Η Τουρκία μετατρέπεται σε μαφιόζικο κράτος;

Σε μια άλλη ανησυχητική ένδειξη, τον Απρίλιο του 2015, η τουρκική κυβέρνηση κατάργησε τα όρια για την δήλωση της ποσότητας συναλλάγματος που οι ταξιδιώτες είχαν το δικαίωμα να φέρουν στην χώρα, φαινομενικά για να ενθαρρύνει τις ξένες επενδύσεις. Η κίνηση αυτή δημιούργησε ανησυχίες μεταξύ διεθνών παρατηρητηρίων όπως η Financial Action Task Force, η οποία από καιρό πίεζε την Τουρκία να ενισχύσει τους νόμους της κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Επιπλέον, τον Μάρτιο του 2016, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ δημοσίευσε μια έκθεση [1] σχετικά με την διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα των Τούρκων αξιωματικών και των δικαστηρίων που είναι επιφορτισμένοι με την εποπτεία του χρηματοπιστωτικού τομέα της χώρας, προχωρώντας μέχρι του σημείου να αποκαλέσουν τους μηχανισμούς της Τουρκίας για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες «ασθενείς και μη διαθέτοντες πολλά από τα απαραίτητα εργαλεία και την εξειδίκευση για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά [την χρηματοδότηση της τρομοκρατίας]». Μόλις ένα μήνα πριν από την έκδοση της έκθεσης του Υπουργείου Εξωτερικών, Ιταλοί εισαγγελείς ξεκίνησαν έρευνα για τον μεγαλύτερο γιο του Ερντογάν, Μπιλάλ, μετά από υποψίες νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Παρόλο που ο έλεγχος ακολούθως εγκαταλείφθηκε και οι κατηγορίες απορρίφθηκαν, οι νομικές δυσκολίες του Bilal Erdogan εμφανίστηκαν να απηχούν τις ποινικές διαδικασίες που είχαν μαστίσει τους συνεργάτες του πατέρα του το 2013.

Το κοινό ήταν δικαίως εξοργισμένο από αυτά τα γεγονότα, αλλά η οργή του εξασθένησε μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου 2016 και τις μαζικές εκκαθαρίσεις και συλλήψεις που ακολούθησαν. Η άμεση και άκαμπτη εμμονή του Ερντογάν σχετικά με τον ρόλο του Γκιουλέν στο πραξικόπημα, οδήγησε το μεγαλύτερο μέρος των ΜΜΕ της Τουρκίας καθώς και πολλών πολιτών, να δουν τους ισχυρισμούς δωροδοκίας και διαφθοράς του 2013 με πολύ πιο επιφυλακτικούς όρους. Οι ισχυρισμοί του κράτους ότι το ΚΟΜ ήταν συνένοχο στο πραξικόπημα οδήγησαν το κοινό να υποθέσει ότι άλλες ποινικές έρευνες ήταν σκόπιμες προσπάθειες γκιουλενιστών αξιωματούχων να υπονομεύσουν την τουρκική κυβέρνηση. Ήταν υπό αυτά τα προσχήματα που το 2014, ένας Τούρκος δικαστής ανέτρεψε προηγούμενες ποινές για τον περιβόητο αφεντικό της μαφίας, Sedat Peker, τον οποίο οι δεξιές πολιτικές [πεποιθήσεις] του τον οδήγησαν γρήγορα στην τροχιά του Ερντογάν. Αργότερα, φιλο-κυβερνητικές εφημερίδες άρχισαν να κυκλοφορούν εικόνες του Ερντογάν να αγκαλιάζει τον Πεκέρ στον γάμο ενός εξέχοντος οπαδού του ΑΚΡ και διαμορφωτή της κοινής γνώμης. Τέτοιες εικόνες συνέβαλαν πάρα πολύ στην δημόσια εντύπωση ότι η Τουρκία μετατρεπόταν σε de facto κράτος μαφίας.

