Η Σουηδία προχωρά σε απελάσεις

Το λιμάνι της κεντρικής Στοκχόλμης μια ομιχλώδη ημέρα, τον Σεπτέμβριο του 2014. REUTERS
--------------------------------------------

«Όταν πρόκειται για ενήλικες, δεν υπάρχει κανένα εμπόδιο για την Υπηρεσία Μετανάστευσης προκειμένου να εκτελέσει την απέλαση», εξήγησε ο Arido Degavro, δικηγόρος ασύλου της Στοκχόλμης και εμπειρογνώμονας στον σουηδικό δικηγορικό σύλλογο. Για να διατάξει την απέλαση ενός ανήλικου, η Υπηρεσία Μετανάστευσης πρέπει να εντοπίσει ένα μέλος της οικογένειας ή έναν κατάλληλο οργανισμό στην χώρα προορισμού που θα φροντίσει το παιδί. Σε μέρη όπως το Αφγανιστάν και η Σομαλία, δεν υπάρχουν κατάλληλες εγκαταστάσεις υποδοχής, οπότε ο εντοπισμός ενός μέλους της οικογένειας είναι η μόνη επιλογή.

Από τους ασυνόδευτους ανηλίκους που έφθασαν το 2015, 23.000 προέρχονταν από το Αφγανιστάν [5] -περισσότεροι από κάθε άλλη χώρα. (Για παράδειγμα, λιγότερα από 4.000 ασυνόδευτα παιδιά έφθασαν από την Συρία, δεδομένου ότι τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά ταξίδευαν με τις οικογένειές τους). Όσο αυτά τα παιδιά από το Αφγανιστάν παραμένουν ανήλικα, δεν θα απελαθούν, εκτός εάν βρεθούν οι οικογένειές τους και έρθουν σε επαφή, κάτι που συχνά είναι πρακτικά αδύνατον. Ωστόσο, μόλις γίνουν 18, η Υπηρεσία Μετανάστευσης δεν είναι πλέον υποχρεωμένη να βρει τους συγγενείς τους και, σε περίπτωση άρνησης ασύλου, μπορεί να υπόκεινται σε άμεση απέλαση. Μια καθυστερημένη απόφαση μπορεί να κάνει όλη την διαφορά.

Ο Degavro πιστεύει ότι η στάση της κυβέρνησης είναι σκόπιμη. «Έχω εργαστεί σε υποθέσεις μετανάστευσης για αρκετά χρόνια και αυτή είναι μια τακτική», είπε. «Είχα έναν που ήταν 16 ετών όταν ζήτησε άσυλο και η Μετανάστευση τον κάλεσε για συνέντευξη ένα μήνα πριν γίνει 18».

Ωστόσο, σύμφωνα με την Υπηρεσία Μετανάστευσης, οι μακρείς χρόνοι αναμονής είναι απλώς αποτέλεσμα μιας μαζικής συσσώρευσης υποθέσεων μετά την εισροή αιτούντων άσυλο το 2015. Η Lisa Bergman, υπεύθυνη Τύπου της Υπηρεσίας, μου είπε: «Οι αιτούντες άσυλο που πλησιάζουν την ηλικία των 18 έχουν προτεραιότητα να διεκπεραιωθούν οι υποθέσεις τους το συντομότερο δυνατόν». Επίσης είπε ότι από το 2015 η Υπηρεσία είχε αυξήσει τον αριθμό των στελεχών που ασχολούνται με τις αιτήσεις -χωρίς, ωστόσο, να μειωθούν οι χρόνοι της επεξεργασίας τους.

ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΑΓΧΟΥΣ

Το νομικό βάρος που έχει δοθεί στην ηλικία του αιτούντος έχει, προφανώς, οδηγήσει σε περαιτέρω αντιπαραθέσεις. Τον Μάρτιο του 2017, η Υπηρεσία Μετανάστευσης άρχισε να χρησιμοποιεί μια εγκληματολογική εξέταση, στην οποία οι οδοντικές ακτινογραφίες και μια μαγνητική τομογραφία της άρθρωσης του γόνατος χρησιμοποιούνται για την προσέγγιση της ηλικίας ενός ατόμου, για να καταπολεμήσουν αυτό που ειπώθηκε ότι ήταν μια υψηλή συχνότητα εμφάνισης ηλικιακής απάτης από ενήλικες αιτούντες που υποστήριζαν ότι είναι ανήλικοι. Η εξέταση έχει προκαλέσει οργή από ορισμένους που πιστεύουν ότι είναι μια αναξιόπιστη μέθοδος.

