Η ηλεκτρονική δημοκρατία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η ηλεκτρονική δημοκρατία

Πώς οι κυρώσεις θα μπορούσαν να βλάψουν τις startup του Ιράν
Περίληψη: 

Οι ξένες εταιρείες έχουν ήδη δείξει την προθυμία τους να επενδύσουν στο Ιράν, παρά την απειλή αντιποίνων από τις ΗΠΑ. Αυτή η προθυμία μάλλον θα συνεχιστεί, ιδίως αν οι Ηνωμένες Πολιτείες αποτύχουν να διακρίνουν μεταξύ εχθρικών δρώντων και οντοτήτων που συμβάλλουν στην γνήσια διαφοροποίηση του ιδιωτικού τομέα.

Η EMILY BURLINGHAUS είναι υπεύθυνη Προγράμματος του Ινστιτούτου Περιφερειακών και Διεθνών Σπουδών στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Ιράκ.

Τους τελευταίους δύο μήνες, οι ιρανικές κυβερνο-δραστηριότητες ανέβηκαν στον κατάλογο των παραπόνων κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Τον Οκτώβριο, ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, προειδοποίησε για ιρανικές επιθέσεις στον κυβερνοχώρο [1] στην ομιλία του με την οποία ήρε την έγκριση από το Κοινό Εκτεταμένο Σχέδιο Δράσης (Joint Comprehensive Plan of Action, JCPΟA, δηλαδή την συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν) [2]. Λιγότερο από ένα μήνα πριν, το υπουργείο Οικονομικών των Ηνωμένων Πολιτειών επέβαλε κυρώσεις σε 11 ιρανικές οντότητες [3] για «κακόβουλη δραστηριότητα στον κυβερνοχώρο» και η εταιρεία ασφαλείας FireEye ισχυρίστηκε ότι μια ομάδα χάκερ [4] γνωστή ως APT33 –που μάλλον δουλεύει για την ιρανική κυβέρνηση- διεξήγαγε κυβερνοεπιθέσεις εναντίον αμερικανικών και σαουδαραβικών εταιρειών αεροδιαστημικής από το 2013 τουλάχιστον. Επίσης, στην διάρκεια δύο εβδομάδων μεταξύ Αυγούστου και Σεπτεμβρίου, η Apple και η Google αφαίρεσαν ιρανικές εφαρμογές (apps) [5] από τα ηλεκτρονικά τους καταστήματα, ακολουθώντας πλήθος άλλων εταιρειών που αρνούνται [τέτοιες] υπηρεσίες σύμφωνα με τους κανονισμούς περί κυρώσεων των ΗΠΑ.

01112017-2.jpg

Το εσωτερικό των γραφείων παρόχου υπηρεσιών Ίντερνετ στην Τεχεράνη, τον Φεβρουάριο του 2011. CAREN FIROUZ / REUTERS
-----------------------------------------------------------------

Οι ιρανικής υποστήριξης κυβερνοεπιθέσεις είναι η αρνητική πλευρά της τεχνολογικής σκηνής. Υπάρχει όμως και μια άλλη πλευρά, και οι ίδιες πολιτικές που προστατεύουν τα αμερικανικά θεσμικά όργανα από κακόβουλες επιθέσεις παρεμποδίζουν επίσης το ιρανικό κοινό από το να εκμεταλλευτεί υπηρεσίες όπως να καλέσει ταξί από το κινητό και να παραγγείλει online ρούχα και φαγητά. Αυτό αφήνει ένα κενό που οι ιρανικές επιχειρήσεις αγωνίζονται να γεμίσουν.

