Οι νόθες εκλογές της Αιγύπτου | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι νόθες εκλογές της Αιγύπτου

Ο Sisi θα κερδίσει πιθανώς την ψηφοφορία, αλλά με ποιο κόστος;

Πιο πρόσφατα, τον Οκτώβριο του 2017, ο Sisi απέλυσε αιφνιδίως τον Hegazy (του οποίου η κόρη είναι παντρεμένη με έναν από τους γιους του Sisi) και τον έθεσε υπό κατ’ οίκον περιορισμό, επειδή ο Hegazy είχε αντιδράσει σε κάποιες από τις πολιτικές του Sisi. Τους τελευταίους μήνες, προσωπικότητες υπέρ του Σίσι έχουν διακινήσει την ιδέα της τροποποίησης του συντάγματος για την κατάργηση των ορίων της προεδρικής θητείας. Επιπλέον, ορισμένες αναφορές υπονόησαν ότι ο Sisi μπορεί επίσης να αλλάξει το σύνταγμα για να του επιτραπεί να απομακρύνει τον υπουργό Άμυνας, ο οποίος διορίζεται σήμερα από το Ανώτατο Συμβούλιο των Ενόπλων Δυνάμεων (Supreme Council of the Armed Forces, SCAF). Αυτό σημαίνει ότι ο Sisi δεν έχει πλήρη εμπιστοσύνη στον Sobhy και ότι δεν μπορεί να υπολογίζει στο SCAF για να τον απολύσει.

Ότι δύο αμφισβητίες υψηλού προφίλ με στρατιωτικό υπόβαθρο προσπάθησαν να βγουν μπροστά για τις προεδρικές εκλογές του 2018, ωστόσο, παρέχει ίσως το σαφέστερο σημάδι της απογοήτευσης σε τμήματα του στρατού. Ο πρώην πρωθυπουργός και διοικητής των αεροπορικών δυνάμεων Shafiq, ο οποίος έχασε για λίγο τις εκλογές του 2012 στην Αίγυπτο και παραμένει δημοφιλής σε μερικούς Αιγυπτίους, ανακοίνωσε τον Νοέμβριο ότι σκόπευε να αμφισβητήσει τον Σίσι. Τον Ιανουάριο, ο Ανάν, ο οποίος ήταν επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων από το 2005 ως το 2012 (και ανώτερος του Σίσι στον στρατό), δήλωσε ότι σχεδίαζε να κατέβει [στις εκλογές].

Είναι εξαιρετικά απίθανο ο Shafiq και ο Anan να έπαιρναν το ρίσκο να βγουν μπροστά, εκτός εάν ήταν βέβαιοι ότι έχουν τουλάχιστον κάποια υποστήριξη στον στρατό. Για να μην υπάρχουν αμφιβολίες ότι οι υποψηφιότητές τους αποσκοπούσαν στην αποκήρυξη της ηγεσίας του Sisi, αμφότεροι οι άνδρες επέκριναν άμεσα ή έμμεσα τον Σίσι για τις δικτατορικές του τάσεις και τις οικονομικές αποτυχίες του. Ο Ανάν μέχρι που εξέφρασε την προσεκτική του αποδοκιμασία όσον αφορά τον χειρισμό του Sisi για την μεταβίβαση των νησιών της Ερυθράς Θάλασσας και άλλα ευαίσθητα ζητήματα εθνικής ασφάλειας.

Ο Sisi αντέδρασε σε αυτές τις εξελίξεις με έναν συνδυασμό οργής και πανικού. Για να αναγκάσει τον Shafiq να παραιτηθεί από την κίνησή του, ο Sisi τον είχε κρατούμενο για εβδομάδες και έβαλε τον ίδιο και την οικογένειά του υπό έντονη πίεση. Ο Ανάν τοποθετήθηκε σε στρατιωτική κράτηση αμέσως μετά την άρνησή του να τερματίσει την εκστρατεία του και ο υποψήφιος αντιπρόεδρός του δέχθηκε επίθεση από άγνωστους «κακοποιούς» και στην συνέχεια φυλακίστηκε. Σε μια ασυνήθιστη ομιλία στις 31 Ιανουαρίου, ο Sisi ξέσπασε εναντίον «οποιουδήποτε προσπαθεί να υπονομεύσει την ασφάλεια της Αιγύπτου» και, κοιτάζοντας απειλητικά τον υπουργό Άμυνας, δήλωσε ότι μια εξέγερση όπως του 2011 δεν θα επαναληφθεί ποτέ. Μετά την σύλληψη του Anan, υπήρξαν ανεπιβεβαίωτες αναφορές για περισσότερες στρατιωτικές κρίσεις και εκκαθαρίσεις.

Είναι δύσκολο να γνωρίζουμε αν αυτά τα αρχικά σημάδια διαφωνίας θα εξελιχθούν σε μια πιο σημαντική στρατιωτική αντιπαράθεση με τον Sisi, πολλώ δε μάλλον σε υποστήριξη για την ενδεχόμενη απομάκρυνσή του. Ο αιγυπτιακός στρατός είναι γενικά ένας θεσμός που αποφεύγει το ρίσκο και θα ήταν ιδιαίτερα απρόθυμος να ενεργήσει εναντίον του. Όπως είδαμε το 2011, ο στρατός δεν ανέτρεψε τον Μουμπάρακ παρά μέχρι να καταλήξει, μετά από 18 ημέρες μαζικών διαδηλώσεων, ότι δεν είχε άλλη επιλογή. Και μέχρι στιγμής, ο Σίσι μπόρεσε να εξαλείψει κάθε εκκολαπτόμενη δυσαρέσκεια στον στρατό.

Ωστόσο, όπως έδειξε και η εξέγερση του 2011, υπάρχουν συνθήκες υπό τις οποίες ο αιγυπτιακός στρατός είναι έτοιμος να εξαναγκάσει μια αλλαγή. Οι ένοπλες δυνάμεις φοβούνται περισσότερο την αστάθεια και η πιθανότητα χάους, με τη μορφή διαρκών μεγάλων διαδηλώσεων ή γενικής αναταραχής, μπορεί να τον αναγκάσει να δράσει. Η στάση του στρατού προς τον Σίσι πιθανότατα θα καθοδηγηθεί από την εκτίμησή του για το τι είναι πιο επικίνδυνο: Να κρατήσει τον πρόεδρο στην εξουσία ή να τον ανατρέψει. Προχωρώντας μπροστά, αυτό υποδηλώνει ότι η πολιτική επιβίωση του Σίσι εξαρτάται κυρίως από το αν μπορεί να κρατήσει το αντιληπτό κόστος της απομάκρυνσής του -όπως η έλλειψη αποδεκτών εναλλακτικών ηγετών και η πολιτική αβεβαιότητα- υψηλότερο από το κόστος της παραμονής του στην εξουσία, όπως η ζημιά που θα μπορούσε να υποστεί ο στρατός στην φήμη του από την συνέχιση της υποστήριξης ενός προέδρου ο οποίος προδήλως έχει χάσει την δημόσια υποστήριξη.

25032018-2.jpg

Στρατιώτες του αιγυπτιακού στρατού στο προβληματικό βόρειο τμήμα της χερσονήσου του Σινά κατά την διάρκεια μιας μεγάλης επίθεσης εναντίον μαχητών στο Al Arish της Αιγύπτου. EGYPTIAN MINISTRY OF DEFENSE VIA REUTERS
---------------------------------------------------------------------------------

ΟΙ ΔΥΟ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΙΣΙ