Το δίλημμα της Theresa May για το Brexit

Είναι αρκετά εύκολο να φανταστεί κανείς μια συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών για τα αγαθά, αλλά είναι πολύ πιο δύσκολο να υλοποιηθεί μια ευρεία συμφωνία για τις υπηρεσίες χωρίς την ελεύθερη κινητικότητα των εργαζομένων. Στην πραγματικότητα, οι βρετανικές επιχειρήσεις πρόκειται να χάσουν πάρα πολλά σε ένα σενάριο Καναδά, ακόμη και αν ορισμένες βασικές υπηρεσίες μπορεί να συμπεριληφθούν στην τελική συμφωνία. Είναι επίσης δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι μια τέτοια διαπραγμάτευση θα διεξαχθεί σε λιγότερο από δύο χρόνια. Τούτο συνεπάγεται την παράταση της μεταβατικής περιόδου τουλάχιστον για δύο ακόμη έτη, βγάζοντας την χώρα πολύ πέρα από τις επόμενες εθνικές εκλογές, που έχουν προγραμματιστεί για τον Ιούνιο του 2022. Οι περισσότεροι σκληροπυρηνικοί των Tory δεν θα δέχονταν μια τέτοια καθυστέρηση.

Αν και το σενάριο της Νορβηγίας είναι μακράν το λιγότερο ενοχλητικό από οικονομική άποψη -και ως εκ τούτου το προτιμώμενο αποτέλεσμα για τις επιχειρήσεις- εκθέτει τις υποσχέσεις της καμπάνιας Brexit για «ανάκτηση του ελέγχου» ως καθαρά ψέματα. Το σενάριο του Καναδά θα έδινε τουλάχιστον στο Ηνωμένο Βασίλειο την ψευδαίσθηση της κυριαρχίας, καθώς θα επέτρεπε στο Λονδίνο να ελέγχει τη μετανάστευση, θα άφηνε το μεγαλύτερο μέρος της δικαιοδοσίας του ECJ στους βρετανικούς νόμους και θα επέτρεπε στην χώρα να υπογράψει εμπορικές συμφωνίες και να αναβιώσει το παλιό όνειρο της αποκατάστασης μιας μορφής της Βρετανικής Κοινοπολιτείας. Αλλά το βραχυπρόθεσμο οικονομικό κόστος θα είναι σημαντικό και το δυνητικό μακροπρόθεσμο κέρδος αβέβαιο. Είναι επίσης ένα σενάριο που θα διαρκέσει δέκα χρόνια για να υλοποιηθεί πλήρως. Μέχρι τότε, το Εργατικό Κόμμα θα μπορούσε να επανέλθει στην εξουσία και να επιλέξει να κάνει το μεταβατικό στάδιο σχεδόν μόνιμο.

ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΝΟΜΙΜΟΦΡΟΣΥΝΗΣ

Η υπογραφή της συμφωνίας του άρθρου 50 με την ΕΕ δεν έχει λύσει το κεντρικό δίλημμα της Μέι για το Brexit. Αφενός, εάν θέλει να σεβαστεί την Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής που έφερε ειρήνη στην Βόρεια Ιρλανδία και να τηρήσει την υπόσχεσή της να διατηρήσει τα σύνορα με την Ιρλανδία ανοιχτά και χωρίς τελωνειακούς ελέγχους, η κυβέρνηση της Μέι θα καταστήσει αδύνατο το Brexit, εκτός αν η Βόρεια Ιρλανδία ψηφίσει υπέρ μιας επανένωσης με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας, φύγει από το Ηνωμένο Βασίλειο και παραμένει μέλος της ΕΕ. Είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι η Σκωτία δεν θα ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο στην περίπτωση αυτή. Στην συνέχεια επιστρέφουμε στο σενάριο του «πρώην Ηνωμένου Βασιλείου της Αγγλίας και της Ουαλίας» (former United Kingdom of England and Wales, FUKEW) [8]. Από την άλλη πλευρά, επιλέγοντας να παραμείνει στην τελωνειακή ένωση και την ενιαία αγορά, η Μέι μπορεί πιθανώς να κρατήσει την χώρα της ενωμένη, αλλά το Συντηρητικό Κόμμα της θα διασπαστεί, καθώς η πλειοψηφία του κόμματός της δεν θα δεχτεί ποτέ να είναι ένα «υποτελές κράτος» των Βρυξελλών .

Το να κρατηθεί η χώρα ενιαία θα έρθει με το σημαντικό πολιτικό κόστος του να επιτρέψει την ελεύθερη κυκλοφορία του εργατικού δυναμικού και να ανεχθεί την πλήρη δικαιοδοσία του ECJ, χωρίς να έχει Βρετανούς δικαστές στην έδρα του στο Λουξεμβούργο. Από εμπορική άποψη, είναι ακόμα χειρότερα. Όχι μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα μπορέσει να υπογράφει τις δικές του εμπορικές συμφωνίες, αλλά θα πρέπει επίσης να καταπιεί κάθε μελλοντική εμπορική συμφωνία που θα συνάπτει η ΕΕ με τρίτες χώρες χωρίς να έχει λόγο στο ζήτημα. Η Τουρκία είναι ένα παράδειγμα. Η Άγκυρα οφείλει τώρα να επιτρέπει στα καναδικά προϊόντα να εισέρχονται ατελώς στην χώρα, αλλά δεν υπάρχει καμία υποχρέωση από την πλευρά του Καναδά να ανταποκριθεί, καθώς η Τουρκία δεν είναι μέλος της ΕΕ.

Εν ολίγοις, το 2018, η Μέι θα πρέπει να επιλέξει μεταξύ του κόμματός της και της χώρας της. Η ειρωνεία είναι ότι είναι ηγέτις ενός κόμματος του οποίου το επίσημο όνομα είναι «Συντηρητικό και Συνδικαλιστικό Κόμμα» (Conservative and Unionist Party). Θα μπορούσε όντως να προεδρεύσει της διάλυσης του Ηνωμένου Βασιλείου στην μακρόπνοη προσπάθειά της να κατευνάσει τους Συντηρητικούς σκληροπυρηνικούς. Ως εκ τούτου, το 2018 θα είναι η χρονιά που θα δείξει στο βρετανικό εκλογικό σώμα, και ίσως ακόμη και στην πλειοψηφία της Βουλής των Κοινοτήτων, ότι η ένταξη στην ΕΕ -ειδικά το είδος της ένταξης που απολάμβανε το Ηνωμένο Βασίλειο, δηλαδή με την εξαίρεση από το ενιαίο νόμισμα και την χωρίς σύνορα ζώνη Σένγκεν- ήταν εξαιρετικά ανώτερη από οποιαδήποτε από τις εναλλακτικές λύσεις βρίσκονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Η πραγματική τραγωδία είναι ότι η άλλη αναπόφευκτη εναλλακτική πιθανότατα δεν θα συμβεί παρά μέχρι να είναι πολύ αργά και το Brexit θα έχει γίνει πραγματικότητα. Το άρθρο 50 είναι ανελέητο από αυτή την άποψη. Μόλις ξεκινήσει το ρολόι των δύο ετών, είναι πολιτικά πολύ δύσκολο να σταματήσει. Τίποτα, φυσικά, δεν μπορεί να εμποδίσει το Ηνωμένο Βασίλειο να υποβάλει εκ νέου αίτηση ένταξης στην ΕΕ στο μέλλον, ίσως υπό μια κυβέρνηση Εργατικών. Αλλά η χώρα είναι πιθανό να αντιμετωπιστεί αυτή την φορά από μια πιο σκεπτικιστική ήπειρο από όσο την δεκαετία του 1960, όταν ο Γάλλος πρόεδρος Charles de Gaulle άσκησε δύο φορές βέτο στην αίτησή της προς την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα. Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα έχει ξανά την γλυκιά συμφωνία που απόλαυσε από το 1973 έως το 2016.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/united-kingdom/2017-12-19/theres...