Γεμίζοντας το κενό στην Λιβύη | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Γεμίζοντας το κενό στην Λιβύη

Η ανάγκη για μια πολιτική, όχι στρατιωτική λύση

Παρά την καταστροφή και την θλίψη, η Λιβύη έχει γίνει μάρτυρας αρκετών δυνητικά θετικών εξελίξεων τους τελευταίους μήνες. Στις αρχές Μαΐου του 2017, οι υποστηρικτές του Haftar στο Κάιρο και το Αμπού Ντάμπι έφεραν μαζί τον ισχυρό άνδρα από τα ανατολικά με τον πρωθυπουργό της GNA, Fayez al-Sarraj, για πρώτη φορά για πάνω από έναν χρόνο. Παρ' όλο που δεν επετεύχθη επίσημη συμφωνία, η συνάντηση -κατά την οποία ο Haftar φέρεται να δήλωσε ότι επιθυμεί να συμμετάσχει στις εθνικές εκλογές που είχαν προγραμματιστεί για το 2018- αντανακλούσε την αυξανόμενη συναίνεση ότι η σύγκρουση της Λιβύης απαιτεί μια πολιτική παρά μια στρατιωτική λύση. Ορισμένες δυνάμεις υπέρ της GNA στη Misrata, που κάποτε αντιτάχθηκαν απόλυτα εναντίον οποιασδήποτε δέσμευσης με τον Haftar, παραδέχτηκαν επίσης με δυσφορία ότι αναπόφευκτα θα διαδραματίσει κάποιον, αν και απροσδιόριστο, ρόλο σε μια μελλοντική κυβέρνηση της Λιβύης. Επιπλέον, η Αμυντική Ταξιαρχία της Βεγγάζης, μια σκληροπυρηνική ομάδα που συνεργάστηκε με τις δυνάμεις που υποστήριζε η GNA για την καταπολέμηση του Haftar, συμφώνησε [3] τον Ιούνιο να αποστρατευθεί, να διαλυθεί και να ενταχθεί σε μια νόμιμη εθνική ένοπλη δύναμη. Εν τω μεταξύ, οι δυνάμεις πιστές στην GNA έχουν ενισχύσει την εξουσία τους στην Τρίπολη, απωθώντας τις δυνάμεις που τάσσονται κατά της GNA.

Εκτός από αυτές τις βελτιώσεις στην σφαίρα της πολιτικής και της ασφάλειας, η παραγωγή πετρελαίου της χώρας έχει δει μια πρόσφατη άνοδο. Η Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου, υπό την ηγεσία του τεχνοκράτη Mustafa Sanallah, κατόρθωσε να αποφύγει να εμπλακεί στην πολιτική διαμάχη της χώρας, διαπραγματευόμενη διευθετήσεις με τοπικούς και διεθνείς φορείς για να ξανανοίξει πετρελαϊκά πεδία [4] και να διευθετήσει διεθνείς επιχειρηματικές διαφορές [5]. Παρά τις συνεχιζόμενες τεχνικές προκλήσεις, η παραγωγή πετρελαίου της Λιβύης έφτασε πρόσφατα [6] το ένα εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα, ένα σημαντικό επίτευγμα για την Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου και ένα σημάδι ότι η παραγωγή πετρελαίου της χώρας θα μπορούσε να επιστρέψει στα επίπεδα πριν από την επανάσταση.

Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΔΥΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ

