Πώς να επιλυθεί η παγκόσμια κρίση νερού | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς να επιλυθεί η παγκόσμια κρίση νερού

Οι πραγματικές προκλήσεις δεν είναι τεχνικές αλλά πολιτικές
Περίληψη: 

Σε γενικές γραμμές, ο κόσμος αντιμετωπίζει τρεις ξεχωριστές προκλήσεις που σχετίζονται με το νερό και οι οποίες έχουν χειροτερέψει τις τελευταίες δεκαετίες. Κατ’ αρχάς, το γλυκό νερό του κόσμου είναι πολύ άνισα κατανεμημένο. Δεύτερον, ο υδρολογικός κύκλος είναι ασταθής και συχνά παραδίδει είτε πάρα πολύ νερό, προκαλώντας πλημμύρες, ή πολύ λίγο, με αποτέλεσμα την ξηρασία. Τρίτον, όποιο νερό είναι διαθέσιμο συνήθως δεν είναι αρκετά καθαρό στην αρχική του κατάσταση για χρήση από τον άνθρωπο.

Ο SCOTT MOORE είναι ανώτερος συνεργάτης του Κέντρου Ενεργειακής Πολιτικής Kleinman στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια και συγγραφέας του επερχόμενου βιβλίου Subnational Hydropolitics.

Λίγοι άνθρωποι θα διαφωνούσαν με την ιδέα ότι ο κόσμος έχει σοβαρό πρόβλημα με το νερό [1]. Τα τελευταία χρόνια, το νερό έχει συστηματικά αναφερθεί ως βασικός κίνδυνος στην ετήσια έρευνα [2] του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (World Economic Forum) και οι εφημερίδες παγκοσμίως είναι γεμάτες με ιστορίες που προειδοποιούν για μια κρίση των υδάτων. Αλλά υπάρχει ένα παράξενο πράγμα μεταξύ των τίτλων: Γίνονται εκπληκτικά λίγα. Ακόμη και στην περίπτωση του Κέιπ Τάουν, το οποίο δήλωσε νωρίτερα φέτος μια κρίση ύδρευσης [3] που οι ειδικοί πίστευαν ότι θα μπορούσε κυριολεκτικά να στεγνώσει τις βρύσες, οι αξιωματούχοι της πόλης ανακοίνωσαν αργά νωρίτερα αυτόν τον μήνα [4] ότι τελικά δεν υπήρχε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Οπότε, ο κόσμος αντιμετωπίζει όντως μια κρίση νερού ή όχι; Η απάντηση είναι ναι -αλλά όχι με τον τρόπο που οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν. Η αλήθεια είναι ότι τα περισσότερα από τα υδάτινα δεινά του κόσμου μπορούν να λυθούν με αρκετά χρήματα και θέληση. Οι πραγματικές προκλήσεις δεν είναι τεχνικές ή υδρολογικές, αλλά πολιτικές και ηθικές. Η παγκόσμια κρίση των υδάτων, όπως αποδεικνύεται, είναι πραγματικά περισσότερο από υπαρξιακή. Αλλά είναι μια κρίση που δημιουργεί πολλές πραγματικές προκλήσεις εξωτερικής πολιτικής.

30032018-1.jpg

Η άμμος κινείται σε μια περιοχή που κανονικά είναι βυθισμένη, στο φράγμα Theewaterskloof κοντά στο Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής, τον Ιανουάριο του 2018. MIKE HUTCHINGS / REUTERS
-------------------------------------------------------------------------------------

ΓΡΗΓΟΡΕΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ

Σε γενικές γραμμές, ο κόσμος αντιμετωπίζει τρεις ξεχωριστές προκλήσεις που σχετίζονται με το νερό και οι οποίες έχουν χειροτερέψει τις τελευταίες δεκαετίες. Κατ’ αρχάς, το γλυκό νερό του κόσμου είναι πολύ άνισα κατανεμημένο, πράγμα που σημαίνει ότι οι πόλεις και τα αγροκτήματα πρέπει συχνά να επενδύουν τεράστιους πόρους για να το φέρνουν εκεί όπου χρειάζεται. Επειδή ο παγκόσμιος πληθυσμός αναπτύσσεται και συγκεντρώνεται ολοένα και περισσότερο στις πόλεις, είναι όλο και πιο δύσκολο να βρούμε αρκετό νερό για να καλλιεργούμε περισσότερες καλλιέργειες και ταυτόχρονα να γεμίζουμε περισσότερους νιπτήρες. Αυτή η πρόκληση είναι υπεύθυνη για την υπερεκμετάλλευση πολλών μεγάλων ποταμών [5] και υδροφόρων οριζόντων [6] παγκοσμίως.

Δεύτερον, ο υδρολογικός κύκλος είναι ασταθής και συχνά παραδίδει είτε πάρα πολύ νερό, προκαλώντας πλημμύρες, ή πολύ λίγο, με αποτέλεσμα την ξηρασία. Ενώ αυτό το μοτίβο πλημμυρών και ξηρασίας είναι ένας διηνεκής αγώνας για την ανθρωπότητα, έχει γίνει συχνότερο και εντονότερο λόγω της κλιματικής αλλαγής, η οποία μετατοπίζει τόσο το μέγεθος όσο και την εποχικότητα των βροχοπτώσεων σε πολλά μέρη του κόσμου.

Τρίτον, όποιο νερό είναι διαθέσιμο συνήθως δεν είναι αρκετά καθαρό στην αρχική του κατάσταση για χρήση από τον άνθρωπο. Η έλλειψη καθαρού νερού είναι μια άλλη αρχαία μάστιγα, αλλά η κλίμακα της ρύπανσης [7] από τις βιομηχανοποιημένες κοινωνίες, οι οποίες παράγουν τεράστιες ποσότητες φυτοφαρμάκων, λιπασμάτων και βαρέων μετάλλων, έχει κάνει το πρόβλημα ακόμη χειρότερο.

Παρόλο που κάθε ένα από αυτά τα προβλήματα είναι σοβαρό, υπάρχουν τεχνικές λύσεις για να βοηθήσουν στην επίλυσή τους, οι οποίες θα επέτρεπαν στα περισσότερα μέρη να αποφύγουν μια πραγματική κρίση του νερού. Πρώτον, οι περιοχές που αντιμετωπίζουν έλλειψη νερού μπορούν να κάνουν πολλά για να βελτιώσουν την ασφάλεια του εφοδιασμού τους χρησιμοποιώντας πιο αποτελεσματικά το νερό που ήδη διαθέτουν. Μια τεράστια ποσότητα νερού που χρησιμοποιείται τόσο από τις πόλεις όσο και από τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις ουσιαστικά χάνεται. Στις περισσότερες πόλεις, η βροχή απλώς διοχετεύεται σε υπονόμους, αλλά τα νερά από τις καταιγίδες μπορούν να ανακυκλωθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν -όπως και τα λύματα, τα οποία πόλεις όπως η Σιγκαπούρη επεξεργάζονται και χρησιμοποιούν για να καλύψουν το 40% των συνολικών αναγκών σε νερό. Εν τω μεταξύ, η χρήση των γεωργικών υδάτων μπορεί να γίνει πολύ πιο αποτελεσματική, χρησιμοποιώντας άρδευση ακριβείας η οποία δίνει στις καλλιέργειες την σωστή ποσότητα νερού για να μεγιστοποιηθεί η απόδοσή τους, και άλλες τεχνολογίες εξοικονόμησης νερού [8]. Η αφαλάτωση του θαλασσινού νερού, η οποία βελτιώνεται ταχύτατα από πλευράς αποτελεσματικότητας [9], μπορεί να προστατεύσει παράκτιες πόλεις όπως το Κέιπ Τάουν από τις ξηρασίες, ενώ το να χρησιμοποιούνται οι υδροφόροι ορίζοντες ως φυσικές δεξαμενές [10] για να αποθηκεύεται νερό κατά την διάρκεια της εποχής των πλεονασμάτων [υδάτων] μπορεί να βοηθήσει τους αγρότες σε περιόδους έλλειψης νερού. Ακόμα και το πολύ βαριά μολυσμένο νερό [11] μπορεί να καθαριστεί –με κάποιο κόστος. Το πρόβλημα είναι ότι όλες αυτές οι λύσεις είναι ακριβές και, σε παγκόσμιο επίπεδο, μόλις αρχίσαμε να απαντάμε στο ερώτημα ποιος πρέπει να πληρώσει και πόσο.

ΜΕΤΑΒΙΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