Μουσουλμάνοι ψηφοφόροι και ευρωπαϊκή αριστερά

Πολλά κεντροαριστερά κόμματα θέλουν να στρατολογούν Μουσουλμάνους υποψηφίους που ταιριάζουν στις κοσμικές και κοινωνικά φιλελεύθερες προτιμήσεις των ψηφοφόρων τους. Επιθυμούν να το κάνουν και με τους δύο τρόπους: Να προσελκύουν την κοσμοπολίτικη βάση τους, εμφανιζόμενα ως ανεκτικά, ενώ σηματοδοτούν στο μουσουλμανικό εκλογικό σώμα ότι ενδιαφέρονται για την ψήφο τους, μια στρατηγική την οποία ονομάζω «συμβολική συμμετοχικότητα» (symbolic inclusion). Τα συμβαλλόμενα μέρη προσπαθούν συνήθως να επιτύχουν την συμβολική συμμετοχικότητα επιλέγοντας κοσμικούς, προοδευτικούς και φεμινιστές Μουσουλμάνους. Αυτοί οι υποψήφιοι είναι συχνά γυναίκες, καθώς απλά με το να κατεβαίνει [ως υποψήφια] για μια έδρα, μια Μουσουλμάνα μπορεί να παραπέμπει στο ότι είναι αφομοιωμένη και δεν συγκρατείται από τους πατριαρχικούς κανόνες -ένα μήνυμα που ενισχύεται όταν δεν φορά μαντίλα. Ένας Μουσουλμάνος δεν μπορεί τόσο εύκολα να δηλώσει ότι είναι προοδευτικός, και προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι αυτές οι συντομεύσεις έχουν σημασία [12] όταν οι ψηφοφόροι αξιολογούν τους υποψήφιους [13].

Η συμβολική συμμετοχικότητα αυτού του είδους είναι πιθανό να προκύψει όταν η μουσουλμανική ψήφος δεν είναι κρίσιμη για τη νίκη στις εκλογές. Αντί γι’ αυτό, στοχεύει σε μη Μουσουλμάνους ψηφοφόρους που δεν αισθάνονται άνετα να ψηφίζουν υπέρ ενός όλο άρρενες, όλο λευκούς, χριστιανικού κόμματος –το να προσελκύει Μουσουλμάνους είναι ένα συν, αλλά αποτελεί δευτερεύοντα στόχο. Η συμβολική συμμετοχικότητα εξηγεί γιατί οι Μουσουλμάνες γυναίκες εμφανίζονται συχνά σε ορατές διορισμένες θέσεις [14], ακόμη και σε χώρες και κόμματα με χαμηλό συνολικό αριθμό Μουσουλμάνων πολιτικών.

Εξηγεί επίσης γιατί τα τοπικά κόμματα στην Αυστρία και στην Γερμανία ανακηρύσσουν δυσανάλογα περισσότερους υποψήφιους Μουσουλμάνους από ό, τι τα ομόλογά τους στο Βέλγιο και το Ηνωμένο Βασίλειο. Σε όλες αυτές τις χώρες, η ενσωμάτωση των Μουσουλμάνων είναι ένα πολιτικό θέμα και οι Μουσουλμάνοι αποτελούν περίπου το ίδιο ποσοστό του πληθυσμού. Αλλά η Αυστρία και η Γερμανία έχουν πιο περιοριστικά καθεστώτα ιθαγένειας, πράγμα που σημαίνει ότι χαμηλότεροι αριθμοί Μουσουλμάνων είναι πολίτες. Ως εκ τούτου, είναι λιγότερο σημαντικό μέρος του εκλογικού σώματος. Δεδομένου ότι τα περισσότερα κόμματα κινητοποιούνται από τον στόχο της νίκης στις εκλογές -σε αντίθεση, για παράδειγμα, με την υποστήριξη των ιδεολογικών δεσμεύσεων για την συμμετοχικότητα- τα κόμματα στην Αυστρία και την Γερμανία περιλαμβάνουν λιγότερους Μουσουλμάνους υποψηφίους. Σε γενικές γραμμές δεν χρειάζονται τη μουσουλμανική ψήφο˙ αντί γι’ αυτό, επιλέγουν μερικούς Μουσουλμάνους υποψήφιους για να στείλουν συμβολικά μηνύματα στην προοδευτική βάση τους.

Στο Βέλγιο και το Ηνωμένο Βασίλειο, αντίθετα, το ποσοστό των εκλεγμένων Μουσουλμάνων υποψηφίων είναι αρκετές φορές υψηλότερο από ό, τι στην Αυστρία και την Γερμανία, αλλά το ποσοστό των γυναικών Μουσουλμάνων υποψηφίων είναι πολύ χαμηλότερο. Για παράδειγμα, σχεδόν οι μισοί Μουσουλμάνοι τοπικοί πολιτικοί στις αυστριακές και γερμανικές πόλεις που μελετήσαμε ήταν γυναίκες, αλλά στις βρετανικές πόλεις μόνο το 14%.