Το παράθυρο ευκαιρίας για την Δύση ώστε να επωφεληθεί από αυτές τις θετικές εξελίξεις, κλείνει γρήγορα. Οι ξένες διαμάχες, όπως η συνεχιζόμενη διπλωματική αντιδικία στον Περσικό Κόλπο μεταξύ του Κατάρ και ενός μπλοκ χωρών υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας, θα μπορούσαν να περιορίσουν την πρόοδο προς την διαπραγμάτευση. Το Κατάρ και το μπλοκ υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας υποστηρίζουν αντιτιθέμενους πληρεξούσιους στην Λιβύη. Μετά την απόφαση του μπλοκ να τερματίσει τις σχέσεις με το Κατάρ, η Βουλή των Αντιπροσώπων με έδρα στα ανατολικά, η οποία κατηγορεί τη Ντόχα ότι χρηματοδότησε εξτρεμιστές ισλαμιστές στην Λιβύη, ακολούθησε αμέσως. Οι υποστηρικτές του Haftar και της ανατολικής κυβέρνησης, δηλαδή τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος, ενδέχεται να ενθαρρυνθούν για να αντιμετωπίσουν τα αντιληπτά συμφέροντα του Κατάρ στην Λιβύη, αυξάνοντας την υποστήριξη προς τον Haftar. Ο LNA υποδήλωσε [7] ότι μπορεί να ενθαρρυνθεί να αποστασιοποιηθεί από την συμφιλίωση, δεδομένης της συγκρουσιακής στάσης των προστατών του ως προς το Κατάρ, το οποίο κατηγορήθηκε από το σαουδαραβικό μπλοκ ότι βοήθησε τους τρομοκράτες στην Λιβύη. Από αυτή την άποψη, οι δυνάμεις του Haftar ενδέχεται να μπουν στον πειρασμό να επιτεθούν στην δυτική Λιβύη σε μια προσπάθεια να αποδυναμώσουν την GNA, και μια στρατιωτική απάντηση από τις σκληρές ομάδες κατά του Haftar και από τις στρατιωτικές πολιτοφυλακές που είναι σύμφωνες με την GNA, θα μπορούσε να ξαναρχίσει έναν εμφύλιο πόλεμο πλήρους κλίμακας.

Όσον αφορά το πετρέλαιο, οι αυξήσεις των εσόδων από την αύξηση της παραγωγής θα μπορούσαν είτε να αποδειχθούν ένα μεγάλο όφελος για την χώρα είτε να οδηγήσουν σε μεγαλύτερο ανταγωνισμό και αστάθεια. Ακόμη και αν η Λιβύη κατορθώσει να συνεχίσει με το σημερινό επίπεδο παραγωγής -στην καλύτερη περίπτωση μια αβέβαιη προοπτική- η χώρα έχει ακόμα να αντιμετωπίσει σοβαρές οικονομικές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της εξάντλησης των συναλλαγματικών της διαθεσίμων, της έλλειψης βασικών οικονομικών και χρηματοπιστωτικών υποδομών και μιας μεγάλης μαύρης αγοράς. Οι σημαντικές διακοπές της ηλεκτρικής ενέργειας αυτόν τον μήνα κατέδειξαν τις σοβαρές συνέπειες [8] της αδύναμης υποδομής της Λιβύης.

Είναι καιρός η Δύση να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην προώθηση των διαπραγματεύσεων που διεξάγονται από τον ΟΗΕ για την Λιβύη, αντί να αντιμετωπίζει αποσπασματικά τις απειλές για την ασφάλεια, όπως η τρομοκρατία, ο εξτρεμισμός, το λαθρεμπόριο και η μετανάστευση. Η σημερινή «σταθερή αστάθεια» στην Λιβύη δεν μπορεί να διατηρηθεί, ιδιαίτερα ενόψει των αυξημένων περιφερειακών εντάσεων. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί τους θα πρέπει να επωφεληθούν από τον πρόσφατο διορισμό του Ειδικού Απεσταλμένου του ΟΗΕ, Ghassan Salameh, για να προσδώσουν μια αίσθηση επείγοντος στις βραδυπορούσες διαπραγματεύσεις. Πρέπει να υπάρξει μια πολιτική λύση για την επίτευξη σταθερότητας στην χώρα, η οποία αν παραμείνει στην παρούσα κατάστασή της θα οδηγήσει στην συνεχιζόμενη ανάπτυξη του ISIS και, αναπόφευκτα, σε περισσότερες τρομοκρατικές επιθέσεις στην Δύση. Ο προτεινόμενος από την διοίκηση Trump προϋπολογισμός για το 2018 [9] του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ αντικατοπτρίζει την προτεραιότητα της ασφάλειας έναντι της διπλωματίας. Αυτή είναι η λάθος προσέγγιση˙ η στενή εστίαση του Trump στην αποτροπή του ISIS θα είναι αναποτελεσματική στην αντιμετώπιση της υποκείμενης αστάθειας που τροφοδοτεί τρομοκρατικές ομάδες στην Λιβύη και αλλού. Η διοίκηση Trump πρέπει να καταλάβει ότι η σταθερότητα στην Μέση Ανατολή δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τις αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις και την στρατιωτική ισχύ. Εάν δεν υπάρξει λύση στην Λιβύη, η χώρα θα παραμείνει ένα θερμοκήπιο για αντι-Δυτικούς εξτρεμιστές, ένας περιφερειακός εξαγωγέας αστάθειας και ένα αποτυχημένο κράτος.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.