Αμερικανική Tianxia | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Αμερικανική Tianxia

H κινεζική φιλοσοφία συναντά την αμερικανική ισχύ

Σήμερα οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι το κεντρικό κράτος -το zhongguo, ας πούμε- για το διεθνές σύστημα. Μερικοί άνθρωποι λένε ότι τώρα ζούμε σε έναν πολυπολικό κόσμο. Ότι το μερίδιο των Ηνωμένων Πολιτειών στο παγκόσμιο ΑΕΠ βρίσκεται στη τελειωτική του πτώση˙ ότι ο κεντρικός ρόλος του δολαρίου στην παγκόσμια οικονομία απειλείται˙ ότι ο υπόλοιπος κόσμος δεν σέβεται πλέον τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτοί οι αρνητές χάνουν το νόημα: Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν χρειάζεται να κυβερνούν τον κόσμο για να τον εναρμονίσουν. Σε μια tianxia όπως της Ανατολικής Ασίας των Μινγκ ή του σημερινού αμερικανικού κόσμου, δεν είναι η ωμή δύναμη του κεντρικού κράτους που σταθεροποιεί το σύστημα. Είναι η κεντρικότητά του.

ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΑΤΟΜΟ

Εάν υπάρχει ένα πράγμα που ορίζει τον ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών στο σημερινό παγκόσμιο σύστημα, είναι η κεντρικότητα. Για παράδειγμα, παρά την υποτιθέμενη αντιπάθεια μεταξύ της Κίνας και του Donald Trump, η σχέση ΗΠΑ-Κίνας συγκαταλέγεται στα φωτεινά σημεία της εξωτερικής πολιτικής της νέας διοίκησης [των ΗΠΑ]. Ένας από τους κυριότερους στόχους του Κινέζου προέδρου, Xi Jinping, για την πρώτη του συνάντηση κορυφής με τον Trump, τον Απρίλιο, ήταν να κρατήσει το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα ανοιχτό για τις κινεζικές κρατικές τράπεζες και τα γραφεία συμψηφισμών (clearing houses). Πήρε αυτό που ήθελε με αντάλλαγμα την επίτευξη των προτεραιοτήτων του Trump για την πρόσβαση στην [κινεζική] αγορά και για τη Βόρεια Κορέα. Για όλες τις χώρες, αλλά κυρίως για ένα σημαντικό εμπορικό έθνος όπως η Κίνα, η πρόσβαση στο δολαριακό σύστημα είναι ζωτικής σημασίας.

Η κεντρικότητα των Ηνωμένων Πολιτειών στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, τους προσδίδει σημαντική επιρροή στον υπόλοιπο κόσμο. Πράγματι, οι οικονομικές κυρώσεις των ΗΠΑ [7], όπως αυτές για το Ιράν και την Ρωσία, είναι πολύ πιο αποτελεσματικές τώρα από ό, τι στην κορύφωση της αμερικανικής μεταπολεμικής ηγεμονίας κατά τις δεκαετίες του 1950 και του 1960, διότι η παγκοσμιοποίηση έχει αυξήσει την διασυνδεσιμότητα του κόσμου και αυτή η διασυνδεσιμότητα επικεντρώνεται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Και δεν είναι μόνο τα νήματα της παγκόσμιας οικονομίας που διέρχονται από τη Νέα Υόρκη και την Καλιφόρνια -η συντριπτική πλειοψηφία της παγκόσμιας κίνησης στο Internet διασχίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες επωφελούνται από την κεντρικότητά τους και σε άλλα δίκτυα: Τα ακαδημαϊκά δίκτυα, τα δίκτυα επιχειρήσεων, τα δίκτυα των μέσων ενημέρωσης, κ.λπ. Είναι δύσκολο να σκεφτούμε οποιοδήποτε παγκόσμιο δίκτυο που δεν επικεντρώνεται μέσα και πάνω στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ωστόσο, αυτή η προεξάρχουσα θέση δεν περιορίζεται στον κυβερνοχώρο. Τα ξένα πανεπιστήμια προσφέρουν ολοένα και περισσότερο πτυχία τύπου ΗΠΑ, συνεργάζονται με αμερικανικά (ή άλλα αγγλόφωνα) πανεπιστήμια και επιδιώκουν ακόμη και την πιστοποίηση από τις ΗΠΑ. Οι ελίτ σε όλο τον κόσμο διδάσκουν τα παιδιά τους στα αγγλικά, εκθέτοντάς τα στην αμερικανική κουλτούρα και τον [αμερικανικό] τρόπο σκέψης. Στον κόσμο των επιχειρήσεων, οι αρχές της αξίας των μετόχων, οι τρόποι διοίκησης και η εργασιακή ηθική στο στυλ των ΗΠΑ, έχουν γίνει οι παγκοσμίως βέλτιστες πρακτικές. Οι κορυφαίες οργανώσεις σχεδόν σε κάθε επάγγελμα βρίσκονται δυσανάλογα εντοπισμένες στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ένα αποτέλεσμα αυτής της κεντρικής σημασίας είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι μόνο ο ευνοημένος προορισμός για τα χρήματα του κόσμου. Ίσως το πιο σημαντικό, έχουν γίνει ο αγαπημένος προορισμός για τους ανθρώπους του κόσμου. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους Κινέζους -τους πολίτες του μεγαλύτερου υποτιθέμενου αντιπάλου της αμερικανικής δύναμης. Περισσότεροι από 300.000 Κινέζοι φοιτητές σπουδάζουν τώρα στις Ηνωμένες Πολιτείες, με μια ροή περίπου 100.000 νέων φοιτητών κάθε χρόνο. Αλλά η ροή των Κινέζων φοιτητών μπορεί σύντομα να ξεπεραστεί από μια νέα πηγή διαρκών δεσμών μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας: Τα μωρά από Κινέζους επισκέπτες [στμ: anchor babies, ή σε ελεύθερη μετάφραση «μωρά μετανάστες»].

