Η Κίνα και το διεθνές νομισματικό σύστημα

Γιατί η Κίνα πιέζει για αυτές τις πολιτικές; Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, οι εκπρόσωποι της Κίνας στο ΔΝΤ ισχυρίστηκαν ότι η επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια της Δύσης δεν κάλυπτε τις αυξανόμενες χρηματοδοτικές ανάγκες των περισσότερων φτωχών χωρών. Η Κίνα ισχυρίστηκε ότι περισσότερες χορηγήσεις ΕΤΔ θα μπορούσαν να μειώσουν την ανάγκη δανεισμού των χωρών αυτών από το εξωτερικό, να διευκολύνουν την επέκταση των εισαγωγών τους και την ανάπτυξη των οικονομιών τους. Περίπου μια δεκαετία αργότερα, σε μια ομιλία του το 1992 στο ΔΝΤ, ο εκπρόσωπος της Κίνας στην οργάνωση, Che Peiqin, έκανε μια παρόμοια υπόθεση. Ο Che ισχυρίστηκε ότι οι χώρες της υποσαχάριας Αφρικής και της Ανατολικής Ευρώπης είχαν σημειώσει σημαντική μείωση στον λόγο των μη χρυσών αποθεμάτων με τις εισαγωγές. Χωρίς εύκολη πρόσβαση στις διεθνείς κεφαλαιαγορές, αγωνίζονταν να αποκαταστήσουν τους συντελεστές των αποθεματικών τους, εις βάρος των εισαγωγών και της ανάπτυξης. Θα ήταν προς το συμφέρον όλων, δήλωσε ο Τσε, να γίνουν διαθέσιμοι περισσότεροι επίσημοι πόροι σε αυτά τα κράτη.

Μετά την ασιατική χρηματοπιστωτική κρίση [5] το 1997-98, οι άμεσες ξένες επενδύσεις στις αναπτυσσόμενες οικονομίες επιβραδύνθηκαν, το ισοζύγιο πληρωμών μεταξύ πολλών φτωχότερων χωρών επλήγη και οι χώρες αυτές αντιμετώπιζαν υψηλό κόστος δανεισμού στις διεθνείς αγορές. Έτσι, η Κίνα ζήτησε εκ νέου περισσότερες χορηγήσεις ΕΤΔ. Η αύξηση της διανομής των ΕΤΔ, υποστήριξε το Πεκίνο, θα συνέβαλε στην σταθεροποίηση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος παρέχοντας προστασία έναντι κρίσεων ρευστότητας μεταξύ των αναπτυσσόμενων χωρών.

Η κατανομή των ΕΤΔ ήταν ένα άλλο επίκεντρο της κινεζικής πολιτικής. Σύμφωνα με τα άρθρα του Συμφώνου του ΔΝΤ, νέες κατανομές των ΕΤΔ θα κατανέμονταν σύμφωνα με τις ποσοστώσεις των μελών στο ΔΝΤ [6], πράγμα που σημαίνει ότι οι ανεπτυγμένες χώρες, οι οποίες κατέχουν τις μεγαλύτερες ποσοστώσεις, θα λάβουν περισσότερα ΕΤΔ από ό, τι οι αναπτυσσόμενες χώρες. Η Κίνα αμφισβήτησε αυτή την κατανομή και, επανειλημμένα, οι εκπρόσωποι του Πεκίνου στο ΔΝΤ ζήτησαν από την οργάνωση να αναδιανείμει ορισμένα από τα ΕΤΔ ώστε να ωφεληθούν οι αναπτυσσόμενες χώρες.

Τα πρώτα δυο κίνητρα του ενδιαφέροντος της Κίνας για τα ΕΤΔ -ρευστότητα και κατανομή- έτσι πήραν προτεραιότητα έναντι αυτού που οι σημερινοί παρατηρητές θεωρούν ως πυρήνα της κινεζικής πολιτικής: Την επέκταση του ρόλου του ΕΤΔ στο διεθνές νομισματικό σύστημα.

