Ο μύθος του περιορισμένου χτυπήματος στην Βόρεια Κορέα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο μύθος του περιορισμένου χτυπήματος στην Βόρεια Κορέα

Οποιαδήποτε επίθεση των ΗΠΑ θα διακινδύνευε έναν πόλεμο

Αντιμέτωποι με την ταχεία πρόοδο των πυρηνικών και πυραυλικών δυνατοτήτων του Πιονγκγιάνγκ [1], οι Αμερικανοί έχουν αρχίσει να συζητούν την δυνατότητα ενός περιορισμένου προληπτικού χτυπήματος των ΗΠΑ κατά της Βόρειας Κορέας, το οποίο θα μπορούσε να αποτρέψει το καθεστώς από περαιτέρω [πυρηνικές] δοκιμές, αποφεύγοντας παράλληλα ένα ολομέτωπο πόλεμο [ 2]. Μια πιθανότητα είναι το λεγόμενο χτύπημα της «ματωμένης μύτης» [3], το οποίο θα συνεπαγόταν την καταστροφή μιας βορειοκορεατικής βάσης εκτόξευσης πυραύλων (ματώνοντας τη μύτη του καθεστώτος, κατά κάποιο τρόπο), για να επιδείξει την αποφασιστικότητα των Ηνωμένων Πολιτειών. Ορισμένοι το έχουν προχωρήσει ακόμα περισσότερο, κάνοντας έκκληση για [4] «αεροπορικές και πυραυλικές επιθέσεις σε όλες τις γνωστές εγκαταστάσεις πυρηνικών δοκιμών της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κορέας και σε εγκαταστάσεις εκτόξευσης και υποστήριξης πυραύλων» σε περίπτωση βορειοκορεατικής ατμοσφαιρικής πυρηνικής δοκιμής πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό.

11012018-1.jpg

Φορτηγά μεταφέρουν Βορειοκορεάτες αξιωματούχους μέσα στην Πιονγκγιάνγκ, τον Ιανουάριο του 2018. KCNA / REUTERS
-----------------------------------------------------------------------

Ο στόχος ενός περιορισμένου χτυπήματος θα ήταν αρκετά απλός: Θα έδειχνε στην Πιονκγιάνκ ότι δεν μπορεί να συνεχίσει να διεξάγει δοκιμές χωρίς να διακινδυνεύσει μια απάντηση των ΗΠΑ. Βασικά, οι υποστηρικτές μιας τέτοιας επίθεσης υποθέτουν ότι οι μαζικές συμβατικές και πυρηνικές ικανότητες των Ηνωμένων Πολιτειών θα μπορούσαν να αποτρέψουν τον Βορειοκορεάτη ανώτατο ηγέτη Kim Jong Un από τα αντίποινα, καθώς μια τέτοια κλιμάκωση θα διακινδύνευε την δική του καταστροφή. Οι υποστηρικτές ενός περιορισμένου χτυπήματος τείνουν επίσης να υποστηρίζουν ότι, με το να διαβεβαιωθεί η Πιονγκγιάνγκ ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν επιδιώκουν την αλλαγή καθεστώτος αλλά δεν θα δεχθούν ποτέ μια πυρηνική Βόρεια Κορέα, η Ουάσινγκτον μπορεί να πείσει τον Κιμ ότι οι διαπραγματεύσεις είναι ο μόνος βιώσιμος δρόμος προς τα εμπρός [5].

Είναι όμως απίθανο ότι ένα χτύπημα θα λειτουργήσει όπως θα προγραμματιστεί. Δεν θα είχε καμία εγγύηση να καταστρέψει επιτυχώς τις ικανότητες της Βόρειας Κορέας, και ο Kim ίσως αισθανθεί υποχρεωμένος να ανταποκριθεί ακόμη και σε μια περιορισμένη επίθεση. Οποιοδήποτε χτύπημα συνεπώς θα μπορούσε να προκαλέσει την ανάφλεξη ενός πλήρους πολέμου [6] στην κορεατική χερσόνησο που θα έθετε σε κίνδυνο εκατομμύρια ζωές και τελικά θα μείωνε την ισχύ και την επιρροή των ΗΠΑ στην Ασία-Ειρηνικό.

