Είναι επαναστατική η εξωτερική πολιτική του Modi;

Η εισβολή στην Ladakh δεν ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό. Το καλοκαίρι του 2017, ο κινεζικός στρατός εισήλθε και πάλι σε μια διαμφισβητούμενη περιοχή [8], αυτή την φορά στο οροπέδιο Doklam του Μπουτάν [9], το οποίο συνορεύει με την Κίνα και την Ινδία. Δεδομένου ότι μια κινεζική παρουσία στο οροπέδιο θα αποτελούσε σοβαρή απειλή για την ασφάλεια στην Ινδία, ο Modi, επικαλούμενος μια συμφωνία με το Μπουτάν, έστειλε ένα τμήμα στρατού για να αντιμετωπίσει τις κινεζικές δυνάμεις. Οι επακόλουθες εχθροπραξίες διήρκεσαν αρκετές εβδομάδες προτού οι δύο πλευρές συμφωνήσουν σε αμοιβαία απόσυρση δυνάμεων, αν και η Κίνα αρνήθηκε να παραιτηθεί επισήμως από τις αξιώσεις της στην περιοχή. Τέτοιες κινέζικες επιδρομές κατά μήκος των συνόρων στα Ιμαλάια έχουν μακρά ιστορία -η βασική διαφορά είναι ότι, υπό τον Modi, η Ινδία αντιπαρατίθεται άμεσα με την Κίνα όταν τις αντιμετωπίζει. Επιπλέον, το Νέο Δελχί αρνήθηκε κατηγορηματικά να υποστηρίξει την πρωτοβουλία One Belt, One Road του Πεκίνου [10], η οποία επιδιώκει, μεταξύ άλλων, να συνδέσει σημαντικά τμήματα του Πακιστάν με την Κίνα μέσω επίγειων μεταφορών.

Ο Modi έχει επίσης δείξει αυξημένη βούληση να αντιταχθεί στην αυξανόμενη επιρροή της Κίνας επεκτείνοντας το αποτύπωμα ασφαλείας της Ινδίας στη Νοτιοανατολική Ασία. Ήδη από το 1992, ο πρωθυπουργός Narasimha Rao είχε ξεκινήσει την πολιτική «Κοίτα Ανατολικά» ("Look East"), η οποία σχεδιάστηκε για να προωθήσει το εμπόριο και να προσελκύσει επενδύσεις από τα οικονομικά ζωηρά κράτη της περιοχής. Υπό την αιγίδα της νέας πολιτικής του «Δράσε Ανατολικά» ("Act East"), ο Modi πρόσθεσε ένα ξεχωριστό στοιχείο ασφάλειας, ξεκινώντας διαπραγματεύσεις για πωλήσεις όπλων στο Βιετνάμ, ενισχύοντας την αμυντική συνεργασία με την Σιγκαπούρη και αυξάνοντας τις ινδικές ναυτικές επισκέψεις σε μια σειρά χωρών της περιοχής.

Υποστηρικτής του BJP κρατά ένα πλακάτ με την φωτογραφία του Modi σε μια προεκλογική συγκέντρωση στο Kalol, στο Γκουτζαράτ της Ινδίας, τον Δεκέμβριο του 2017. AMIT DAVE / REUTERS
-----------------------------------------------------------------------

ΔΡΟΜΟΣ ΜΕΤ’ ΕΜΠΟΔΙΩΝ

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Modi έχει φέρει ανανεωμένη ενέργεια και κίνητρα στην εξωτερική πολιτική της Ινδίας. Ωστόσο, οι αλλαγές που έχει θεσπίσει αντανακλούν έναν αξιοσημείωτο βαθμό συνέχειας με προηγούμενες πολιτικές και δεν αποτελούν, όπως ισχυρίστηκαν ορισμένοι, μια επανάσταση.