Μια από αυτούς τους επικριτές είναι η Sara Granath, υπάλληλος στο γραφείο της Στοκχόλμης του Save the Children, ενός μη κυβερνητικού οργανισμού. Η Granath μίλησε για μια περίπτωση κατά την οποία ένα άτομο κρίθηκε ότι ήταν δύο εβδομάδες μετά την ηλικία των 18 ετών. Σε μια άλλη περίπτωση, που αφορούσε δύο αδέρφια, το ένα αποφασίστηκε ότι ήταν 18 και το άλλο ειπώθηκε ότι ήταν πέντε μήνες μικρότερο. Και οι δύο περιπτώσεις αφορούσαν ένα επίπεδο ακρίβειας αδύνατο να επιτευχθεί μέσω των εξετάσεων.

Η Υπηρεσία Προσφύγων του ΟΗΕ στην Σουηδία κατανοεί ότι το τεστ έχει προβλήματα και έχει υποστηρίξει την χρήση του ως έσχατη λύση. Η Caroline Bach, υπεύθυνη επικοινωνίας της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), μου είπε ότι κατά την άποψη της UNHCR, «οι αξιολογήσεις ηλικίας δεν μπορούν να διαπιστώσουν με βεβαιότητα αν ένα άτομο είναι παιδί ή ενήλικας».

Παρά την διαμάχη, ο βαθμός στον οποίο οι εξετάσεις ηλικίας επηρεάζουν τις αποφάσεις ασύλου είναι ασαφής. Ο Degavro είπε ότι παρ' όλο που η Υπηρεσία Μετανάστευσης υποτίθεται ότι εξετάζει μια ποικιλία παραγόντων εκτός από το τεστ, τα αποτελέσματα που δείχνουν ότι ένας αιτών άσυλο είναι ενήλικας τείνουν να έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα από ό, τι εκείνα που δείχνουν το αντίθετο, ανεξάρτητα από την πηγή τους. Η Jaana Nilsson, μια υπάλληλος του κέντρου ασύλου του Molndal, είπε ότι μια εξέταση ηλικίας έδειξε ότι ένας από τους τροφίμους του κέντρου ήταν 16 ετών, αλλά τα αποτελέσματα δεν ελήφθησαν υπόψη και ο τρόφιμος χαρακτηρίστηκε ως ενήλικας. Ορισμένοι φοβούνται ότι τα τεστ θα χρησιμοποιηθούν ως βάση για τις απελάσεις. Η Emma Nilsson, διαχειρίστρια που χειρίζεται την υποδοχή των προσφύγων στην πόλη Kungalv, μια πόλη περίπου δέκα μίλια έξω από το Γκέτεμποργκ, δήλωσε ότι ο δήμος είχε μια «μεγάλη ομάδα [αιτούντων] που θα έχουν τις αποφάσεις τους το καλοκαίρι και το φθινόπωρο» επειδή «πολλά από τα παιδιά πηγαίνουν στα τεστ ηλικίας». Προέβλεψε ότι ορισμένοι θα κριθούν ως ηλικίας άνω των 18 ετών.

ΚΟΛΛΗΜΕΝΟΙ ΣTO KENO

Μόλις διαδόθηκε ότι η Σουηδία έχει μια από τις πιο προοδευτικές προσεγγίσεις για την μετανάστευση [5], η χώρα έκανε μια στροφή τόσο στις πολιτικές όσο και στην πολιτική της. Οι Δημοκρατικοί της Σουηδίας, ένα λαϊκιστικό και κάποτε περιθωριακό αντιμεταναστευτικό κόμμα, τώρα απολαμβάνει υποστήριξη χάρη στο σοκ που αισθάνθηκαν οι Σουηδοί μετά την κορύφωση των αφίξεων προσφύγων το 2015. Καθώς πλησιάζουν οι εκλογές του 2018, το κόμμα αναμένει να συνεχίσει να προοδεύει στις δημοσκοπήσεις, ζητώντας την καταστολή της μετανάστευσης -ένα ζήτημα που έχει πολιτικοποιηθεί με επιτυχία.