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΔΟΥΛΕΙΕΣ

Ένα επιτυχημένο προληπτικό χτύπημα πιθανόν απαιτεί αιφνιδιασμό. Εάν η Πιονγκγιάνγκ έχει πεισθεί ότι ένα χτύπημα των ΗΠΑ είναι επικείμενο, θα μπορούσε να βρεθεί σε μια κατάσταση «χρησιμοποίησε ή χάσε» και να επιτεθεί πριν οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν την ευκαιρία να βγάλουν τα όπλα τους –στην ουσία προλαμβάνοντας την πρόληψη.

Ωστόσο, η επίτευξη αιφνιδιασμού θα είναι δύσκολη. Η Ουάσιγκτον θα προσπαθήσει πιθανώς να συνεργαστεί με την Σεούλ και το Τόκιο για να προετοιμάσει τους στρατούς τους για μια πιθανή απάντηση της Βόρειας Κορέας, η οποία θα περιλαμβάνει τη μεταφορά στρατευμάτων και άλλων πόρων στην περιοχή. Η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία θα ήθελαν επίσης να προετοιμάσουν τους πολίτες τους [7] για να τους δώσουν περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης σε περίπτωση πολέμου. Τέλος, οι Ηνωμένες Πολιτείες ενδέχεται να επιθυμούν να εκκενώσουν τα εξαρτώμενα μέλη [8] του στρατιωτικού προσωπικού των ΗΠΑ (και υπάρχουν πάνω από 10.000 από αυτά) από τη Νότια Κορέα πριν από ένα χτύπημα. Πρόκειται για πολύ μεγάλες επιχειρήσεις που θα ήταν αδύνατο να μην τις αντιληφθεί η Βόρεια Κορέα.

Η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να παραιτηθεί από αυτές τις προετοιμασίες για να διατηρήσει το στοιχείο του αιφνιδιασμού. Ωστόσο, θεωρώντας ότι υπάρχουν 100.000 έως 500.000 Αμερικανοί πολίτες στη Νότια Κορέα (και μερικές εκατοντάδες χιλιάδες περισσότεροι στην Ιαπωνία) ανά πάσα στιγμή, αυτό θα έθετε σε κίνδυνο έναν πολύ μεγάλο αριθμό αμερικανικών ζωών. Επιπλέον, η πραγματοποίηση μιας αιφνιδιαστικής επίθεσης χωρίς να παρασχεθεί στην Νότια Κορέα και στην Ιαπωνία επαρκής χρόνος για προετοιμασία, θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρή βλάβη σε αυτές τις κρίσιμες συμμαχίες των ΗΠΑ.

11012018-2.jpg

Νοτιοκορεάτης φρουρός σε ένα σημείο ελέγχου πλησίον της αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης, τον Ιανουάριο του 2018. KIM HONG-JI / REUTERS
--------------------------------------------------------------

Μια άλλη βασική πτυχή του οποιουδήποτε περιορισμένου στρατηγικού χτυπήματος θα ήταν να περιοριστούν τα βορειοκορεατικά αντίποινα. Η Ουάσινγκτον θα πρέπει να πείσει τον Κιμ ότι, παρά την επίθεση στην πυρηνική και την πυραυλική υποδομή του, δεν επιδιώκει αλλαγή καθεστώτος. Ωστόσο, η Βόρεια Κορέα είναι απίθανο να πεισθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Επί δεκαετίες, ένα βασικό στοιχείο της βορειοκορεατικής κρατικής ιδεολογίας [9] είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι αποφασισμένες να εισβάλουν και ότι τα πυρηνικά όπλα είναι απαραίτητα για τις αποτρέψουν. Στην πραγματικότητα, ο Kim το δήλωσε αυτό κατά την διάρκεια της ομιλίας του 2018 για το νέο έτος [10]: «Ακόμα κι αν οι Ηνωμένες Πολιτείες χειρίζονται το πυρηνικό ραβδί και ενθουσιάζονται για έναν άλλο πόλεμο, δεν θα τολμήσουν να εισβάλουν σε εμάς επειδή έχουμε σήμερα ένα ισχυρό πυρηνικό αποτρεπτικό».