Τα μαιευτήρια της Καλιφόρνιας που παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε Κινέζες μητέρες προσπαθούν να διατηρήσουν χαμηλό προφίλ, αλλά όλοι συμφωνούν ότι η επιχείρησή τους είναι ακμάζουσα. Οι εκτιμήσεις είναι ότι κάθε χρόνο από 10.000 έως περίπου 100.000 Κινέζες γεννούν στις Ηνωμένες Πολιτείες -και αυτά τα μωρά είναι αυτομάτως επιλέξιμα για αμερικανική υπηκοότητα. Μέχρι τα μέσα του αιώνα μπορεί να υπάρχουν 2-3 εκατομμύρια ελίτ «Κινέζοι», που έχουν ανατραφεί στην Κίνα, οι οποίοι είναι στην πραγματικότητα πολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών και μόνο των Ηνωμένων Πολιτειών, δεδομένου ότι η Κίνα δεν επιτρέπει διπλή υπηκοότητα.

Ο «τουρισμός του τοκετού» ήταν κάποτε δύσκολος, επειδή τα προξενεία των ΗΠΑ αρνούνταν συνήθως τις θεωρήσεις σε έγκυες γυναίκες. Αλλά όλα αυτά άλλαξαν τον Νοέμβριο του 2014, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα συμφώνησαν να προσφέρουν δεκαετείς τουριστικές βίζες, η μια χώρα στους πολίτες της άλλης. Τώρα, μια Κινέζα μπορεί να πάρει βίζα πριν παντρευτεί, να περιμένει μέχρι να μείνει έγκυος, και στην συνέχεια να πετάξει στις Ηνωμένες Πολιτείες στην αρχή του τρίτου τριμήνου [της εγκυμοσύνης της]. Αυτό μειώνει δραματικά το χρόνο, την ταλαιπωρία και το κόστος του να αποκτήσει ένα «μωρό των ΗΠΑ».

Τα «μωρά των ΗΠΑ» της Κίνας, οι απόφοιτοι των αμερικανικών πανεπιστημίων και άλλες ελίτ με επενδύσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, μπορεί ούτε καν να ζουν στην χώρα και πιθανώς να μην θεωρούν τους εαυτούς τους ως Αμερικανούς. Αλλά είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με τα αμερικανικά δίκτυα χρημάτων, εξουσίας και γοήτρου. Όπως και οι Ρώσοι ολιγάρχες που εγκατέλειψαν την Μόσχα για το Λονδίνο πριν από μια γενιά, ίσως να φαντάζονται ότι αυτοί και τα παιδιά τους θα παραμείνουν συνδεδεμένοι με την χώρα τους. Στην πραγματικότητα, τέτοιες οικογένειες γίνονται πολίτες του κόσμου που ζουν σε έναν διακρατικό χώρο που οικοδομήθηκε κατ' εικόνα των Ηνωμένων Πολιτειών -η Αμερικανική Tianxia.