Ωστόσο, το τρίτο αυτό θέμα υφίστατο ήδη από το 1986. Σε μια ομιλία στο ΔΝΤ εκείνο το έτος, ο εκπρόσωπος της Κίνας, Huang Fanzhang, ισχυρίστηκε ότι, επειδή οι αξιόπιστες χώρες (γενικά οι ανεπτυγμένες χώρες) μπορούσαν να αυξήσουν τα αποθεματικά τους δανειζόμενες στην αγορά χωρίς να χρειαστεί να αναλάβουν συγκεκριμένα μέτρα προσαρμογής, μπορούσαν να καθυστερήσουν την διόρθωση των ανισορροπιών που είχαν οδηγήσει στον δανεισμό μέχρι να φθάσουν σε σημείο όπου θα πρέπει να λάβουν σκληρά μέτρα. Ο Χουάνγκ επεσήμανε επίσης ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές τείνουν να υπερ-αντιδρούν, κυμαινόμενες μεταξύ υπερβολικού και πανικού. Αυτό σήμαινε ότι το ΕΤΔ είχε μεγάλες δυνατότητες βελτίωσης της διαχείρισης της διεθνούς ρευστότητας: Με την αύξηση του μεριδίου του ΕΤΔ στα διεθνή αποθέματα, η διαδικασία δημιουργίας αποθεματικών θα γίνει λιγότερο ασταθής, καθώς θα εξαρτάται λιγότερο από τις ιδιωτικές κεφαλαιαγορές.

Το 1989, ο εκπρόσωπος της Κίνας στο ΔΝΤ, Dai Qianding, κάλεσε τον οργανισμό να διευρύνει την χρήση του ΕΤΔ επιτρέποντας σε ιδιωτικούς φορείς να το χρησιμοποιούν, και απλοποιώντας τις διαδικασίες με τις οποίες θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί. Μακροπρόθεσμα, δήλωσε ο Ντάι στο ΔΝΤ, «δεν υπάρχει σταθερή βεβαιότητα στο να στηρίζεται κάποιος σε ένα εθνικό νόμισμα ως διεθνές αποθεματικό στοιχείο», επομένως ήταν σκόπιμο να εξεταστεί η μετατροπή του ΕΤΔ σε κύριο αποθεματικό του διεθνούς νομισματικού συστήματος. Το 1994, ο Wei Benhua, ο Κινέζος εκπρόσωπος στο ΔΝΤ, προχώρησε περαιτέρω. «Πρέπει να καταβάλουμε προσπάθειες για την επίτευξη του στόχου να καταστεί το ΕΤΔ το κύριο αποθεματικό του διεθνούς νομισματικού συστήματος», ανέφερε.

Στο επιχειρηματικό κέντρο του Πεκίνου, τον Απρίλιο του 2007. CLARO CORTES IV / REUTERS
------------------------------------------------------------------

ΑΜΦΙΣΒΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΤΙ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΟ ΚΑΛΑΘΙ

Από το 1980, το καλάθι του ΕΤΔ είχε συμπεριλάβει τα νομίσματα των πέντε μελών του ΔΝΤ με τις μεγαλύτερες εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ του 1975 και του 1979: Το δολάριο ΗΠΑ, το γερμανικό μάρκο, το γαλλικό φράγκο, το ιαπωνικό γιεν και την βρετανική λίρα. (Το μάρκο και το φράγκο αντικαταστάθηκαν από το ευρώ [7] μετά την εισαγωγή του εν λόγω νομίσματος). Στην δεκαετία του 1980 και του 1990, η Κίνα ακολούθησε τη μέθοδο και το καλάθι που χρησιμοποίησε το ΔΝΤ για να καθορίσει την αξία και το επιτόκιο του SDR.

Αλλά η θέση της Κίνας άρχισε να αλλάζει στα χρόνια που ακολούθησαν. Το 2005, μια δήλωση που υπέβαλε η Κίνα στο ΔΝΤ επικρίνει το ΔΝΤ για το ότι χρησιμοποίησε «οπισθοδρομικούς δείκτες» για την ανάπτυξη του καλαθιού ΕΤΔ και πρότεινε στο θεσμικό όργανο να συζητήσει την ταχεία ανάπτυξη της Κίνας ως εξαγωγέα. Ο υπαινιγμός ήταν σαφής: Το ΔΝΤ θα έπρεπε να εξετάσει το RMB για να συμπεριληφθεί στο καλάθι του ΕΤΔ. Μέχρι το 2009, μετά την δήλωση του Zhou, οι Κινέζοι εκπρόσωποι στο ΔΝΤ υποστήριξαν και πάλι ότι, προκειμένου να βελτιωθεί η ρευστότητα και η ελκυστικότητα του ΕΤΔ ως αποθεματικού στοιχείου, το προσωπικό του ΔΝΤ θα πρέπει να μελετήσει τον τρόπο διεύρυνσης και επανεξισορρόπησης του ρόλου των νομισμάτων το καλάθι του SDR.