Για να αποφευχθούν τα αντίποινα, η Ουάσιγκτον θα πρέπει να πείσει την Πιονγκγιάνγκ ότι οι στόχοι των ΗΠΑ είναι περιορισμένοι και ότι δεν επιδιώκει την αλλαγή καθεστώτος ή ότι δεν προτίθεται να εισβάλει. Αυτό παρά το γεγονός ότι, σε περίπτωση προληπτικού χτυπήματος, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα είχαν σκοτώσει εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, Βορειοκορεάτες, σε μια προσπάθεια να αφαιρέσουν αυτό που η Πιονγκγιάνγκ θεωρεί ως τη μοναδική εγγύησή της ενάντια σε μια εισβολή. Εξετάστε επίσης πόσο στενά συνδέεται το πυρηνικό πρόγραμμα με τη νομιμοποίηση του Κιμ και του καθεστώτος του [11]. Τα πυρηνικά όπλα δεν είναι μόνο στρατηγικά σημαντικά αλλά θεμελιώδη για το πώς το καθεστώς δικαιολογεί την κυριαρχία του. Από την οπτική της Πιονγκγιάνγκ, η επίθεση στα πυρηνικά όπλα και στους πυραύλους της Βόρειας Κορέας, αλλά με την ηγεσία της στο απυρόβλητο, μπορεί να είναι μια διάκριση που να μην κάνει διαφορά.

Ακόμη και αν η Πιονγκγιάνγκ αποδεχθεί τις διαβεβαιώσεις των ΗΠΑ, μπορεί να επιλέξει να προβεί σε αντίποινα ούτως ή άλλως. Ο Κιμ μπορεί να πιστεύει ότι τα αντίποινα θα ήταν απαραίτητα για την διατήρηση της αποτροπής στο μέλλον, από φόβο ότι η αποτυχία του να ανταποκριθεί σε ένα μεγάλο χτύπημα θα έλεγε στην Ουάσινγκτον ότι μπορεί να επιτεθεί κατά βούληση στην Βόρεια Κορέα. Στην πραγματικότητα, η έρευνα δείχνει [12] ότι τα ασθενέστερα κράτη συχνά αισθάνονται την ανάγκη να επιτεθούν σε ισχυρότερα κράτη προκειμένου να επιδείξουν ισχύ και αποφασιστικότητα και να αποτρέψουν πιθανές μελλοντικές επιθέσεις.

ΥΨΗΛΑ ΚΟΣΤΗ, ΑΒΕΒΑΙΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

Ακόμα κι αν οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν σε θέση να πραγματοποιήσουν τα χτυπήματα και να αποτρέψουν μια μαζική απάντηση της Βόρειας Κορέας, μπορεί να μην είναι σε θέση να καταστρέψουν με επιτυχία όλα τα πυρηνικά όπλα και τους πυραύλους του Κιμ. Πράγματι, το Πεντάγωνο δήλωσε πρόσφατα στο Κογκρέσο [13] ότι η εξάλειψη όλων των πυρηνικών όπλων της Βόρειας Κορέας θα απαιτούσε επί τόπου εισβολή, πιθανώς εξαιτίας της τάσης του Πιονγκγιάνγκ να κατασκευάζει υπόγειες στρατιωτικές εγκαταστάσεις [14], περιορίζοντας την αποτελεσματικότητα των αεροπορικών επιθέσεων. Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφασίσουν να επιτεθούν στην Βόρεια Κορέα χωρίς να προσπαθήσουν να εξαλείψουν τις ικανότητες των βαλλιστικών πυραύλων και των όπλων μαζικής καταστροφής (weapons of mass destruction, WMD), θα αφήσουν τον εαυτό τους και τους συμμάχους τους στο έλεος του Κιμ. Εάν, από την άλλη πλευρά, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι αποφασισμένες να συνεχίσουν έως ότου η Βόρεια Κορέα αποπυρηνικοποιηθεί εντελώς, πρέπει να εξετάσουν τις πιθανές συνέπειες μιας πλήρους εισβολής.

Ένας γενικός πόλεμος με την Βόρεια Κορέα θα ήταν καταστροφικός. Μια πρόσφατη έκθεση της Υπηρεσίας Ερευνών του Κογκρέσου εκτιμά [15] ότι θα μπορούσαν να πεθάνουν κάπου μεταξύ 30.000 και 300.000 άτομα τις πρώτες ημέρες των μαχών, ακόμη και αν η Πιονγκγιάνγκ απέφευγε την χρήση όπλων μαζικής καταστροφής -ένα απίθανο σενάριο. Σύμφωνα με πρόσφατα αποχαρακτηρισμένα κυβερνητικά έγγραφα των ΗΠΑ, το 1994 το Πεντάγωνο εκτιμούσε [16] ότι ένας πόλεμος στην Κορεατική Χερσόνησο θα σκότωνε ή θα τραυμάτιζε 52.000 Αμερικανούς εν υπηρεσία και πάνω από 490.000 στρατιώτες της Νότιας Κορέας σε μόλις τρεις μήνες μάχης. Αυτοί οι αριθμοί έχουν σχεδόν σίγουρα χειροτερέψει μετά από 24 χρόνια, δεδομένης της τεράστιας προόδου της Βόρειας Κορέας στην ανάπτυξη όπλων μαζικής καταστροφής. Σήμερα, εκατομμύρια ζωές θα μπορούσαν να απειληθούν.

