη Μέι επέλεξε να προχωρήσει και να προσκολληθεί στην εξουσία με το να προσπαθήσει να δομήσει μια μειοψηφική κυβέρνηση με την σιωπηρή υποστήριξη των δέκα βουλευτών του Δημοκρατικού Ενωτικού Κόμματος της Βόρειας Ιρλανδίας (DUP). Το DUP είναι έντονα υπέρ της Ένωσης (της Βόρειας Ιρλανδίας με την Δημοκρατία της Ιρλανδίας) και υπέρ του Brexit και παραδοσιακά έκλινε προς στις οικονομικές θέσεις των Tory, ενώ ήταν πιο δεξιό στα κοινωνικά ζητήματα. Η προτεραιότητά του θα είναι να βρεθεί η καλύτερη συμφωνία για την Βόρεια Ιρλανδία. Δεν είναι όμως σαφές πόσο σταθερή μπορεί να είναι μια τέτοια κυβέρνηση και κατά πόσο μπορεί να παραμείνει η Μέι στο τιμόνι της.

Επί του παρόντος, πάνω από την χώρα κρέμεται ένα γιγάντιο σύννεφο αβεβαιότητας, αλλά είναι δυνατόν να εξαχθούν τρία βασικά συμπεράσματα από τα συγκλονιστικά αποτελέσματα των γενικών εκλογών. Πρώτον, παρ’ όλο που οι εκλογές δεν διεξήχθησαν για το ζήτημα του Brexit αλλά για τα εσωτερικά οικονομικά θέματα, το σχήμα των μελλοντικών σχέσεων του Ηνωμένου Βασιλείου με την Ευρωπαϊκή Ένωση αμφισβητείται ιδιαιτέρως και πάλι. Δεύτερον, οι εκλογές σηματοδότησαν ότι πολλοί Βρετανοί ψηφοφόροι έχουν αγανακτήσει με την πολιτική της λιτότητας και είναι πρόθυμοι να υιοθετήσουν μια πολύ πιο ριζοσπαστική και προοδευτική ατζέντα από ό, τι είχαν προβλέψει οι περισσότεροι ειδήμονες. Τρίτον, το μέλλον του Ηνωμένου Βασιλείου έχει γίνει και πάλι πιο περίπλοκο: Το ζήτημα της ανεξαρτησίας της Σκωτίας φαίνεται τώρα παγωμένο, αλλά το ζήτημα της ενοποίησης της Ιρλανδίας μπορεί πάλι να προκαλέσει πάθη στο Μπέλφαστ.

ΤΟ ΡΟΛΟΪ ΤΟΥ BREXIT ΧΤΥΠΑ

Το διετές ρολόι του Brexit χτυπά από τότε που η κυβέρνηση της Theresa May πυροδότησε το άρθρο 50 στις 29 Μαρτίου για να ξεκινήσει η διαδικασία αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ιδέα των πρόωρων εκλογών ήταν να επιτύχει το Συντηρητικό Κόμμα μια ισχυρή εντολή ώστε να διαπραγματευτεί το όραμά του για ένα «καθαρό» διαζύγιο με την Ευρώπη ή ένα λεγόμενο σκληρό Brexit, με το να αποχωρήσει τόσο από την ενιαία αγορά όσο και από την τελωνειακή ένωση. Δεδομένης της μικρής διαφοράς ψήφων του «εκτός» στο σχετικό δημοψήφισμα το περασμένο έτος, στο μόλις 52%, ένα τέτοιο ριζοσπαστικό όραμα βασιζόταν πάντοτε σε μια αδύναμη λαϊκή εντολή. Τούτου λεχθέντος, η πλειονότητα του βρετανικού λαού δέχεται τώρα το Brexit ως γεγονός της ζωής. Δεν ήταν ψηλά στον κατάλογο των προτεραιοτήτων τους όταν ήλθε η ώρα να ψηφίσουν.

Το κύριο πρόβλημα είναι ότι οι μεγάλες πλειοψηφίες των Βρετανών πολιτών εξακολουθούν να μην κατανοούν τους συμβιβασμούς της διαδικασίας τους Brexit. Θέλουν να έχουν και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο [2]: Περίπου το 90% θέλουν να παραμείνουν στην ενιαία αγορά και περίπου το 70% θέλουν αυστηρούς ελέγχους στα σύνορα. Οι δύο επιθυμίες είναι αντικρουόμενες για την Ευρωπαϊκή Ένωση και οι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες το κατέστησαν σαφές ξανά: Είτε το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει στην ενιαία αγορά και αποδέχεται την ελεύθερη κυκλοφορία είτε φεύγει από την ενιαία αγορά και επανακτά τον έλεγχο της μετανάστευσης. Οι «τέσσερις ελευθερίες» της ΕΕ συνιστούν θεμελιώδεις δεσμεύσεις που βασίζονται στην Συνθήκη της Ρώμης του 1957. Δεν είναι εμμονές της πολιτικής.