Secure Connection

Τι φοβάται ο Xi Jinping;

Το καθεστώς της Κίνας είναι λιγότερο ασφαλές από όσο φαίνεται

Andrew J. Nathan

10/12/2017

Περίληψη Κειμένου και Βιογραφικό Συγγραφέα

Αργά ή γρήγορα, με κάποιο τρόπο, με Trump ή χωρίς, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα προσπαθήσουν να σταματήσουν την άνοδο της Κίνας. Στα μάτια τους, οι επόμενες τελικές δεκαετίες της προσπάθειας προς το εθνικό μεγαλείο (η ημερομηνία στόχος του Xi είναι το 2049) είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες.

Ο ANDREW J. NATHAN είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και συν-συγγραφέας, με τον Andrew Scobell, του βιβλίου με τίτλο China’s Search for Security.

Εμφάνιση άρθρου σε περισσότερες σελίδες

Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να γράψετε το σχόλιο σας. Εγγραφείτε στο newsletter για να λαμβάνετε ενημέρωση από το ForeignAffairs.gr.

Τι φοβάται ο Xi Jinping; Επί πολλά χρόνια που προηγήθηκαν του φετινού 19ου Συνέδριου του Κόμματος στο Πεκίνο, η κυβέρνησή του αυξάνει την πίεση σε δικηγόρους, ακαδημαϊκούς, ακτιβιστές της κοινωνίας των πολιτών και δημόσιους διανοούμενους. Έχει εντείνει τον έλεγχο [1] στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ενώ αυξάνει την προπαγάνδα σχετικά με την λαμπρότητα της ηγεσίας του Xi και απαιτεί ολοένα και πιο έντονη νομιμοφροσύνη από τα μέλη του κόμματος και τους γραφειοκράτες. Η εκστρατεία της κατά της διαφθοράς συνέχισε να εξαλείφει αξιωματούχους υψηλού επιπέδου που έδειξαν ανεπαρκή προσωπική πίστη στον Xi [2].

Η πιο εντυπωσιακή πρόσφατη υπόθεση ήταν, τον Σεπτέμβριο, η πτώση του Sun Zhengcai, μέλους του Πολιτικού Γραφείου και γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της νοτιοδυτικής μεγαλούπολης Chongqing. Όπως όλοι οι εκκαθαρισμένοι αξιωματούχοι, ο Sun καταγγέλθηκε για δωροδοκία, σεξουαλική ελευθεριότητα και άλλα εγκλήματα –κατηγορίες απέναντι στις οποίες σχεδόν κάθε συναδέλφός του είναι ευάλωτος- αλλά το πιθανό πραγματικό του έγκλημα ήταν ότι απέτυχε να καταβάλει αρκετές προσπάθειες για να προωθήσει την δημοτικότητα του Xi στην Chongqing, όπου ο πρώην αντίπαλος του Xi, ο Bo Xilai, λέγεται ότι παραμένει πιο δημοφιλής από τον Xi, ακόμα και πέντε χρόνια μετά από την θεαματική πτώση του από την εξουσία. Ο Sun αντικαταστάθηκε ως γραμματέας του κόμματος αυτής της πόλης από τον πιο ένθερμο από τους πιστούς του Xi, τον Chen Min'er, του οποίου πρωταρχικός στόχος θα είναι να εξαλείψει την κληρονομιά του Bo από την Chongqing.

Ο πρόεδρος της Κίνας, Xi Jinping, σε τελετή υποδοχής έξω από τη Μεγάλη Αίθουσα του Λαού, στο Πεκίνο, στις 14 Οκτωβρίου 2015. JASON LEE / REUTERS
-------------------------------------------------------------------------