Για να δοθεί κάποια προοπτική, πάνω από 6.900 Αμερικανοί στρατιωτικοί είχαν σκοτωθεί [17] και πάνω από 52.000 τραυματίστηκαν στο Ιράκ και στην γύρω περιοχή από το 2003. Παρόλο που κανείς δεν ξέρει πόσοι πολίτες έχουν σκοτωθεί σε αυτόν τον πόλεμο, ακαδημαϊκοί εκτιμούν [18] ότι 461.000 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους στο Ιράκ ως αποτέλεσμα αιτιών που σχετίζονται με τον πόλεμο μεταξύ 2003 και 2011, και χιλιάδες περισσότεροι [19] έχασαν την ζωή τους τα επόμενα χρόνια. Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο Brown [20], ως το 2015 τουλάχιστον 970.000 βετεράνοι από το Ιράκ και το Αφγανιστάν έχουν κάποια επίσημα αναγνωρισμένη αναπηρία ως αποτέλεσμα των πολέμων˙ όταν εξετάζεται το κόστος του πολέμου, αυτοί μετράνε επίσης. Ένας πόλεμος με την Βόρεια Κορέα θα ήταν πιθανότατα πιο καταστροφικός από οποιαδήποτε σύγκρουση των Ηνωμένων Πολιτειών από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αν όχι σε όλη την ιστορία τους.

Πέρα από το ανθρώπινο κόστος, ένας πόλεμος στην Κορεατική Χερσόνησο θα ήταν καταστροφικός για την παγκόσμια οικονομία. Η Κίνα, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα είναι μερικές από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, που αντιπροσωπεύουν το 20% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Είναι ο πρώτος, τέταρτος και έκτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των Ηνωμένων Πολιτειών, αντιπροσωπεύοντας πάνω από 880 δισεκατομμύρια δολάρια σε εμπόριο μόνο το 2016. Ένας πόλεμος θα υποβαθμίσει το εμπόριο και τις επενδύσεις στην περιοχή και θα αποτελούσε οικονομική καταστροφή για τις Ηνωμένες Πολιτείες.

11012018-3.jpg

Στρατεύματα των ΗΠΑ και της Νότιας Κορέας κατά την διάρκεια τελετής στο στρατόπεδο Humphreys στην Pyongtaek, τον Ιανουάριο του 2018. REUTERS
----------------------------------------------------------

ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΙΣΧΥΣ

Ένας πόλεμος δεν θα διακινδύνευε μόνο για ζωές και πλούτο -θα διακινδύνευε και την ισχύ των ΗΠΑ. Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεκινήσουν μια σύγκρουση με την Βόρεια Κορέα ή δεν επιτύχουν τους στόχους τους με ένα περιορισμένο χτύπημα, είναι πιθανό να σημειωθεί σημαντική μείωση της γεωπολιτικής ισχύος τους στην Ασία-Ειρηνικό.

Οι βασικοί σύμμαχοι των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή, η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία, είναι απίθανο να υποστηρίξουν προληπτικό χτύπημα των ΗΠΑ στην Βόρεια Κορέα. Στην πραγματικότητα, ο πρόεδρος της Νότιας Κορέας, Moon Jae-in, έχει ήδη διεκδικήσει [21] το δικαίωμα να ασκήσει βέτο σε οποιαδήποτε στρατιωτική δράση των ΗΠΑ στην χερσόνησο. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη, καθώς μια σύγκρουση θα έθετε σε κίνδυνο την ζωή εκατομμυρίων πολιτών της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας. Παρόλο που και οι δύο χώρες υποστηρίζουν την πίεση στην Βόρεια Κορέα και αναμένουν πλήρως ότι η Ουάσινγκτον θα τις υπερασπιστεί αν δεχθούν επίθεση, καμιά τους δεν έχει εκφράσει στήριξη για να προκαλέσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες μια σύγκρουση. Στην πραγματικότητα, οι μελετητές και οι αξιωματούχοι εκφράζουν ιδιωτικά το αντίθετο: Φοβούνται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ξεκινήσουν έναν πόλεμο και το τίμημα θα το πληρώσουν εκείνοι.

