Το αιματηρό ρήγμα μέσα στο ISIS

Μέχρι το 2015, η δυσαρέσκεια των takfir με τις πολιτικές και την ηγεσία της οργάνωσής τους είχε αυξηθεί. Μερικοί, ελπίζοντας να υλοποιήσουν το δικό τους όραμα για το χαλιφάτο, άρχισαν να προσπαθούν να αλλάξουν το σύστημα από μέσα. Πολλοί προσφέρθηκαν εθελοντικά για την hisbah -την θρησκευτική αστυνομία που ήταν επιφορτισμένη με την επιβολή της σαρία. Αλλά οι προσπάθειές τους να επιβάλουν την ευσέβεια ήταν απογοητευτικές. Κάποια μέλη της hisbah συνέλαβαν ανθρώπους για υποτιθέμενα εγκλήματα, μόνο για να τους αφήσουν ελεύθερους οι τοπικοί δικαστές. «Αγωνιζόμαστε και πεθαίνουμε για να ζούμε στο Ισλαμικό Κράτος», παραπονέθηκε ένας πρώην μαχητής, «και οι ντόπιοι όχι μόνο δεν νοιάζονταν για το νόμο της σαρία αλλά ήθελαν να μην τους ενοχλούμε με αυτόν». Έτσι, ορισμένοι μαχητές άρχισαν να τιμωρούν παραβιάσεις της σαρία έξω από την επίσημη οδό. Για παράδειγμα, κτυπούσαν ή σκότωναν τους λαθρεμπόρους τσιγάρων αντί να τους φέρνουν στους αστυνομικούς σταθμούς του ISIS.

Το ISIS [6] δεν μπορούσε να ανεχθεί διαφωνία στις τάξεις του. Άρχισε να πατάσσει τους takfir. Οι υπερ-εξτρεμιστές διασκορπίστηκαν. Κάποιοι προσπάθησαν να κρυφτούν στην περιφέρεια του χαλιφάτου, δηλώνοντας εθελοντές για να πολεμήσουν εναντίον των ιρακινών δυνάμεων στη Μοσούλη [7] ή αποσυρόμενοι από τις μάχες και πλησιάζοντας στα σύνορα της Τουρκίας. Άλλοι προσπάθησαν να αποκρύψουν τις πεποιθήσεις τους: Συμμετείχαν σε υποχρεωτικές προσευχές στα τζαμιά, όπως μας είπε ένας πρώην μαχητής από το Νταγκεστάν, και στην συνέχεια ξαναέκαναν τις προσευχές τους στο σπίτι. Αλλά πολλές πρακτικές δεν ήταν τόσο εύκολο να αποκρυφθούν. Σε αντίθεση με άλλους μαχητές, οι takfir νήστευαν δύο φορές την εβδομάδα και προσεύχονταν επτά φορές κάθε μέρα αντί για τις συνηθισμένες πέντε.

Το ISIS συνέλαβε, φυλάκισε και εκτέλεσε όσους δεν μπόρεσαν να ξεφύγουν. «Αρχικά μάθαμε για αυτό από φήμες», είπε ο πρώην μαχητής από το Νταγκεστάν. «Ορισμένες γυναίκες άρχισαν να λαμβάνουν ειδοποιήσεις ότι οι σύζυγοί τους είχαν εκτελεστεί επειδή ήταν άπιστοι. Ο αριθμός αυξήθηκε σε χιλιάδες». Καθώς οι τάξεις της ομάδας απισχνάζονταν, μερικοί από τους takfir πήγαιναν σε αποστολές αυτοκτονίας.

Στην φυλακή, οι φρουροί του ISIS ανέπτυξαν ανεπίσημα τεστ για να καθορίσουν ποιοι κρατούμενοι ήταν takfir, είπε ένας πρώην μαχητής που πέρασε πέντε μήνες σε μια φυλακή του ISIS με κατηγορίες απιστίας. Για παράδειγμα, οι φρουροί παρακολουθούσαν εάν οι κρατούμενοι έτρωγαν το κοτόπουλο που τους είχε δοθεί για δείπνο την πρώτη νύχτα τους υπό κράτηση. Η άρνηση να φάνε θα μπορούσε να αποκαλύψει ότι ο κρατούμενος ήταν ένας takfir που πίστευε ότι ο μάγειρας ήταν καφίρ [άπιστος]. Οι επιβολείς της οργάνωσης επίσης εξευτέλιζαν τους takfir, χρησιμοποιώντας την ευσέβειά τους εναντίον τους. Ένας άλλος πρώην κρατούμενος μας είπε ότι οι φρουροί τον χλεύαζαν γιατί απήγγειλε την shahada κατά την διάρκεια μιας εικονικής εκτέλεσης, και σε μερικούς από τους φυλακισμένους takfir δεν επιτρεπόταν να προσεύχονται.

Μετά από μια αεροπορική επιδρομή στην Raqqa, στην Συρία, τον Αύγουστο του 2017. ZOHRA BENSEMRA / REUTERS
-----------------------------------------------------------

Ορισμένοι κρατούμενοι απηύθυναν στους φροντιστές τους βασικές ερωτήσεις σχετικά με το Ισλάμ -μια ύστατη προσπάθεια για να σωθούν. Με το να υποκριθούν άγνοια για την θρησκεία, έλεγε το σκεπτικό, θα μπορούσαν να υποδηλώσουν ότι ήταν απλά παραπλανημένοι και θα δέχονταν την ερμηνεία της πίστης από το ISIS, εφόσον εξηγείτο σωστά.

Προωθούμενη από τις συλλήψεις, η αστάθεια του χαλιφάτου αυξήθηκε. Για να ηρεμήσει τις τάξεις του, το ISIS στράφηκε στην προπαγάνδα. Το 2015 η οργάνωση έκανε ένα βίντεο στο οποίο μια ομάδα μελών του ISIS από το Αζερμπαϊτζάν ομολόγησε ότι θεωρούσε το ISIS άπιστο επειδή δεν δήλωνε takfir για ντόπιους και παραδέχτηκαν ότι είχαν συνωμοτήσει για να επιτεθούν στην ηγεσία της ομάδας. Οι άνδρες φονεύθηκαν στην συνέχεια.

Αυτή η κίνηση ήταν αντιπαραγωγική, στέλνοντας την ένταση μεταξύ της ηγεσίας του ISIS και του πληθυσμού του (συμπεριλαμβανομένων των takfir) σε επικίνδυνα επίπεδα. Αρκετοί πρώην μαχητές δήλωσαν ότι οι takfir άρχισαν να εντείνουν τις επιθέσεις τους στα μέλη των εσωτερικών δυνάμεων ασφαλείας του ISIS. «Ορισμένοι Ουζμπέκοι από την ομάδα μου ήθελαν να αντιταχθούν ριζικά στην ηγεσία του ISIS», αναθυμήθηκε ο πρώην μαχητής από το Νταγκεστάν. «Πρότεινα να περιμένουν και να βγουν πρώτα από την Συρία και στην συνέχεια να αποφασίσουν ποιος πρέπει να κατηγορηθεί».

ΑΛΥΣΙΔΩΤΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

Επειδή οι takfir έχουν περάσει χρόνο μέσα στο ISIS και κατανοούν τους υποστηρικτές της ομάδας, είναι αποτελεσματικοί στο να αποθαρρύνουν ανθρώπους να συμπορεύονται με το ISIS, ακόμα και όταν πιέζουν αυτούς τους ανθρώπους σε μια πιο ριζοσπαστική αντίληψη του Ισλάμ. «Οι κυβερνήσεις δεν καταλαβαίνουν ότι έχουμε σταματήσει περισσότερους ανθρώπους από το να ενταχθούν στο ISIS από ό, τι έχουν κάνει εκείνες», μας είπε ένα πρώην μέλος του ISIS τον Σεπτέμβριο, αφότου οι συντονιστές στο ρωσικό κοινωνικό δίκτυο VK αφαίρεσαν αρχεία ήχου και κειμένου από μια ενεργή [8] ιστοσελίδα ομάδας takfir. (Διάφοροι εξέχοντες κατηχητές takfir είναι καταζητούμενοι από τις κυβερνήσεις τους με την κατηγορία του θρησκευτικού εξτρεμισμού).

Ο δογματισμός των takfir έκανε δύσκολο το να οργανωθούν σε μια ενωμένη δύναμη. Μικρές διαμάχες -για παράδειγμα, πώς κουρεύεται σωστά μια γενειάδα- μπορούν να κλιμακωθούν σε σοβαρές θρησκευτικές διαφωνίες και δηλώσεις takfir. Επιπλέον, οι καυγάδες πυροδοτούσαν αλυσιδωτές αντιδράσεις, καθώς μερικοί δήλωναν takfir εναντίον όσων αποτύγχαναν να αφορίσουν τους παραβάτες.