Το ρωσικό παιχνίδι στην Βοσνία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το ρωσικό παιχνίδι στην Βοσνία

Ίντριγκες στα Βαλκάνια

Στην Βοσνία, ωστόσο, αυτή η περιφερειακή δυναμική έπαιζε πάντα διαφορετικά. Στην δεκαετία του 1990, το Ζάγκρεμπ και το Βελιγράδι εργάστηκαν μαζί για να καταστρέψουν [18] τον μικρότερο γείτονά τους, τόσο με τον σιωπηρό στρατιωτικό συντονισμό ενάντια στο Σεράγεβο όσο και με τα ρητά σύμφωνα, όπως η κακορίζικη Συμφωνία του Γκρατς [19] το 1992. Η συνεργασία αυτή επέζησε με την μορφή της πολυετούς συμμαχίας [20] μεταξύ του Ντόντικ και του Τσόβιτς, οι οποίοι έχουν γίνει σταθεροί φίλοι σε μια χώρα γνωστή για μια φαινομενικά συνεχή ενδοεθνική σύγκρουση. Για τον Τσόβιτς, ο απόλυτος έλεγχος του Ντόντικ στην Δημοκρατία Σέρπσκα χρησιμεύει ως πρότυπο για την δική του προσπάθεια να δημιουργήσει μια «τρίτη οντότητα» στην Βοσνία –μια φαινομενικά μονοεθνική, κροατικά κυριαρχούμενη επαρχία στην Ερζεγοβίνη. Από την πλευρά του, ο Ντόντικ βλέπει τον Τσόβιτς ως σύμμαχο [21] στην προσπάθειά του να υπονομεύσει τις προσπάθειες της εθνικής κυβέρνησης της Βοσνίας (και των υποστηρικτών της στις Βρυξέλλες και την Ουάσινγκτον) να δημιουργήσει μια πιο αποτελεσματική και ορθολογική διοικητική κατάσταση για το κράτος [22], το οποίο έχει σήμερα 14 διαφορετικές τοπικές κυβερνήσεις για έναν πληθυσμό κάτω των τεσσάρων εκατομμυρίων ανθρώπων.

07092017-2a.jpg

Παχύ νέφος καλύπτει την πρωτεύουσα της Βοσνίας, Σεράγεβο, τον Δεκέμβριο του 2015. DADO RUVIC / REUTERS
---------------------------------------------------------------

Αυτή είναι η κατάσταση στην οποία εισχώρησε ξαφνικά η Ρωσία, προκύπτουσα ως ένθερμη υποστηρικτής αυτού για το οποίο το HDZ BiH αναφέρεται ως «κροατική αυτοδιάθεση» -δηλαδή, ο κροατικός εθνικισμός στην Βοσνία. Αλλά τι συνέβη με την υποτιθέμενη αντίδραση του Ζάγκρεμπ στις βαλκανικές επιχειρήσεις της Μόσχας;

Ο ΚΡΟΑΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ

Το γεγονός είναι ότι, αντίθετα με τον πρόσφατο ισχυρισμό της Dagmar Skrpec [23] στο Foreign Affairs, η Κροατία απέχει πολύ από το να είναι ένας φάρος περιφερειακής σταθερότητας. Η χώρα βρίσκεται στο χείλος της χειρότερης πολιτικής και οικονομικής κρίσης από την εποχή της ανεξαρτησίας της [24]. Η Agrokor, μια από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις στα Δυτικά Βαλκάνια και η ραχοκοκαλιά της οικονομίας της Κροατίας, βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης [25]. Αν χρεοκοπήσει, θα αποδυναμώσει απολύτως τόσο την χώρα όσο και την περιοχή στο σύνολό της. Έτοιμη να παρέμβει είναι η υποστηριζόμενη από το ρωσικό κράτος Sberbank [26], η οποία έχει αναδειχθεί ως ο πιο επιθετικός πιστωτής της Agrokor. Η Μόσχα, με άλλα λόγια, είναι έτοιμη να καταλάβει μονομιάς ένα τεράστιο τμήμα της οικονομίας της Κροατίας -και το Ζάγκρεμπ το γνωρίζει. Έτσι, αντί να είναι ένα προπύργιο ενάντια στην ρωσική επιρροή στα Βαλκάνια, η Κροατία είναι έτοιμη να γίνει το επόμενο ρωσικό ντόμινο που θα πέσει. Πρόσφατα, φίμωσε την κριτική της σχετικά με τις δραστηριότητες του Κρεμλίνου στην περιοχή (ενώ διέσπειρε τους ρεβιζιονιστικούς ισχυρισμούς που προτιμά η Μόσχα [27] σχετικά με την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας) με αντάλλαγμα ευνοϊκούς όρους στην διευθέτηση της οικονομικής κατάρρευσης της χώρας.

Εκεί είναι που τα δύο HDZ είναι σημαντικά. Στις 24 Αυγούστου, εν μέσω της οικονομικής κρίσης της Κροατίας, ο πρέσβης της Ρωσίας στην Βοσνία, Πέταρ Ιβάντσοφ, μίλησε ορμητικά [28] για το λεγόμενο κροατικό ζήτημα της Βοσνίας, το οποίο ονόμασε «μια πραγματικότητα … που δεν μπορεί να αγνοηθεί και για την οποία πρέπει να βρεθεί λύση». Τα λόγια του Ιβάντσοφ αντανακλούσαν την ρητορική τόσο του κροατικού όσο και του βοσνιακού κόμματος HDZ, τα οποία [κόμματα] επικαλούνται την ανάγκη για περαιτέρω εθνικό κατακερματισμό στην Βοσνία για να υπερασπιστούν την θέση της κροατικής κοινότητας της χώρας. Αναφερόμενος ρητά στο «κροατικό ζήτημα», ο Ιβάντσοφ χρησιμοποίησε έναν όρο που εφηύρε τοHDZ και ο οποίος απορρίφθηκε όχι μόνο στο Σεράγεβο αλλά και στις Βρυξέλλες [29].

Ο Ivancov έκανε αυτή την ανακοίνωση την ίδια ημέρα [30] που μίλησε με τον Ντόντικ στη Μπάνια Λούκα, την πρωτεύουσα της Δημοκρατίας Σέρπσκα. Εκεί ο πρεσβευτής δεσμεύτηκε ότι η Ρωσία θα υποστηρίξει τις προσπάθειες της Δημοκρατίας Σέρπσκα να αντισταθεί σε μια πρόσφατη απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Βοσνίας, το οποίο αποφάσισε ότι όλες οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις εκεί αποτελούν βοσνιακή κρατική περιουσία [31]. Το ζήτημα έχει κεντρική σημασία για τις ΝΑΤΟϊκές φιλοδοξίες της Βοσνίας, καθώς η συμμαχία έχει ζητήσει από το Σεράγεβο να προβεί σε πλήρη καταγραφή όλων των στρατιωτικών περιουσιακών στοιχείων στην χώρα πριν μπορέσει να συνεχιστεί η προσπάθεια ένταξης της χώρας.

Μια Βοσνία ευθυγραμμισμένη με το ΝΑΤΟ είναι ανάθεμα τόσο στην Μπάνια Λούκα όσο και στην Μόσχα και θα κάνουν ό, τι μπορούν για να την σταματήσουν. Έτσι, σε μια μέρα, η Ρωσία έγινε υπέρμαχος τόσο των κροατικών όσο και των σερβικών εθνικιστικών αιτιών στην Βοσνία. Με το να οικοδομεί αυτόν τον συνασπισμό του χάους, το Κρεμλίνο κοιτάζει μπροστά προς τις γενικές εκλογές του 2018 στην Βοσνία. Ειδικότερα, η Μόσχα ανησυχεί για το γεγονός ότι βλέπει να διαμορφώνεται μια πραγματική μεταρρυθμιστική συμμαχία [32].