Secure ConnectionΤο δίλημμα της Theresa May για το Brexit
Καταλήγει στο «το κόμμα ή η χώρα»
Περίληψη Κειμένου και Βιογραφικό Συγγραφέα
Η Μέι θα πρέπει να διευκρινίσει με ακρίβεια τι είδους Brexit θέλει η κυβέρνησή της, «σκληρό» ή «ήπιο». Περιέργως, αυτή η συζήτηση δεν έχει γίνει ακόμη, διότι θα είχε εκθέσει τα σφάλματα στην καρδιά του γραφείου της.
Ο MATTHIAS MATTHIJS είναι επίκουρος καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας στην Σχολή Προωθημένων Διεθνών Σπουδών του Πανεπιστημίου Johns Hopkins.
Και οι δύο πλευρές έχουν ριζικά διαφορετικές ιδέες και προσδοκίες για το τι είναι δυνατόν κατά την διάρκεια αυτής της φάσης μετάβασης. Η ΕΕ, από την πλευρά της, θεωρεί την μετάβαση ως μια συμφωνία ακινησίας (standstill), στην οποία το Ηνωμένο Βασίλειο θα εξακολουθεί να είναι μέλος της τελωνειακής ένωσης και της ενιαίας αγοράς της ΕΕ, θα σέβεται το κοινό εξωτερικό δασμολόγιο της ΕΕ, θα πληρώνει στον προϋπολογισμό της ΕΕ σαν να ήταν ένα πλήρες μέλος, θα αποδέχεται όλες τις νέες οδηγίες και τους κανονισμούς και θα διατηρεί αυστηρή ρυθμιστική σύγκλιση προς όλες τις πτυχές της ενιαίας αγοράς. Αυτό σημαίνει επίσης ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα επιτρέπει την ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων και δεν θα είναι σε θέση να διαπραγματευτεί τις δικές του εμπορικές συμφωνίες. Ταυτόχρονα, η χώρα δεν θα έχει πλέον θέση στο τραπέζι [των συνομιλιών εντός της ΕΕ] και δεν θα έχει λόγο σε νέες εμπορικές συμφωνίες ή κανονισμούς της ΕΕ. Προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα μίμησης του Brexit σε άλλα κράτη-μέλη, η ΕΕ είναι ανένδοτη στο ότι η φάση της μετάβασης θα είναι ξεκάθαρα χειρότερη για το Ηνωμένο Βασίλειο από ότι η πλήρης συμμετοχή του.
Το Ηνωμένο Βασίλειο, ωστόσο, βλέπει την φάση μετάβασης αρκετά διαφορετικά. Ο Liam Fox, ο Βρετανός υπουργός Εμπορίου, θέλει άμεσα και ζωηρά να ξεκινήσει προπαρασκευαστικές εργασίες για νέες εμπορικές συμφωνίες με την Αυστραλία, την Ινδία, τη Νέα Ζηλανδία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, για να αναφέρουμε μόνο μερικές χώρες. Ο Michael Gove, ο υπουργός Περιβάλλοντος, προτιμά η χώρα του να εγκαταλείψει την κοινή αλιευτική πολιτική αμέσως μετά την έναρξη της μεταβατικής φάσης. Ο υπουργός Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον επιμένει ότι η ρυθμιστική απόκλιση από την ΕΕ μπορεί να ξεκινήσει την ημέρα του Brexit, διαφορετικά η χώρα κινδυνεύει να γίνει ένα «υποτελές κράτος» [7] που θα κυβερνάται από τις Βρυξέλλες. Οι περισσότεροι υπέρμαχοι της σκληρής γραμμής του Brexit επιθυμούν επίσης να σταματήσουν την ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων αμέσως μετά την έξοδο του Ηνωμένου Βασίλειου από την ΕΕ. Η Μέι θα πρέπει πιθανώς να τους απογοητεύσει για όλα τα παραπάνω. Η φάση της μετάβασης θα δει το Ηνωμένο Βασίλειο να διατηρεί όλες τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την ένταξη στην ΕΕ, αλλά να χάνει τα δικαιώματα ψήφου του. Πόσω δε μάλλον να πάρει πίσω τον έλεγχο.
