Η απατηλή στρατηγική εθνικής ασφάλειας του Trump | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η απατηλή στρατηγική εθνικής ασφάλειας του Trump

Πώς η διοίκησή του αγνοεί τι έκανε την Αμερική σπουδαία
Περίληψη: 

Από τότε που ανέλαβε ο Τραμπ, η θέση των ΗΠΑ στον κόσμο έχει κατακρημνιστεί. Δημοσκοπήσεις σε 37 χώρες αποκαλύπτουν ότι μόνο το 22% των ανθρώπων στο εξωτερικό πιστεύουν τώρα ότι μπορούν να βασίζονται στις ΗΠΑ ότι θα κάνουν το σωστό, σε σύγκριση με 64% μόλις έναν χρόνο πριν. Αλλά και μέσα στις ΗΠΑ η εικόνα δεν είναι πλέον καθησυχαστική. Τον Νοέμβριο του 2017, σύμφωνα με τον [οργανισμό δημοσκοπήσεων] Gallup, το 72% του αμερικανικού λαού δήλωσε ότι ήταν δυσαρεστημένο με τον τρόπο που τα πράγματα πηγαίνουν εγχωρίως, από 62% το 2016.

Ο MELVYN P. LEFFLER είναι καθηγητής στην έδρα Compton στο Κέντρο Miller του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια και συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο Safeguarding Democratic Capitalism: U.S. Foreign Policy and National Security, 1920–2015. [1]

Με τι μοιάζει μια εξωτερική πολιτική τύπου «Πρώτα η Αμερική»; [2] Το απόγευμα της Δευτέρας, ο πρόεδρος Donald J. Trump προσπάθησε να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα, με ομιλία του στην Ουάσιγκτον, στην ευρέως αναμενόμενη δήλωση της Εθνικής Στρατηγικής Ασφάλειας (National Security Strategy statement, NSS) [3] της διοίκησής του. Αν και η φράση «Πρώτα η Αμερική» παραπέμπει στους απομονωτιστές της δεκαετίας του 1930 [4], οι οποίοι πίστευαν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να επιβιώνουν και να ευημερούν ανεξάρτητα από το τι συνέβαινε στην Ευρώπη και την Ασία, η στρατηγική «America first» που περιγράφεται στην NSS είναι μακράν του να είναι απομονωτική. Εμπλέκει όλες τις περιοχές του κόσμου, εκφράζει υποστήριξη για τα παγκόσμια αγαθά και μέχρι που αναγνωρίζει και την σημασία της ηγεσίας των ΗΠΑ σε πολυμερείς θεσμούς. Στην πραγματικότητα, όπως έχουν επισημάνει πολλοί σχολιαστές, η ουσία της δήλωσης δεν είναι τόσο διαφορετική από πολλών από τους προκατόχους του.

22122017-1.jpg

Ο Donald Trump, παρουσιάζοντας την στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας της διοίκησής του, τον Δεκέμβριο του 2017. CARLOS BARRIA / REUTERS
-----------------------------------------------------------------------

Αλλά παρ’ όλη την επιφανειακή ομοιότητά της και την ρητορική υιοθέτηση της μακράς και δικομματικής παράδοσης της αμερικανικής ηγεσίας, η NSS [5] παραβλέπει τα σημαντικότερα στοιχεία αυτής της ιστορίας -και ως εκ τούτου καταλαβαίνει θεμελιωδώς λανθασμένα το τι ήταν αυτό που έκανε τις Ηνωμένες Πολιτείες μεγάλη δύναμη εξ αρχής. Η γλώσσα του εγγράφου μπορεί με πολλούς τρόπους να ακούγεται οικεία. Αλλά η ζοφερή κοσμοθεωρία στον πυρήνα της απειλεί να υπονομεύσει τις στρατηγικές που έχουν κάνει εδώ και καιρό την παγκόσμια ηγεσία των ΗΠΑ να λειτουργεί.