Τι είναι αυτό που εξηγεί την αποτυχία του Modi να επανεκκινήσει θεμελιωδώς την ατζέντα της εξωτερικής πολιτικής της Ινδίας; Ο πρώτος λόγος έχει να κάνει με το ισχυρογνώμων και στενόμυαλο κατεστημένο της εξωτερικής πολιτικής της Ινδίας. Το Ινδικό Υπουργείο Εξωτερικών αποτελείται τυπικά από περίπου χίλιους αξιωματούχους πλήρους απασχόλησης. Όταν νεοεισερχόμενοι συμμετέχουν σε αυτή την ελίτ γραφειοκρατία, οι ανώτεροί τους γρήγορα τους κάνουν κοινωνούς των κανόνων αυτού του θεσμικού οργάνου, το οποίο ευνοεί την προσοχή, την επιφυλακτικότητα και την σταδιακή λήψη αποφάσεων. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι αντιστέκονται σε κάθε προσπάθεια εκ μέρους ενός νέου καθεστώτος να αλλάξουν δραστικά τις προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής της χώρας (για παράδειγμα, ήταν αρκετά επιφυλακτικοί για την ουσιαστική διεύρυνση των δεσμών με τις Ηνωμένες Πολιτείες). Ο Modi αναμφισβήτητα επιδιώκει να εισάγει νέα ενέργεια στην ινδική εξωτερική πολιτική, αλλά αυτή η γραφειοκρατία ενήργησε ως ενσωματωμένος περιορισμός.

Μια ληθαργική διπλωματική υπηρεσία δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα του Modi. Παρά την έντονη οικονομική ανάπτυξη τις τελευταίες δεκαετίες, η Ινδία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικούς περιορισμούς όσον αφορά τους πόρους [11] σε σχέση με ανταγωνιστές όπως η Κίνα. Ο συνολικός προϋπολογισμός εξωτερικής βοήθειας της Ινδίας, για παράδειγμα, είναι μόνο περί τα 2 δισεκατομμύρια δολάρια. Παρόλο που είναι δύσκολο να βρεθούν ακριβείς αριθμοί, ο προϋπολογισμός του Πεκίνου για την εξωτερική βοήθεια είναι πιθανόν να ξεπερνά τα 30 δισεκατομμύρια δολάρια. Κατά συνέπεια, η Ινδία δεν είναι σε θέση να ανταγωνιστεί σοβαρά την Κίνα όσον αφορά τη μετάφραση της οικονομικής ισχύος σε πολιτική δύναμη. Αυτός ο διαρθρωτικός φραγμός είναι απίθανο να υπερκεραστεί οποτεδήποτε σύντομα.

Τέλος, η ομοσπονδιακή δομή της Ινδίας, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει μεταβιβάσει όλο και περισσότερη εξουσία σε επίπεδο κρατιδίου, έχει περιορίσει σημαντικά τον Modi. Ορισμένα κρατίδια έχουν στενά συμφέροντα που έρχονται σε σύγκρουση με εκείνα του έθνους. Για παράδειγμα, ο Modi διαπραγματεύθηκε με επιτυχία μια συμφωνία χερσαίων συνόρων με το Μπαγκλαντές, με το να φλερτάρει με την πολιτική ηγεσία του συνοριακού κράτους της Δυτικής Βεγγάλης. Αλλά δεν μπόρεσε να πείσει τους ίδιους τοπικούς ηγέτες να του επιτρέψουν να προχωρήσει σε μια συμφωνία με το Μπαγκλαντές για τον καταμερισμό των υδάτων του ποταμού. Σε αυτό το κρίσιμο ζήτημα, οι επαρχιακές πολιτικές απέκλεισαν εντελώς την προοπτική διμερούς συμφωνίας μεταξύ Ντάκα και Νέου Δελχί.

Αυτά τα εμπόδια έχουν εμποδίσει τις πιο φιλόδοξες προσπάθειες του Modi να μεταμορφώσει την εξωτερική πολιτική της Ινδίας. Έχει, χωρίς αμφιβολία, επιφέρει σημαντικές αλλαγές. Ωστόσο, οι όποιες ελπίδες ότι οι προσπάθειές του θα ισοδυναμούσαν με επανάσταση έχουν αποδειχθεί πρόωρες.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/india/2018-03-08/modis-foreign-p...