Τι μπορεί να μάθει η Ουάσινγκτον από τις διαδηλώσεις στο Ιράν

Το να εστιάζει κανείς επιλεκτικά μέσα ή έξω από τις διαδηλώσεις στο Ιράν, διακινδυνεύει να ελαχιστοποιήσει την προφανή συνέχεια του αγώνα του ιρανικού λαού, συμπεριλαμβανομένης της δέσμευσής του για την ισχύ του δρόμου, ακόμη και μετά από την συντριβή προηγούμενων λαϊκών διαμαρτυριών. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να αναγνωρίσει η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ εάν ο λαός του Ιράν είναι μια δύναμη που επιθυμούν [30] να [31] υποστηρίξουν [32].

ΜΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ

Ο δεύτερος μύθος αφορά το μεταρρυθμιστικό κίνημα του Ιράν. Θεωρεί ότι, δεδομένου ότι οι Ιρανοί επέλεξαν προηγουμένως [33] υπέρ των μεταρρυθμίσεων, οι μεταρρυθμιστές παραμένουν οι πιο πιθανοί μοχλοί της πολιτικής αλλαγής. Αυτό το αφήγημα είναι αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας μεροληπτικής επιλογής: Οι περισσότεροι Δυτικοί αναλυτές και δημοσιογράφοι έχουν καλύτερη πρόσβαση σε μεταρρυθμιστές πολιτικούς, δημοσιογράφους και ακαδημαϊκούς απ’ ό, τι σε συντηρητικά και σκληρά στοιχεία της ιρανικής κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων των βετεράνων της Ισλαμικής Επαναστατικής Φρουράς (Islamic Revolutionary Guard Corps). Συχνά, οι Δυτικοί παρατηρητές του Ιράν προτιμούν να διαβάζουν καλογραμμένες μεταρρυθμιστικές εφημερίδες όπως η Shargh [34] και η Etemaad [35], οι οποίες κυκλοφορούν λιγότερο μέσα στις θεωρίες συνωμοσίας και στην προσβλητική ρητορική από ό, τι οι εφημερίδες της σκληρής γραμμής όπως η Kayhan [36] ή η Vatan-e Emrooz [ 37]. Ως εκ τούτου, υπερεκτιμούν σοβαρά την ισχύ και την επιρροή των μεταρρυθμιστών.

Κατά την τελευταία δεκαετία, εξέχοντες Ιρανοί μεταρρυθμιστές, όπως ο πρώην πρόεδρος Mohammad Khatami και ο πρώην πρωθυπουργός Mir Hossein Mousavi, αντιμετώπισαν στημένες δίκες [38], κατ’ οίκον [39] περιορισμό [40] και απαγορεύσεις των μέσων μαζικής ενημέρωσης [41]. Ως αποτέλεσμα, έχουν γίνει διακοσμητικά πρόσωπα στο πολιτικό σύστημα του Ιράν, λαμβάνοντας τα φώτα της δημοσιότητας περιοδικά, προκειμένου να αντισταθμιστούν οι ξένες επικρίσεις κατά του καθεστώτος, αλλιώς αγνοούνται. Όπως έγραψε τολμηρά ο εξόριστος Ιρανός σκηνοθέτης Mohsen Makhmalbaf στον [42] Mostafa Tajzadeh, έναν πεφωτισμένο στο μεταρρυθμιστικό κίνημα, «Οι μεταρρυθμίσεις σας, έχουν προκαλέσει την συνέχιση της τυραννίας».

Η κατηγορία του Makhmalbaf φτάνει στο παράδοξο των μεταρρυθμιστών: Οι περισσότεροι εξακολουθούν να πιστεύουν στα θεμελιώδη στοιχεία ενός συστήματος που έχει αποδειχθεί ακατάλληλο. Ακόμη χειρότερα, καθώς το καθεστώς έχει εκτραχυνθεί με την πάροδο του χρόνου, έχουν γίνει ολοένα και πιο απρόθυμοι να αναλάβουν ρίσκα. Τα μεταρρυθμιστικά σχόλια [43] κατά την διάρκεια των πρόσφατων διαδηλώσεων ουσιαστικά απέρριψαν την ισχύ του δρόμου, προωθώντας ένα μήνυμα αυτοσυγκράτησης που δεν είχε επαφή με τα συνθήματα [44] που φώναζαν οι διαδηλωτές. Και όταν οι μεταρρυθμιστές ηγέτες όντως αποφασίζουν να πάρουν μια πιο σκληρή στάση, εξακολουθούν να αποφεύγουν να στοχεύουν στην ρίζα των δεινών του Ιράν: Το καθεστώς. Δείτε ένα δημόσιο έγγραφο της 30ής Ιανουαρίου [45] από τον Mehdi Karroubi (πρώην πρόεδρο του Κοινοβουλίου που βρίσκεται τώρα σε κατ’ οίκον περιορισμό), ο οποίος κατηγορεί τον Χαμενεΐ για αυταρχισμό και καταστροφή των κρατικών θεσμών. Στην επιστολή αυτή, ο Καρρουμπί εξακολουθούσε να εκθειάζει το όραμα του προκάτοχου του Χαμενεΐ, δηλαδή του Χομεϊνί, λίγες μέρες αφότου άνθρωποι σκοτώθηκαν [46] και φυλακίστηκαν επειδή διαμαρτύρονταν για το ίδιο καθεστώς που επέβαλλε ο Χομεϊνί.

Διαδηλώσεις στη Τεχεράνη, τον Δεκέμβριο του 2017. SOCIAL MEDIA / REUTERS
-------------------------------------------------------

Μια εσφαλμένη εστίαση [47] στους μεταρρυθμιστές μπορεί επίσης να συγκαλύψει τις εξελίξεις σε διάφορα τμήματα [48] της ιρανικής κοινωνίας. Όπως εξήγησε η εξέχουσα δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων Gissou Nia στις αρχές Ιανουαρίου [49], η σαν λέιζερ εστίαση της Ουάσιγκτον στην πόλη της Τεχεράνης, στην μεταρρυθμιστική βάση, την οδήγησε να αγνοήσει τους ανθρώπους που ζουν στην γεωγραφική και πολιτική περιφέρεια της Ισλαμικής Δημοκρατίας (όπως τις εθνοτικές και θρησκευτικές μειονότητες). Αυτό -μαζί με την αδράνεια στην κοινότητα των αναλυτών του Ιράν- βοηθά να εξηγηθεί γιατί οι διαμαρτυρίες κατέλαβαν πολλούς εξαπίνης.

ΓΝΩΣΤΟΙ ΑΓΝΩΣΤΟΙ

Για να είμαστε σαφείς, αυτοί δεν είναι οι μοναδικοί μύθοι στις ΗΠΑ για το Ιράν. Ένας άλλος είναι αυτός ενός διαχωρισμού μεταξύ πόλεων και υπαίθρου στην εξωτερική πολιτική, ο οποίος συμπεραίνει ότι οι πιο συντηρητικοί ημι-αστικοί και αγροτικοί πληθυσμοί υποστηρίζουν τις ιδεολογικές σταυροφορίες της Ισλαμικής Δημοκρατίας σε ολόκληρη την περιοχή. Το 2009, οι ηγέτες της Τεχεράνης και τα μέλη του Πράσινου Κινήματος διαμαρτυρήθηκαν για την ανάμειξη του Ιράν στο εξωτερικό, φωνάζοντας [50] «Όχι στην Γάζα και τον Λίβανο, θα δώσω την ζωή μου για το Ιράν». Το 2017, το σύνθημα αυτό ακουγόταν [51] σε πόλεις και αγροτικές κωμοπόλεις του Ιράν.

Τέλος, υπάρχει ο μύθος ότι η πυρηνική συμφωνία του Κοινού Ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης (Joint Comprehensive Plan of Action, JCPOA [52]) δημιουργεί χώρο για την αντιμετώπιση μη πυρηνικών θεμάτων, όπως η δυσχερής κατάσταση του ιρανικού λαού. Αλλά μολονότι οι Ιρανοί μεταρρυθμιστές έσπευσαν να επαινέσουν την συμφωνία, στα δυόμισι χρόνια από τότε που συμφωνήθηκε, η ανησυχία για το μέλλον του JCPOA κυριαρχούσε σχεδόν σε κάθε συζήτηση των ΗΠΑ σχετικά με το Ιράν -ακόμη και για εκείνες που σχετίζονται με τις διαδηλώσεις [54]- ουσιαστικά εξαφανίζοντας τα άλλα θέματα. Ακόμα χειρότερα, οι πραγματικές προσπάθειες για να υπάρξει διάλογος σχετικά με την υποστήριξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ιράν, μεταξύ άλλων με την στοχοποίηση των ατόμων και των οντοτήτων που καταπιέζουν, απορρίπτονται από τους υπερασπιστές του JCPOA ως ότι αποτελούν ένα απλό πρόσχημα για να καταργηθεί η συμφωνία.