ΕΝΑΣ ΚΑΤΑ ΧΟΜΠΣ ΚΟΣΜΟΣ

Οι σύμβουλοι του Trump χαρακτηρίζουν την στρατηγική τους ως «ρεαλισμό με αρχές» - «με αρχές» διότι θεωρεί ότι η προώθηση των αμερικανικών αξιών εξαπλώνει την ειρήνη και την ευημερία σε ολόκληρο τον κόσμο, «ρεαλισμός», διότι αναγνωρίζει την κεντρική θέση της ισχύος στην διεθνή πολιτική, αρθρώνει ξεκάθαρα τα εθνικά συμφέροντα, και επιβεβαιώνει ότι τα κυρίαρχα κράτη είναι η καλύτερη ελπίδα για παγκόσμια ειρήνη και σταθερότητα. Στο τελευταίο τμήμα της, η NSS υποκλίνεται επιδέξια στις αμερικανικές αξίες -το κράτος δικαίου, την δημοκρατία, την ελευθερία- αλλά δεν αφήνει καμία αμφιβολία για τις προτεραιότητες της διοίκησης Trump. Τα συμφέροντα του αμερικανικού λαού «αποτελούν τον αληθινό μας Πολικό Αστέρα», λέει. Και οι Ηνωμένες Πολιτείες, συνεχίζει, δεν θα επιβάλουν τις αξίες τους ούτε θα τις αφήσουν να παρεμποδίσουν τις προσπάθειες να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις και να ανταγωνιστούν έντονα. «Το μέλλον που αντιμετωπίζουμε εναπόκειται σε εμάς να το κερδίσουμε ή να το χάσουμε», υποστηρίζει.

Η σύγκρουση είναι η κυρίαρχη αλληγορία του εγγράφου: «Ένα κεντρικό συνεχές στην ιστορία είναι ο ανταγωνισμός για την ισχύ». Και σε αυτόν τον ανταγωνισμό, η νίκη δεν είναι εξασφαλισμένη. «Δεν υπάρχει ιστορικό τόξο που να διασφαλίζει ότι το αμερικανικό ελεύθερο πολιτικό και οικονομικό σύστημα θα επικρατεί αυτομάτως». Σύμφωνα με τον Trump και τους συμβούλους του [6], η χώρα έχει αποκοιμηθεί από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ενώ οι απειλές έχουν αυξηθεί ανά την υδρόγειο. Η NSS επιμένει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα είναι πλέον «εφησυχασμένες» όταν πρόκειται για αυτούς τους «αυξανόμενους πολιτικούς, οικονομικούς και στρατιωτικούς ανταγωνισμούς».

Όλα αυτά φτιάχνουν την εικόνα ενός Hobbesιανού κόσμου, με απειλές που προέρχονται από μη κρατικούς φορείς (τζιχαντιστές και διεθνείς εγκληματικές οργανώσεις), ρεβιζιονιστικές δυνάμεις (Κίνα και Ρωσία), και άτιμες δικτατορίες (Ιράν και Βόρεια Κορέα). Απέναντι σε τέτοιες απειλές, σύμφωνα με το έγγραφο, η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών πρέπει να επιδιώξει τέσσερα πρωταρχικά συμφέροντα: Την προστασία της πατρίδας και του «αμερικανικού τρόπου ζωής»˙ την προώθηση της ευημερίας˙ την διατήρηση της ειρήνης μέσω της ισχύος˙ και την προώθηση της αμερικανικής επιρροής σε όλο τον κόσμο.

Για την αντιμετώπιση αυτών των συμφερόντων, η NSS του Trump βασίζεται σε θέματα που εμφανίστηκαν σε στρατηγικές δηλώσεις προηγούμενων διοικήσεων. Η οικονομική δύναμη είναι το κλειδί της στρατιωτικής ισχύος [7]. Η αδυναμία προσκαλεί τις προκλήσεις και οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει ως εκ τούτου να διατηρήσουν την στρατιωτική τους υπεροχή, να ηγηθούν στον κόσμο και να διαπραγματευτούν από θέση ισχύος –θέματα που ανατρέχουν στην NSC-68 [8], το πιο διάσημο έγγραφο στρατηγικής του Ψυχρού Πολέμου. Και καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν ανησυχούν πλέον για μια μοναδική δύναμη που να κυριαρχεί στους πόρους της Ευρώπης και της Ασίας, η NSS του Trump, όπως και άλλες δηλώσεις στρατηγικής μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, τονίζει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να επικεντρωθούν στις περιφερειακές ισορροπίες και να αποτρέψουν δυσμενείς γεωπολιτικές αλλαγές στην Ευρώπη , την Ασία-Ειρηνικό και τη Μέση Ανατολή. Κάνει επίσης έκκληση να γίνουν περισσότερα για να στοχευθούν οι τρομοκρατικές απειλές και οι διεθνικές εγκληματικές οργανώσεις στις πηγές τους και να αντιμετωπιστούν οι πιθανές απειλές προτού φθάσουν στο αμερικανικό έδαφος -ισχυρισμοί που μοιάζουν με την ρητορική στις οδηγίες εθνικής ασφάλειας της διοίκησης του Κλίντον και είναι πολύ κοντά στην σκέψη της διοίκηση του George W. Bush περί προετοιμασίας και πρόληψης.