Γιατί αυξάνονται οι εντάσεις μεταξύ Βιετνάμ και Κίνας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Γιατί αυξάνονται οι εντάσεις μεταξύ Βιετνάμ και Κίνας

Το Ανόι αντιστέκεται στην ατζέντα του Πεκίνου για την Θάλασσα της Νότιας Κίνας

Ενσωματωμένη στην στρατηγική του Βιετνάμ είναι η εμβάθυνση των αμυντικών δεσμών με την Ουάσινγκτον, μια πρώην αντίπαλο. Η κυβέρνηση Ομπάμα υπέγραψε μια συνολική σχέση συνεργασίας με το Ανόι το 2013 και ο ίδιος ο Ομπάμα υπέγραψε το τέλος της απαγόρευσης των πωλήσεων θανατηφόρων όπλων στην κυβέρνηση του Βιετνάμ, τον Μάιο του 2016. Τώρα, οι δύο πρώην εχθροί βρίσκουν τα στρατηγικά τους συμφέροντα πιο στενά ευθυγραμμισμένα, καθώς οι ΗΠΑ επιδιώκουν να αντισταθούν έναντι της αντιληπτής επεκτατικότητας της Κίνας και της αυξημένης ανοχής της στο ρίσκο. Η κυβέρνηση Ομπάμα σφυρηλάτησε επίσης στρατηγικές εταιρικές σχέσεις με τις κυβερνήσεις της Σιγκαπούρης και της Μαλαισίας και το Πεντάγωνο ξεκίνησε την Πρωτοβουλία για την Ασφάλεια στην Θάλασσα (Maritime Security Initiative), ένα πενταετές πρόγραμμα 425 εκατομμυρίων δολαρίων για την ενίσχυση της ικανότητας ευαισθητοποίησης των χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας στο πεδίο αυτό, ιδίως των Φιλιππίνων, οι οποίες εισέπραξαν το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων του πρώτου έτους.

Παρατηρώντας την άνοδο των εντάσεων ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και το Πεκίνο, οι αναλυτές διαπίστωσαν τις ιστορικές αναλογίες με την «Παγίδα του Θουκυδίδη», έναν όρο που επινοήθηκε από τον μελετητή του Χάρβαρντ, Γκράχαμ Άλλισον, για να περιγράψει τον κίνδυνο σύγκρουσης που προκαλείται όταν μια ανερχόμενη δύναμη μπαίνει σε πορεία σύγκρουσης με μια βασιλεύουσα υπερδύναμη. Στην εξιστόρηση του Θουκυδίδη για τον Πελοποννησιακό πόλεμο, ήταν βεβαίως «η άνοδος της Αθήνας και ο φόβος που αυτή ενστάλαζε στην Σπάρτη, που έκαναν τον πόλεμο αναπόφευκτο». Οι μελετητές, όπως ο Allison, συζητούν τώρα ανοιχτά για το αν η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες σκοπεύουν να επαναλάβουν την Παγίδα του Θουκυδίδη και οδεύσουν σε πόλεμο.

Το αν η στάση του Βιετνάμ και η επιθυμία της Ουάσιγκτον να ενισχύσει τις θέσεις των μικρών κρατών ενόψει της αυξανόμενης ισχύος της Κίνας θα οδηγήσει σε μια νέα σύγκρουση υπερδυνάμεων, μόνο ο χρόνος θα το δείξει. Αλλά το ξέσπασμα ενός πολέμου μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας εξακολουθεί να είναι μια μακρινή και ελάχιστη πιθανότητα. Οι οικονομίες των δύο χωρών είναι βαθιά αλληλένδετες με εκτεταμένους εμπορικούς και επενδυτικούς δεσμούς, και συνεργάζονται σε ποικίλες παγκόσμιες διπλωματικές πρωτοβουλίες, από την συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα έως τις διεθνείς κυρώσεις στην Βόρεια Κορέα.