ΠΡΑΞΗ ΕΞΙΣΟΡΡΟΠΗΣΗΣ

Η εξέλιξη της σκηνής τεχνολογικών νεοσύστατων εταιρειών (startup) του Ιράν -που χαρακτηρίζεται από διακυμάνσεις στην κυβερνητική υποστήριξη και στο ενδιαφέρον των επενδυτών- ήταν περίπλοκη. Σύμφωνα με την περσινή Επισκόπηση Επιστήμης, Τεχνολογίας και Πολιτικής (Science, Technology, and Policy Review) [6] που δημοσιεύθηκε από την Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (United Nations Conference on Trade and Development, UNCTAD), η πολιτική της Ισλαμικής Δημοκρατίας για την Επιστήμη, την Τεχνολογία και την Καινοτομία έχει υποστεί τρία κύματα από την δεκαετία του 1990. Τα δύο πρώτα, το 1990-2000 και το 2000-2010, περιελάμβαναν βελτιώσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και τις επιστημονικές δημοσιεύσεις και μια αύξηση του αριθμού των ερευνητικών εργαστηρίων και των προσπαθειών για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών. Το πιο πρόσφατο κύμα, σύμφωνα με την UNCTAD, είναι μια «μετάβαση προς την καινοτομία και μια οικονομία βασισμένη στην γνώση», που χαρακτηρίζεται από νέους κανονισμούς για την υποστήριξη επιχειρήσεων βασισμένων στην γνώση, για την αύξηση του ανταγωνισμού και για την προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

Η μετατόπιση του Ιράν σε μια «οικονομία βασισμένη στην γνώση» -αν και βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη- σε συνδυασμό με την έλλειψη ανταγωνισμού που απορρέει από τις διεθνείς κυρώσεις, επέτρεψε την αύξηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας [7]. Από το 2010, το Ιράν δημιούργησε ένα Ταμείο για την Καινοτομία και την Ευημερία [8] για να βοηθήσει στην κατασκευή αστικών τεχνολογικών συγκροτημάτων, εγκαινίασε μια Αγορά Πνευματικής Ιδιοκτησίας [9] μέσω της οποίας οι επιχειρηματίες μπορούν να πουλήσουν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας τους και επικύρωσε έναν νόμο για την εξάλειψη των φραγμών στην ανταγωνιστική παραγωγή [10]. Αυτές οι προσπάθειες έχουν αποδώσει. Πέρυσι, ο Οργανισμός Χρεογράφων και Συναλλάγματος του Ιράν χορήγησε άδειες σε πέντε επιχειρήσεις επιχειρηματικών κεφαλαίων (venture capital) [11] –τις Sarava Venture, Arman Development Fund, Partian Venture Capital Fund, Royan Persian Health Fund και Yekom Arman Fund- που έφεραν το Ιράν ένα βήμα πιο κοντά στον στόχο του Ανώτατου Ηγέτη Ali Khamenei [12] να διαθέσει μέχρι το 2025 το 20% των κρατικών εσόδων σε οργανισμούς βασισμένους στην γνώση.

Το έκτο Πενταετές Αναπτυξιακό Σχέδιο του Ιράν [13], το οποίο καλύπτει την περίοδο 2016-2021, υποχρεώνει επίσης την Κεντρική Τράπεζα να καταβάλλει στο νεοσυσταθέν Ταμείο Απασχόλησης και Επιχειρηματικότητας για Βετεράνους τουλάχιστον το 10% των πόρων των τραπεζών και των κυβερνητικών χρηματοπιστωτικών και πιστωτικών ιδρυμάτων. Στόχος του είναι επίσης να εξοπλίσει τους πρόσφατα πτυχιούχους με επιχειρηματικές δεξιότητες, προσφέροντας στους εργοδότες του ιδιωτικού τομέα εξαμηνιαίες ασφαλιστικές απαλλαγές αν συμμετέχουν σε πρόγραμμα πρακτικής άσκησης για τους πρόσφατα πτυχιούχους.

01112017-3.jpg

Μια γυναίκα δοκιμάζει ένα iMac σε κατάστημα στην Τεχεράνη, τον Ιανουάριο του 2011. RAHEB HOMAVANDI / REUTERS
--------------------------------------------------------------