Στο συνέδριο του κόμματος, ο Xi [3] γέμισε την Κεντρική Επιτροπή και τα δύο ανώτερα όργανά της, την Πολιτική Γραμματεία και τη Μόνιμη Επιτροπή του Πολιτικού Γραφείου με πιστούς ακολούθους του [4]. Δεκαπέντε από τα 25 μέλη του Πολιτικού Γραφείου έχουν ιστορία με τον Xi που χρονολογείται από την πρώιμη υπηρεσία του στις επαρχίες Fujian και Zhejiang (ή ακόμη και, σε μια περίπτωση, στις μέρες του ως «εκπαιδευόμενου νέου» στο Shaanxi κατά την διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης). Τα άλλα δέκα μέλη περιλαμβάνουν τεχνοκράτες, μια γυναίκα για να υπάρχει γυναικεία εκπροσώπηση, και τους συνήθεις δύο αξιωματικούς του στρατού, οι οποίοι οφείλουν τις προαγωγές τους στον Xi -κανείς τους δεν αντιπροσώπευε μια σημαντική πολιτική πρόκληση. Και κανένα από τα επτά μέλη της μόνιμης επιτροπής δεν έχει τον βαθμό και την ηλικία για να διαδεχθεί τον Xi, κάτι που σηματοδοτεί ότι σκοπεύει να θητεύσει περισσότερο από τις συνήθεις δύο πενταετείς θητείες ως γενικός γραμματέας. Η ενσωμάτωση μιας νέας καθοδηγητικής ιδεολογίας στο σύνταγμα του κόμματος, που ονομάζεται «Η σκέψη του Xi Jinping [5] για τον Σοσιαλισμό με Κινεζικά Χαρακτηριστικά για μια Νέα Εποχή», υποδηλώνει ότι ακόμη και αν τελικά ο Xi αποχωρήσει, προτίθεται να εξακολουθεί να κυριαρχεί [1].

Ο απολογισμός του Xi στο συνέδριο -μια τρεισήμισι ωρών απαγγελία συνθήματος μετά από σύνθημα, χωρίς καμία εξήγηση για το τι σημαίνει οποιοδήποτε από αυτά- καυχιόταν ότι οι κομματικοί και κυβερνητικοί αξιωματούχοι θα προάγονται με βάση την απόδοσή τους. Αλλά χαρακτήρισε την απόδοση ως «να ακολουθούν την ηγεσία του πυρήνα [δηλαδή, τον Xi], διατηρώντας την ευθυγράμμιση με την κεντρική ηγεσία του κόμματος [τον Xi]» και «υπερασπιζόμενοι την εξουσία της Κεντρικής Επιτροπής [τον Xi]». Ο Xi έχει επαναπροσδιορίσει την αξιοκρατία ως «ακολουθοκρατία». Στις συνεδριάσεις των υπο-ομάδων κατά την διάρκεια του συνεδρίου, οι αξιωματούχοι ανταγωνίζονταν για να φτάσουν σε νέα επίπεδα ζήλου ώστε να επαινέσουν την ηγεσία του Xi.

Γιατί αυτή η έντονη συγκέντρωση εξουσίας και η έμφαση στην υπακοή; Ο Xi υποστήριξε ότι η Κίνα βρίσκεται στα πρόθυρα να επιτύχει το μεγάλο όνειρό της για εθνική ανανέωση. Αλλά πολλές από τις κινήσεις που έχουν εκληφθεί ως σημάδια της δύναμής του είναι επίσης αποδείξεις του άγχους του. Όπως ο ίδιος ο Xi το έθεσε στην ομιλία του στο συνέδριο, «Οι προοπτικές είναι λαμπρές αλλά οι προκλήσεις είναι σοβαρές».