Προς το παρόν, το Βιετνάμ έχει επιδείξει μια ανοχή όσον αφορά τις τριβές στις σχέσεις του με την Κίνα (που εξακολουθεί να είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του [17]), προκειμένου να διατηρήσει την αυτονομία του. Η Ουάσιγκτον θα πρέπει να παραμείνει ευαίσθητη στις ανησυχίες του Ανόι, καθώς και στους κινδύνους που υπάρχουν στο να θεωρηθεί ότι παίρνει μέρος στην διαμάχη της Θάλασσας της Νότιας Κίνας. Η επίσημη θέση των ΗΠΑ ήταν να παραμείνει ουδέτερη όσον αφορά τις διεκδικήσεις θαλάσσιων περιοχών και να υποστηρίξουν την επιθυμία της για ειρηνική επίλυση όλων των διαφορών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, μαζί με την Ιαπωνία και την Αυστραλία, την περασμένη εβδομάδα προέτρεψαν [18] την Κίνα και τις Φιλιππίνες να σεβαστούν την απόφαση που έλαβε το Μόνιμο Διαιτητικό Δικαστήριο το περασμένο καλοκαίρι.

Η άνοδος της Κίνας θα συνεχίσει να προκαλεί μια ποικιλία συμπεριφορών από τις μικρότερες δυνάμεις στη Νοτιοανατολική Ασία. Το Βιετνάμ παρουσιάζει στρατηγική υπομονή και δημιουργικότητα απέναντι στην μεγάλη διπλωματική πίεση. Και αποδεικνύεται έμπειρο στο να ελίσσεται στον σύνθετο ανταγωνισμό μεταξύ δύο αντίπαλων υπερδυνάμεων. Για παράδειγμα, μετά από μια διαμάχη το 2014 σχετικά με μια κινεζική εξέδρα πετρελαίου στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη του Βιετνάμ που πυροδότησε διαδηλώσεις σε ολόκληρο το Βιετνάμ και αντι-κινεζική εχθρότητα, το μέλος του βιετναμέζικου Πολιτικού Γραφείου, Le Hong Anh, επισκέφθηκε το Πεκίνο για να επιδιορθώσει τις σχέσεις. Το 2015, ο γενικός γραμματέας [στμ: του κομμουνιστικού κόμματος που κυβερνά], Nguyen Phu Trong, επίσης έκανε πριν την ιστορική επίσκεψή του [19] στην Ουάσινγκτον, την πρώτη από έναν ηγέτη του Βιετνάμ αυτού του επιπέδου, ένα ταξίδι στο Πεκίνο τον Απρίλιο [20].

Η αντίσταση του Ανόι απέναντι στην κινεζική πίεση έφερε καρπούς στο ότι έχει διαμορφώσει τις ενέργειες του Πεκίνου στην εγγύς γειτονιά του [Πεκίνου]. Ωστόσο, αυτό εγείρει το ερώτημα πόση μόχλευση έχει το Βιετνάμ στην Κίνα. Δεδομένης της τεράστιας διαφοράς μεταξύ των δύο δυνάμεων, η επιτυχία του Ανόι θα εξαρτηθεί εν μέρει από την συνέχιση της βελτίωσης των σχέσεων με εξωτερικές δυνάμεις όπως η Ινδία, η Ιαπωνία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες έχουν εμπλακεί περισσότερο με την Θάλασσα της Νότιας Κίνας τα τελευταία χρόνια.

Ωστόσο, με το να δείχνει την ανοχή του προς το ρίσκο και με το να λαμβάνει σταθερή στάση στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας, το Βιετνάμ ξεχωρίζει και καταφέρνει να συγκεντρώσει στήριξη από έναν διεθνή συνασπισμό για να αντιταχθεί στο Πεκίνο. Για εκείνους που υποστηρίζουν μια πιο συγκρουσιακή πολιτική έναντι του Πεκίνου, αυτό είναι μια ευπρόσδεκτη αντίθεση με την συγκατανευτική πολιτική των Φιλιππίνων.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/asia/2017-08-15/why-tensions-are...