Ένας αντιπαραγωγικός ψυχρός πόλεμος με την Κίνα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ένας αντιπαραγωγικός ψυχρός πόλεμος με την Κίνα

Η στρατηγική «Ελεύθερου και ανοιχτού Ινδο-Ειρηνικού» της Ουάσινγκτον θα καταστήσει την Ασία λιγότερο ανοικτή και λιγότερο ελεύθερη

Σε έντονη αντίθεση, τα προηγούμενα έγγραφα της NSS και οι περιλήψεις της NDS περιέγραφαν τις σχέσεις της Ουάσινγκτον με το Πεκίνο με μετρημένους, εκλεπτυσμένους όρους που αναγνώριζαν στοιχεία συνεργασίας και ανταγωνισμού. Αυτά τα έγγραφα χαιρέτιζαν «την άνοδο μιας σταθερής, ειρηνικής και ευημερούσας Κίνας» και απέρριπταν «το αναπόφευκτο της αντιπαράθεσης [μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας]», ενώ αντισταθμίζουν «τις άλλες δυνατότητες». Είναι εξαιρετικά απίθανο -στα δύο χρόνια που προηγήθηκαν των πρόσφατων εγγράφων NSS και NDS- ότι το Πεκίνο έχει γίνει ένας σαφής αντίπαλος του διεθνούς συστήματος, των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους. Αυτή η ξαφνική μετατόπιση της αμερικανικής στρατηγικής στάσης απέναντι στην Κίνα είναι μάλλον το αποτέλεσμα μιας νέας αμερικανικής κυβέρνησης που προτίθεται να καθορίσει τις πολιτικές της σε αντίθεση με εκείνες των προκατόχων της.

ΜΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΑΛΛΕΣ ΑΣΙΑΤΙΚΕΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΕΣ

Πέραν των παγίδων λογικής και της αδικαιολόγητης απόκλισής του από μακροχρόνιες πολιτικές των ΗΠΑ, η εσφαλμένη εκτίμηση του FOIP για την Ινδία, την Ιαπωνία και άλλα συμφέροντα και ικανότητες-κλειδιά των βασικών ασιατικών συμμάχων, προκαλεί σοβαρές αμφιβολίες για το κατά πόσον η στρατηγική είναι καν εφικτή. Το Νέο Δελχί και το Τόκιο είναι ελάχιστα κατάλληλα για να χρησιμεύσουν ως οι δυτική και ανατολική άγκυρα [αντίστοιχα] ενός μπλοκ Ινδο-Ειρηνικού ή για να λειτουργήσουν ταυτισμένα με έναν συνασπισμό υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.

Η Ινδία έχει από καιρό αντισταθεί στην σύμπραξη με τρίτους και αναγνωρίζει την ανάγκη της διατήρησης μιας ουσιαστικής συνεργασίας με το Πεκίνο για δικούς της στρατηγικούς λόγους. Επίσης, οι ναυτικές φιλοδοξίες του Νέου Δελχί αναμφίβολα εμποδίζονται από έναν οικονομικό και στρατιωτικό προϋπολογισμό πολύ μικρότερο από της Κίνας και από μια μακροχρόνια εξάρτηση από ξένα συστήματα όπλων. Και παρά την σημαντική οικονομική απελευθέρωση από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, η Ινδία εξακολουθεί να βρίσκεται κάτω από την Κίνα στον «Ease of Doing Business Index» της Παγκόσμιας Τράπεζας. Επιπλέον, οι κανονιστικές απόψεις του Νέου Δελχί σχετικά με τον τρόπο ανταπόκρισης σε ξένους στρατούς στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη του είναι πολύ πιο κοντά στου Πεκίνου απ’ ότι στης Ουάσινγκτον.

Ακόμη και ένας οικονομικά ισχυρός, αφοσιωμένος σύμμαχος των ΗΠΑ, όπως η Ιαπωνία, με ισχυρό ναυτικό και θεληματικό πρωθυπουργό, θα μπορούσε να βοηθήσει στην εφαρμογή του FOIP μόνο με περιορισμένους τρόπους. Η Ιαπωνία είναι πιθανόν να παραμείνει σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από τους αυξανόμενους οικονομικούς δεσμούς της με την Κίνα. Εξίσου σημαντικό, οι Ιάπωνες πολίτες παραμένουν έντονα αντίθετοι στις συνταγματικές αναθεωρήσεις που το Τόκιο θα χρειαστεί για να δημιουργήσει έναν πλήρως ανεπτυγμένο συμβατικό στρατό ο οποίος θα είναι σε θέση να ασφαλίσει τον Ινδο-Ειρηνικό παράλληλα με το Ναυτικό των ΗΠΑ. Παρόλο που είναι ανοιχτή σε μια πιο σκληρή προσέγγιση έναντι της Κίνας, η Ιαπωνία πιθανότατα θα απέφευγε μια απροκάλυπτα εχθρική στάση απέναντι στο Πεκίνο.

Άλλοι σύμμαχοι των ΗΠΑ -συμπεριλαμβανομένων της Αυστραλίας, των Φιλιππίνων, της Νότιας Κορέας και της Ταϊλάνδης- θα είχαν ίσως ακόμη σημαντικότερους λόγους να αποφύγουν την υιοθέτηση μιας ανεξέλεγκτα αντιθετικής στάσης απέναντι στην Κίνα. Όπως και η Ιαπωνία, όλες αυτές οι χώρες εξαρτώνται, σε διαφορετικό βαθμό, από το κινεζικό εμπόριο για την συνεχή ανάπτυξη και την εσωτερική σταθερότητά τους -ένας ρόλος που οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να εκπληρώσουν στο εγγύς μέλλον. Η Σεούλ και η Μπανγκόκ είναι μάλλον λιγότερο πιθανό να βοηθήσουν στην εφαρμογή του FOIP. Κανένα από αυτά τα κράτη δεν βλέπει την Κίνα ως αδικαιολόγητη απειλή και αμφότερα επωφελούνται σημαντικά από την συνεχιζόμενη συνεργασία με το Πεκίνο σε πολλούς τομείς. Εν τω μεταξύ, η οικονομική εξάρτηση από την Κίνα θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτρέψει την Αυστραλία και τις Φιλιππίνες να συμμετέχουν ουσιαστικά στο FOIP.

06032018-2.jpg

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, καλωσορίζει τον Κινέζο πρόεδρο, Xi Jinping, στο Mar-a-Lago στο Palm Beach, στην Φλόριντα των ΗΠΑ, στις 6 Απριλίου 2017. CARLOS BARRIA / REUTERS
-------------------------------------------------------------------------

ΜΙΑ ΚΑΚΟΣΧΕΔΙΑΣΜΕΝΗ ΑΠΟΚΛΙΣΗ ΑΠΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΗΠΑ

Το σχέδιο του FOIP, εάν εφαρμοστεί, θα ανατρέψει δεκαετίες πολιτικής των ΗΠΑ έναντι της Κίνας και της Ασίας [4] με τρόπους που παρερμηνεύουν σοβαρά το γεωπολιτικό τοπίο της περιοχής. Το διχαστικό του όραμα να συγκεντρώσει άλλα ασιατικά έθνη εναντίον του Πεκίνου σε ένα υπερβολικά απλοποιημένο, τύπου «ο νικητής τα παίρνει όλα» δρόμο, παρεξηγεί χονδροειδώς τις προκλήσεις μιας όλο και πιο αλληλεξαρτώμενης περιοχής, η οποία απαιτεί μια ποικίλη προσέγγιση εμβαθυνόμενης δέσμευσης και αντιστάθμισης από όλες τις πλευρές. Βασικά, το FOIP διακινδυνεύει να υπονομεύσει βαθιά τα θεμέλια της πολύ ανοικτής, δημοκρατικής περιφερειακής τάξης που επιδιώκει να υποστηρίξει.

Αναμφισβήτητα, η αντιδημοκρατική κυβερνητική δομή της Κίνας, η τάση της για μεγαλύτερο κρατικό οικονομικό έλεγχο και η αυξημένη ευαισθησία της σε αντιληπτές παραβιάσεις της κυριαρχίας, όλα σημαίνουν πραγματικές διαφωνίες με την Ουάσινγκτον και με ορισμένους συμμάχους των ΗΠΑ. Πράγματι, αυτές οι σημαντικές διαφορές οδηγούν τις ανταγωνιστικές προσπάθειες του Πεκίνου και της Ουάσινγκτον να καθορίσουν και να εφαρμόσουν τις δικές τους εκδοχές των παγκόσμιων και περιφερειακών κανόνων. Ωστόσο, αυτός ο ανταγωνισμός δεν δικαιολογεί την μηδενικού αθροίσματος κοσμοθεωρία που ασπάζεται το FOIP.