ΟΙ ΠΙΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ

Η πρώτη πρόκληση είναι η αντίσταση στην άνοδο της Κίνας που προβλέπει το Πεκίνο από την Ουάσινγκτον. Οι Κινέζοι στρατηγιστές εμμένουν ευρέως στην ρεαλιστική σκέψη που συνδέεται με τον John Mearsheimer και τον Graham Allison [6], σύμφωνα με την οποία μια κυρίαρχη δύναμη αναμένεται να αντισταθεί στην εμφάνιση ενός ομότιμου ανταγωνιστή. Πριν από δέκα χρόνια, όταν ήταν ακόμη προφανής επίγονος και δεν ήταν ακόμη γενικός γραμματέας, ο Xi διατύπωσε την θεωρία ενός «νέου είδους σχέσεων των μεγάλων δυνάμεων», με την ελπίδα να πείσει τους Αμερικανούς ιθύνοντες να συμβιβαστούν με αυτό που η Κίνα χαρακτήρισε ως τα «ζωτικά της συμφέροντα». Ωστόσο, υπό τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα και την υπουργό Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον, η Ουάσινγκτον ακολούθησε την «στροφή προς την Ασία» [7], που περιελάμβανε πολιτικές όπως η διαπραγμάτευση της εμπορικής συμφωνίας Trans-Pacific Partnership (TPP), την αναζωογόνηση των στρατιωτικών συμμαχιών στην περιοχή, και την καλλιέργεια αμυντικής συνεργασίας με Ασιάτες εταίρους που δεν ήταν επίσημα σύμμαχοι των ΗΠΑ. Στους ηγέτες της Κίνας, τέτοιες πολιτικές αντιπροσώπευαν μια προσπάθεια να περικοπεί η κινεζική ισχύς και να διαιωνιστεί η κυριαρχία των ΗΠΑ.

Η έλευση του Donald Trump [8] έφερε ανακούφιση από την αμερικανική πίεση [9]. Ο Trump αποσύρθηκε από την TPP, κλόνισε την εμπιστοσύνη των συμμάχων στις αμερικανικές αμυντικές εγγυήσεις και διαδραμάτισε υποστηρικτικό ρόλο στην οικοδόμηση της λατρείας στο πρόσωπο του Xi. Αλλά, όπως οι τελευταίοι μαρξιστές, οι Κινέζοι ηγέτες σκέπτονται [10] ότι τα δομικά συμφέροντα είναι πιο σημαντικά από τις προσωπικότητες. Αργά ή γρήγορα, με κάποιο τρόπο, με Trump ή χωρίς, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα προσπαθήσουν να σταματήσουν την άνοδο της Κίνας. Στα μάτια τους, οι επόμενες τελικές δεκαετίες της προσπάθειας προς το εθνικό μεγαλείο (η ημερομηνία στόχος του Xi είναι το 2049) είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες. Ακόμα και τώρα, αυτό που οι Κινέζοι θεωρούν ως κακή διαχείριση της Ουάσινγκτον για την κατάσταση της Βόρειας Κορέας -υπερβάλλοντας για την κρίση και απειλώντας για πόλεμο αντί για αποκλιμάκωση και διαπραγματεύσεις- εκλαμβάνεται από ορισμένους Κινέζους αναλυτές ως ένα παραπλανητικό αμερικανικό τέχνασμα. Η ένταση στην κορεατική χερσόνησο έχει ως στόχο να αναγκάσει την Κίνα να εγκαταλείψει το βορειοκορεατικό ανάχωμα ενάντια στην αμερικανική ισχύ και να παροτρύνει τους συμμάχους των ΗΠΑ στην Ασία να αναβαθμίσουν τα οπλοστάσιά τους και ίσως να αποκτήσουν και πυρηνικά όπλα.

Με τους φόβους αυτούς στο μυαλό, ο Xi επανέλαβε στην ομιλία του στο συνέδριο του κόμματος την ανάγκη να «διεξαχθεί διπλωματία με κινέζικα χαρακτηριστικά με τα μεγάλα κράτη, [μια διπλωματία] που να αποσκοπεί στην προώθηση ενός νέου τύπου διεθνών σχέσεων και στην οικοδόμηση μιας κοινότητας με κοινό μέλλον για την ανθρωπότητα». Με άλλα λόγια, συνεχίστε να προσπαθείτε να κάνετε την Ουάσινγκτον να συναινεί ειρηνικά στην άνοδο της Κίνας όσο το δυνατόν περισσότερο.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΝΟΜΟΙ, ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΚΛΕΦΤΕΣ

Η άλλη πρόκληση για το καθεστώς του Xi είναι εσωτερική. Όπως το έθεσε στην έκθεσή του προς το συνέδριο, «αυτό που αντιμετωπίζουμε τώρα είναι η αντίφαση μεταξύ ανισόρροπης και ανεπαρκούς ανάπτυξης και των συνεχώς αυξανόμενων αναγκών του λαού για μια καλύτερη ζωή». Αναφερόταν στην επανάσταση των αυξανόμενων προσδοκιών -για καθαρότερο αέρα, πιο προσιτή [οικονομικά] στέγαση, ασφαλέστερα προϊόντα και καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες- από την αυξανόμενη μεσαία τάξη της Κίνας και τις φιλόδοξες τάξεις, την εργατική και την αγροτική. Αυτή η επανάσταση έρχεται εν μέσω της επιβράδυνσης της οικονομικής ανάπτυξης και της επείγουσας ανάγκης για δύσκολες μεταρρυθμίσεις [11] για την απομόχλευση του χρέους των τοπικών κυβερνήσεων και των τραπεζών, την αναζωογόνηση των κρατικών επιχειρήσεων και την αναμόρφωση της ενεργειακής οικονομίας της Κίνας.

Πολλές κοινωνίες υφίστανται εσωτερική ένταση και πίεση χωρίς να καταρρεύσει το κυβερνητικό καθεστώς. (Η αμερικανική κοινωνία σήμερα είναι ένα καλό παράδειγμα, με φαινομενικά τον καθένα να είναι οργισμένος για την πολιτική και οικονομική κατάσταση). Αλλά στην Κίνα, ακόμη και μια ματιά δυσαρέσκειας θεωρείται υπαρξιακή απειλή για το κυβερνών κόμμα. Αυτό αποδείχθηκε πριν από λίγες εβδομάδες, όταν η κυβέρνηση κατέστειλε γρήγορα εκδηλώσεις δημόσιας οργής για ένα φερόμενο ως σκάνδαλο παιδικής κακοποίησης [12] σε νηπιαγωγείο του Πεκίνου. Είναι αναγκαίο να καταπνίγονται οι απροσδόκητες δημόσιες εκφράσεις θυμού προτού εξαπλωθούν γιατί, όπως υπενθύμισε ο Xi στο συνέδριο, «Το καθοριστικό χαρακτηριστικό του σοσιαλισμού με κινεζικά χαρακτηριστικά είναι η ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας».

Ο ταοϊστής κλασικός Tao Te Ching συμβουλεύει: «Όσο περισσότεροι νόμοι και εντολές υπάρχουν, τόσο περισσότεροι κλέφτες και ληστές θα υπάρξουν». Επιμένοντας σε ένα μονοπώλιο εξουσίας, το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα έχει καταστήσει κάθε ανεξάρτητη φωνή μια υπαρξιακή απειλή. Και όμως, ο αυτοπροσδιορισμένος σκοπός της ύπαρξής του είναι να δημιουργήσει μια σύγχρονη κοινωνία, και σε μια τέτοια κοινωνία, αναδύονται συνεχώς ανεξάρτητες φωνές. Όσο περισσότερο το καθεστώς επιτυγχάνει, τόσο πιο κατασταλτικό πρέπει να γίνεται. Η εξελισσόμενη κυριαρχία του Xi -είτε διαρκέσει πέντε ακόμη χρόνια, είτε δέκα ή ακόμα περισσότερο- θα βάλει σε δοκιμασία αυτό που οι άνθρωποι έχουν αρχίσει να χαρακτηρίζουν ως «το κινεζικό μοντέλο», που εξαρτάται από την πεποίθηση ότι ο προηγμένος εκσυγχρονισμός είναι συμβατός με την καταπιεστική αυταρχική κυβέρνηση.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2017-12-08/what-xi-jinping...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition

Εμφάνιση άρθρου σε περισσότερες σελίδες

Τι φοβάται ο Xi Jinping;

Αναζήτηση

Δημοφιλή Άρθρα

Περιοχή Μελών