Ο υπουργός για την Έξοδο από την ΕΕ, David Davis, η Βρετανίδα πρωθυπουργός Theresa May, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Jean-Claude Juncker και ο επικεφαλής διαπραγματευτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Brexit , Michel Barnier, σε συνάντηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες, στο Βέλγιο, τον Δεκέμβριο του 2017. ERIC VIDAL / REUTERS
---------------------------------------------------------
ΝΟΡΒΗΓΙΑ-ΠΛΗΝ Ή ΚΑΝΑΔΑΣ-ΣΥΝ;
Μόλις η πραγματικότητα της μεταβατικής φάσης γίνει αντιληπτή, η συζήτηση στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά το επόμενο έτος θα επικεντρωθεί πιθανώς σε δύο σενάρια που επί του παρόντος δεν είναι ακόμη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες: Το Norway -Minus και το Canada-Plus. Η ιδέα πίσω από το Norway-Minus (ή «ήπιο» Brexit) είναι ότι η Βρετανία θα μπορούσε να έχει όλα τα οφέλη του να είναι στην ενιαία αγορά -δηλ. την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων- αλλά θα μπορούσε να ελέγχει τη μετανάστευση από την ΕΕ. Η Νορβηγία επίσης δεν είναι μέλος της τελωνειακής ένωσης, επομένως το Όσλο είναι σε θέση να καθορίσει την δική του εξωτερική εμπορική πολιτική, αλλά τα αγαθά του εισάγονται χωρίς δασμούς στην ΕΕ. (Μολονότι η Νορβηγία έπρεπε να αποδεχθεί την ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων από και προς την ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο θα θέλει να ελέγξει τα μεταναστευτικά ρεύματα, εξ ου και το «μείον»)
Παρόλο που το Norway-Minus δεν πρόκειται να προσφερθεί -οι αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν επαναλάβει ότι δεν θα υπάρξει «επιλογή θεμάτων»- το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να διαπραγματευτεί μια τελική συμφωνία Brexit παρόμοια με αυτή που έχει σήμερα η Νορβηγία. Το πρόβλημα με ένα τέτοιο σενάριο είναι ότι παραβιάζει την υπόσχεση του στρατοπέδου εκείνων υπέρ της εξόδου από την ΕΕ να «αναλάβουμε τον έλεγχο των συνόρων μας, των χρημάτων μας και των νόμων μας», καθώς τίποτε από αυτά δεν θα υλοποιηθεί. Είναι επίσης δύσκολο να δούμε ένα σενάριο Νορβηγίας χωρίς αυστηρά σύνορα στην Ιρλανδία, κάτι που λογικά θα συνεπαγόταν η έξοδος από την τελωνειακή ένωση.
Όμως, τι γίνεται με το Canada-Plus (ή το «σκληρό» Brexit); Η μόνη μακροπρόθεσμη σχέση που ικανοποιεί τα περισσότερα αιτήματα των υπέρ του Brexit –έλεγχος της μετανάστευσης, το Ηνωμένο Βασίλειο να εμπορεύεται ελεύθερα με τον υπόλοιπο κόσμο και το τέλος της αρμοδιότητας του ECJ- είναι [το Ηνωμένο Βασίλειο] να εγκαταλείψει τόσο την τελωνειακή ένωση όσο και την ενιαία αγορά και να υπογράψει μια εμπορική συμφωνία με την ΕΕ παρόμοια με αυτή που υπέγραψε ο Καναδάς πέρυσι. Όμως, το Ηνωμένο Βασίλειο θα θέλει η συμφωνία του να προχωρήσει πολύ περισσότερο από ό, τι η Ολοκληρωμένη Οικονομική και Εμπορική Συμφωνία (Comprehensive Economic and Trade Agreement, CETA) μεταξύ του Καναδά και της ΕΕ όσον αφορά την απελευθέρωση υπηρεσιών -συμπεριλαμβανομένων των «διαβατηρίων» για τις χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις ή όσο πιο κοντά στα τα οφέλη του πλήρους μέλους της κοινής αγοράς (εξ ου και το «συν»).