Εάν η Ουάσινγκτον ξεκινήσει μια σύγκρουση και η Πιονγκγιάνγκ κλιμακώσει, η Σεούλ και το Τόκυο ενδέχεται να εξετάσουν το ενδεχόμενο να περιορίσουν (ή και να τερματίσουν) τις συμμαχίες τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες, να εξώσουν τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ από την επικράτειά τους και να αναπτύξουν τα δικά τους πυρηνικά όπλα. Αυτό θα έθετε τέλος στην γεωπολιτική κυριαρχία των ΗΠΑ στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, δημιουργώντας μια περιοχή που θα είναι βεβαρυμένη από διαιρέσεις και αστάθεια, με μειωμένη δύναμη και επιρροή των ΗΠΑ και μια Κίνα έτοιμη να γεμίσει το κενό.

ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ

Όπως έχει παρατηρήσει ο Kori Schake του Ινστιτούτου Hoover [22], μεγάλο μέρος της ρητορικής για την Βόρεια Κορέα που πηγάζει από την διοίκηση του Trump αντικατοπτρίζει εκείνη της κυβέρνησης Τζορτζ Μπους κατά την πορεία προς την εισβολή στο Ιράκ. Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει μια σημαντική διαφορά: Η διοίκηση Trump, αντίθετα από την διοίκηση Μπους, δεν έχει ακόμη κάνει λόγο στον αμερικανικό λαό ή στην διεθνή κοινότητα για πόλεμο. Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Βόρεια Κορέα πλησιάζουν όντως καθημερινά τον πόλεμο, οι ηγέτες των ΗΠΑ δεν έχουν εξηγήσει γιατί μπορεί να χρειαστεί ένας πόλεμος, πώς θα επιτύχουν οι στρατιωτικές ενέργειες τους στόχους των ΗΠΑ, πώς σκοπεύουν να περιορίσουν τις απώλειες, γιατί είναι απαραίτητα αυτά τα απίθανα ρίσκα και οι θυσίες και πώς οραματίζονται ότι θα σταματήσουν οι συγκρούσεις.

Τα άτομα στην υπηρεσία των ΗΠΑ, οι σύμμαχοι και ο αμερικανικός λαός αξίζουν περισσότερα. Λαμβάνοντας υπόψη την τεράστια αβεβαιότητα και τις δυνητικά καταστροφικές συνέπειες μιας σύγκρουσης στην κορεατική χερσόνησο, οι Αμερικανοί, οι Ιάπωνες και οι Νοτιοκορεάτες πολίτες αξίζουν μια συζήτηση για το βάσιμο αυτής της απόφασης. Πριν σταλούν Αμερικανοί εν υπηρεσία για να σκοτωθούν ή να τραυματιστούν κατά χιλιάδες, η διοίκηση Trump θα πρέπει να έχει την αυτοπεποίθηση να κάνει μια δημόσια υπόθεση για τον πόλεμο, τους κινδύνους και τις συνέπειές του.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2018-01-09/myth-limi...

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2017-12-04/what-we-r...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2017-09-10/korean-mi...
[3] https://www.wsj.com/articles/amid-signs-of-a-thaw-in-north-korea-tension...
[4] https://spfusa.org/chairmans-message/chairmans-message-trumps-trip-asia-...
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2017-12-21/north-kor...
[6] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2017-08-22/take-prev...
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2017-09-01/caught-mi...
[8] https://www.reuters.com/article/us-northkorea-missiles-usa-graham/pentag...
[9] https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2017/05/17/why-does-no...
[10] http://www.nkleadershipwatch.org/2018/01/01/new-years-address/
[11] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2017-06-09/kim-jong-...
[12] http://www.cambridge.org/us/academic/subjects/politics-international-rel...
[13] https://www.washingtonpost.com/world/national-security/securing-north-ko...
[14] https://www.thesun.co.uk/news/3345586/most-of-north-koreas-military-base...
[15] https://fas.org/sgp/crs/nuke/R44994.pdf
[16] https://www.theguardian.com/world/2017/dec/08/pentagon-believed-it-would...
[17] https://www.defense.gov/casualty.pdf
[18] http://www.bbc.com/news/world-middle-east-24547256
[19] https://www.nytimes.com/2017/06/19/opinion/isis-syria-iraq-civilian-casu...
[20] http://watson.brown.edu/costsofwar/costs/human/veterans
[21] https://www.bloomberg.com/news/articles/2017-08-15/moon-vents-korea-frus...
[22] https://www.theatlantic.com/international/archive/2017/12/north-korea-ir...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition