Πώς μετασχηματίζεται το ISIS | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς μετασχηματίζεται το ISIS

Γιατί οι προβλέψεις για την εξαφάνισή του είναι πρόωρες
Περίληψη: 

Το ISIS αναγκάζεται να αλλάξει την στρατηγική και τις τακτικές του, αλλά προετοιμάστηκε προληπτικά για την επόμενη φάση της σύγκρουσης. Εν ολίγοις, είναι σε μετάβαση από μια αντάρτικη οργάνωση σε μια τρομοκρατική ομάδα.

Ο COLIN P. CLARKE είναι πολιτικός επιστήμονας στην μη κερδοσκοπική μη κομματική RAND Corporation και συνεργάτης στο Διεθνές Κέντρο για την Καταπολέμηση της Τρομοκρατίας, στην Χάγη.

Λίγο περισσότερο από τρία χρόνια από τότε που το Ισλαμικό Κράτος (ή ISIS) εισέβαλε στην παγκόσμια σκηνή, κατακτώντας με την βία μεγάλα τμήματα εδάφους σε ολόκληρο το Ιράκ και την Συρία, η εκστρατεία για την αντιμετώπιση της οργάνωσης έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο. Αλλά οι προβλέψεις για την τελική κατάρρευσή της είναι πρόωρες. Αυτό που βλέπει ο κόσμος είναι η μετάβαση και ο με πολλούς τρόπους εκφυλισμός από μια αντάρτικη οργάνωση με σταθερή έδρα σε ένα παράνομο τρομοκρατικό δίκτυο διασκορπισμένο σε ολόκληρη την περιοχή και την υδρόγειο.

28092017-1.jpg

Ένα μέλος των ιρακινών δυνάμεων ασφαλείας φρουρεί στον ναό Nabi Yunus στην ανατολική Μοσούλη, στο Ιράκ, τον Απρίλιο του 2017. MUHAMMAD AHMED / REUTERS
----------------------------------------------------------------

ΑΠΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΣΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ

Οι ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας έχουν εκδιώξει τους μαχητές του ISIS από βασικές πόλεις που κάποτε ήλεγχαν, μεταξύ των οποίων η Φαλούτζα, η Ραμάτι, η Ταλ Αφάρ και πιο πρόσφατα η Μοσούλη, η οποία αποτέλεσε σημαντική βάση για τους αντάρτες τα τελευταία τριάμισι χρόνια. Στα σύνορα της Συρίας, οι υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις ισχυρίζονται ότι έχουν επανακαταλάβει σχεδόν το 80% της Raqqa [1], της γενικής έδρας του ISIS και της καρδιάς του λεγόμενου χαλιφάτου. Τις τελευταίες εβδομάδες, ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις και δυνάμεις που είναι πιστές στο καθεστώς του προέδρου Bashar al-Assad μάχονται για να καταλάβουν την Deir Ezzor [2], ένα μακροχρόνιο οχυρό του ISIS στην Συρία. Η στρατηγική της θέση κοντά στα ιρακινά σύνορα χρησιμοποιήθηκε ως κέντρο υλικοτεχνικής υποστήριξης για την παράνομη ενίσχυση των ανταρτών.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το συνονθύλευμα των δυνάμεων που συγκρούονται με το ISIS κατέχει αυτή την στιγμή την δυναμική [της μάχης]. Οι αεροπορικές επιδρομές των Ηνωμένων Πολιτειών καταστρέφουν συνεχώς στόχους του ISIS, οι οποίοι περιλαμβάνουν ομάδες μαχητών που συγκεντρώνονται σε οχυρωμένες [3] θέσεις μάχης με λίγες επιλογές για διαφυγή. Σύμφωνα με τον Ταξίαρχο των ΗΠΑ, Andrew Croft, η ηγεσία του ISIS [4] είναι «πιο κατακερματισμένη, λιγότερο ισχυρή, λεπτεπίλεπτη και σποραδική» σε αυτό το σημείο της σύγκρουσης. Υπάρχουν επίσης αναφορές [5] περί διαφωνιών και διωγμών εντός των τάξεων (του ISIS) και χαμηλό ηθικό που μαστίζει την οργάνωση, καθώς η αποτυχία του σχεδίου οικοδόμησης του κράτους είναι ξεκάθαρη για να την δει ο οποιοσδήποτε.

Το ISIS αναγκάζεται να αλλάξει την στρατηγική και τις τακτικές του, αλλά προετοιμάστηκε προληπτικά για την επόμενη φάση της σύγκρουσης. Εν ολίγοις, είναι σε μετάβαση από μια αντάρτικη οργάνωση σε μια τρομοκρατική ομάδα. Οι αντάρτικες οργανώσεις κρατούν και εκμεταλλεύονται έδαφος, μπορούν να ασκήσουν κυριαρχία πάνω σε έναν πληθυσμό, να λειτουργούν στην ύπαιθρο ως ένοπλες μονάδες, και μπορούν να εμπλακούν με μαζική κινητοποίηση. Οι τρομοκράτες δεν μπορούν να κάνουν τίποτα από αυτά τα πράγματα. Αντίθετα, οι τρομοκράτες πραγματοποιούν επιθέσεις με μέλη που επιχειρούν σε μικρά κύτταρα και σπάνια κατέχουν έδαφος -αν το κάνουν, είναι για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.

Το αποτέλεσμα αυτής της μετάβασης είναι ότι η βία που διαπράττεται από το ISIS θα πρέπει να είναι πολύ λιγότερο συγκεντρωμένη και πιο διασκορπισμένη. Η ομάδα θα συνεχίσει να λειτουργεί υπόγεια στις περιοχές της ερήμου της ανατολικής Συρίας και του δυτικού Ιράκ για το άμεσο μέλλον, βασιζόμενη σε κλασικές τακτικές ανταρτοπόλεμου, όπως χτυπήματα με ελεύθερους σκοπευτές, ενέδρες, τακτικές «χτύπα και φύγε» (hit and run), βόμβες αυτοκινήτων και δολοφονίες.

Η διατηρήσιμη εκρίζωση του ISIS από την περιοχή μπορεί πιθανώς να επιτευχθεί μόνο σε συνεργασία με ικανές τοπικές δυνάμεις ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων των αστυνομικών και στρατιωτικών δυνάμεων που μπορούν να λειτουργούν μεταξύ των κυρίως σουνιτικών θυλάκων στο Ιράκ και την Συρία. Αυτοί οι τύποι μονάδων απουσιάζουν εντελώς από την Συρία˙ όπου υπάρχουν στο Ιράκ, είναι πολύ συχνά σεχταριστικές και επομένως ελάχιστα αποτελεσματικές βραχυπρόθεσμα, και αντιπαραγωγικές μακροπρόθεσμα. Πρόσφατα στοιχεία δημοσκοπήσεων [6] από το Ιράκ δείχνουν ότι το 22% των Ιρανών Σουνιτών Αράβων δεν εμπιστεύονται ότι η κυβέρνηση θα τους μεταχειριστεί όπως τους Άραβες Σιίτες, ένα απαισιόδοξο ξεκίνημα για το μέλλον των θρησκευτικών σχέσεων και δυνητικά εύφορο έδαφος για την αντοχή της επιρροής του ISIS προχωρώντας προς τα εμπρός.

Η μετάβαση από την εξέγερση στην τρομοκρατία θα οδηγήσει το ISIS να μεταφέρει πόρους για την ενίσχυση των υφιστάμενων «παραρτημάτων» του στο Αφγανιστάν, την Λιβύη, την Υεμένη και την χερσόνησο του Σινά στην Αίγυπτο. Θα επιδιώξει ταυτόχρονα να εισέλθει και σε άλλα αποτυχημένα κράτη και μη κυβερνώμενα εδάφη που συμπαθούν την σαλαφιτική-τζιχαντιστική ιδεολογία του, από τον βόρειο Καύκασο έως τη νοτιοανατολική Ασία.

Ένα χρόνο μετά την απώλεια της Σύρτης, στην Λιβύη [7], οι μαχητές του ISIS ανασυντάχθηκαν σε μικρότερους παράνομους πυρήνες σε ολόκληρη την χώρα, από την Sabrati και την Ben Walid στον βορρά μέχρι την Ubari και την Ghat πιο νότια. Και παρόλο που η Αλ Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο είναι η μεγαλύτερη απειλή για την σταθερότητα, το ISIS φαίνεται να σκοπεύει να εδραιώσει την παρουσία του [8] εκεί –περιοχή που θεωρείται βασικό μέτωπο της παγκόσμιας εκστρατείας του- ιδίως δεδομένης της εγγύτητας με τα σύνορα της Σαουδικής Αραβίας. Εκτός από την ίδρυση ενός χαλιφάτου, το ISIS τελικά θέλει να σφετεριστεί αυτό που θεωρεί ως ένα διεφθαρμένο καθεστώς και καθεστώς-αποστάτη στο Ριάντ και να αντικαταστήσει τον Οίκο των Σάουντ με τους δικούς του οπαδούς, για τους οποίους πιστεύει ότι είναι οι σωστοί και κατάλληλοι φρουροί των δύο από τα πιο ιερά μέρη στο Σουνιτικό Ισλάμ.