Αντί να καταπολεμήσουν το πραγματικό έγκλημα, οι Τούρκοι αξιωματούχοι και οι σύμμαχοί τους στα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν φθάσει να σκιαγραφήσουν το FETO ή Fethullahist Terror Organization («Οργανισμό Τρομοκρατίας των Φετουλαχιστών»), το προτιμώμενο ακρωνύμιο του κράτους για την συνωμοσία των γκιουλενιστών, ως μια από τις κύριες πηγές οργανωμένων εγκληματικών δραστηριοτήτων στην Τουρκία σήμερα. Ο Ερντογάν έχει εκδιώξει ή συλλάβει χιλιάδες υπαλλήλους του ΚΟΜ και άλλων φορέων επιβολής του νόμου. Οι αξιωματικοί που παραμένουν στην κρατική υπηρεσία έχουν ολοένα και μεγαλύτερη αποστολή να κυνηγούν τους γκιουλενιστές και τους υποτιθέμενους συμμάχους τους. Σύμφωνα με τις στατιστικές του KOM για το 2016, το 78% των ατόμων που συνελήφθησαν με κατηγορίες δωροδοκίας ή διαφθοράς θεωρούνταν μέλη του FETO.

Εν τω μεταξύ, άλλες στατιστικές του περσινού έτους υποδηλώνουν ότι οι έρευνες για το πιο συμβατικό οργανωμένο έγκλημα έχουν μειωθεί δραματικά. Μια πιθανή εξήγηση για αυτή την μείωση θα μπορούσε να είναι η ταχεία ανασύσταση των Υπηρεσιών της τουρκικής επιβολής του νόμου μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου 2016. Προκειμένου να επαναστελεχωθούν οι τάξεις των υπηρεσιών ασφαλείας, η Άγκυρα μείωσε τα βασικά εκπαιδευτικά πρότυπα για την πρόσληψη αστυνομικών. Νέα αστυνομικοί έχουν ορκιστεί χωρίς επαρκή εκπαίδευση ή έλεγχο, δημιουργώντας αμφιβολίες για την ικανότητα και τον επαγγελματισμό των αξιωματικών οι οποίοι έχουν διοριστεί στο ΚΟΜ και την Τουρκική Εθνική Αστυνομία. «Οι τουρκικές Υπηρεσίες επιβολής του νόμου», σύμφωνα με έναν πρώην αξιωματούχο, «έχουν βαθιά τραυματιστεί και απογοητευθεί ως αποτέλεσμα των εκκαθαρίσεων. Η θεσμική μνήμη, η εμπειρία και πολλές άλλες ικανότητες, έχουν χαθεί».

Οι συνέπειες της σταθερής διολίσθησης της Τουρκίας στην ανομία παίρνουν πιο δυσοίωνες αποχρώσεις όταν κάποιος εξετάζει την σημασία του οργανωμένου εγκλήματος στο πρόσφατο παρελθόν της χώρας. Η γεωγραφική θέση της Τουρκίας από καιρό την έχει καταστήσει έναν κόμβο παράνομων αγαθών μεταξύ της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής. Η αυξανόμενη παρακμή του κράτους δικαίου στην χώρα πιθανότατα θα ενθαρρύνει περαιτέρω την παράνομη διακίνηση στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, οδηγώντας σε αύξηση του εμπορίου ναρκωτικών, όπλων και παράνομων κεφαλαίων, καθώς και των μεταναστών. Η άσχημη κατάσταση των σχέσεων μεταξύ Βρυξελλών και Άγκυρας μπορεί να σημαίνει ότι θα υποφέρει η συνεργασία και ο συντονισμός σε αυτά τα σοβαρά θέματα ασφάλειας. Λαμβάνοντας υπόψη την προθυμία του Ερντογάν να απειλεί την Ευρώπη με απεριόριστες ροές προσφύγων από τα σύνορα της Τουρκίας, είναι πιθανό οι Ευρωπαίοι πολιτικοί να έχουν λίγη δύναμη για να πιέσουν τους Τούρκους ηγέτες να ασχοληθούν σοβαρότερα με τα θέματα του οργανωμένου εγκλήματος.