Γιατί αυτή η ασυμφωνία; Οι Μουσουλμάνοι στην Γερμανία και την Αυστρία δεν είναι ιδιαίτερα πιο κοσμικοί ή προοδευτικοί από εκείνους στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αντίθετα, σε πολλές βρετανικές και βελγικές πόλεις, τα κόμματα έχουν προχωρήσει σε αυτό που ονομάζω «συμμετοχικότητα βάσει ψήφου» (vote-based inclusion). Αυτό συμβαίνει όταν τα κόμματα έχουν κίνητρο να μεταχειριστούν ενεργά την μουσουλμανική ψήφο.

Χάρη στους πιο ήπιους νόμους περί ιθαγένειας, το Βέλγιο και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν σχετικά περισσότερους Μουσουλμάνους ψηφοφόρους. Εξάλλου, τα βρετανικά εκλογικά όρια καταρτίζονται με τρόπο που ανταμείβει την χωρική συγκέντρωση: Οι ομάδες των οποίων τα μέλη εγκαθίστανται κοντά -συχνά θρησκευτικές μειονότητες όπως οι θρησκευόμενοι Μουσουλμάνοι στην Ευρώπη ή οι ορθόδοξοι Εβραίοι στις Ηνωμένες Πολιτείες- μπορούν να έχουν μεγάλη επιρροή στις εκλογές. Επιπλέον, οι θρησκευτικές μειονότητες τείνουν να έχουν πυκνά κοινωνικά δίκτυα που μπορούν αποτελεσματικά να αποσπάσουν την ψήφο την ημέρα των εκλογών -και τα αριστερά κόμματα δεν απέφυγαν να τα κολακέψουν. Στο Λονδίνο, στις Βρυξέλλες και στο Ρότερνταμ, οι εκλογές κερδίζονται συχνά από τους ηγέτες των φατριών και τους ιμάμηδες [15] που μπορούν να κινητοποιήσουν τους οπαδούς τους.

Ωστόσο, η βάσει της ψήφου συμμετοχικότητα παρουσιάζει δικά της προβλήματα. Οι ηγέτες των αριστερών κομμάτων, παρασυρμένοι από την γοητεία της ψήφου του μουσουλμανικού μπλοκ, κάνουν τα στραβά μάτια στις αμφιλεγόμενες θέσεις που υιοθετούν οι Μουσουλμάνοι υποψήφιοι και οι υποστηρικτές τους σε θέματα όπως η θρησκευτική εκπαίδευση ή η μεταχείριση των γυναικών και των κοριτσιών. (Αυτός ο συμβιβασμός δεν είναι μοναδικός στην πολιτική στρατολόγηση των Ευρωπαίων Μουσουλμάνων, αλλά ισχύει και για τις θρησκευτικές μειονότητες [16] στις φιλελεύθερες, κοσμικές δημοκρατίες γενικότερα).

Πράγματι, το να βασίζεται κάποιο κόμμα σε εθνο-θρησκευτικούς δεσμούς για την κινητοποίηση των ψηφοφόρων ενισχύει τους κοινωνικά συντηρητικούς παραδοσιακούς (τόσο υποψήφιους όσο και ψηφοφόρους) των οποίων οι θέσεις σε κοινωνικά θέματα συγκρούονται με τις επίσημες θέσεις του κόμματος και τις απόψεις της κοσμικής και φιλελεύθερης βάσης του. Για παράδειγμα, οι Μουσουλμάνοι τοπικοί πολιτικοί κατά το παρελθόν απέτυχαν να συνεργαστούν με την επιβολή του νόμου όσον αφορά την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας ή του αναγκαστικού γάμου [17] στις κοινότητές τους. Επίσης, έχουν σαμποτάρει την είσοδο των Μουσουλμάνων γυναικών στην πολιτική. Οι Μουσουλμάνες γυναίκες στο Μπέρμιγχαμ υπέβαλαν πρόσφατα μια επίσημη καταγγελία στον ηγέτη του Εργατικού Κόμματος, Jeremy Corbyn, υποστηρίζοντας ότι οι Μουσουλμάνοι άνδρες πολιτικοί, με την συνενοχή του τοπικού Εργατικού Κόμματος, έχουν εμπλακεί εδώ και χρόνια σε «συστηματικό μισογυνισμό» και εκστρατείες στιγματισμού [18] κατά των Μουσουλμάνων γυναικών που φιλοδοξούσαν να είναι πολιτικοί υποψήφιοι.