Το γεωπολιτικό ρήγμα των Βαλκανίων

Η πρωτοβουλία για το Intermarium που εξελίσσεται στο λεγόμενο Three Seas Project, έχει υποστηριχθεί από τις ΗΠΑ. Σε αυτό, λαμβάνουν μέρος η Πολωνία, η Λιθουανία, η Λετονία, η Εσθονία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία και η Ρουμανία. Ο στόχος είναι να ανήκει σε αυτό η Ουκρανία, η Βουλγαρία και τα Βαλκάνια. Με αυτόν τον τρόπο, η Βαλτική Θάλασσα θα ενώνεται γεωπολιτικά με τη Μαύρη Θάλασσα και με την Αδριατική. Ο κύριος στόχος αυτής της πρωτοβουλίας, είναι να ενισχύσει την αποτρεπτική πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Ρωσίας και της Κίνας και να ελέγξει την συμπεριφορά της Γερμανίας [5].

Ο χάρτης του Three Seas Project.
--------------------------------------------------------------------------------------------

ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ

Η ΕΕ δεν είναι σε θέση να προβεί άμεσα σε μια διεύρυνση. Ο Jean Claude Juncker αποκάλυψε πως η Σερβία και το Μαυροβούνιο θα μπορούν να είναι μέλη της ΕΕ το 2025. Έχοντας ως δεδομένο πως οι σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ δεν είναι αυτή τη στιγμή οι καλύτερες δυνατές, η αστάθεια που μεγαλώνει στα Βαλκάνια μπορεί να αποτελέσει μια πρώτης τάξης γέφυρα για την βελτίωση των σχέσεών τους. Η παγωμένη σύγκρουση στην Ουκρανία και η έκρυθμη κατάσταση στη Μέση Ανατολή δεν πρέπει να ολοκληρωθούν με μια γενικευμένη αστάθεια στην Βαλκανική Χερσόνησο.

Το μείζον ζήτημα είναι πως ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων στην περιοχή σε συνδυασμό με την επιδείνωση των εσωτερικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, δεν αφήνουν περιθώρια για μεγάλη αισιοδοξία. Οι ΗΠΑ ανησυχούν για τις ειδικές σχέσεις που έχει η Σερβία με την Ρωσική Ομοσπονδία και παράλληλα, για τις πολύ καλές σχέσεις που έχει η Σερβία με την Γερμανία. Το Βερολίνο δε, φαίνεται να ανησυχεί για τις σερβο-ρωσικές σχέσεις και οι ΗΠΑ έχουν κάθε λόγο να ανησυχούν καθώς θεωρούν πως κράτη που δεν διατηρούν καλές σχέσεις με τηn Σερβία (όπως η Αλβανία και το Κοσσυφοπέδιο) μπορεί να στηριχθούν στον αλυτρωτισμό. Η Ρωσική Ομοσπονδία δεν έχει την πολυτέλεια να απωλέσει την επιρροή της στα Βαλκάνια μετά την ουσιαστική διχοτόμηση της Ουκρανίας και επιθυμεί να αποτρέψει την υλοποίηση του Intermarium-Three Seas Project, μια αποτροπή που επιθυμεί και η Γερμανία. Η Τουρκία, δεδομένων των εθνοτικών συγκρούσεων στην περιοχή, θα μπορούσε να ενισχύσει την μουσουλμανική ταυτότητα των πληθυσμών που είναι ομόδοξοι με την Τουρκία και προωθώντας μαζί με τη Μόσχα τον Turk Stream, να λάβουν χώρα απρόβλεπτες συνέπειες τόσο για τα Βαλκάνια όσο και για την Ευρώπη στο σύνολό της.

Η προσεκτική διεύρυνση της ΕΕ θα ήταν μια λύση. Σύμφωνα με αυτήν, τα κράτη οφείλουν πρώτα να εξυγιανθούν (πάταξη οργανωμένου εγκλήματος, εξάλειψη των πυρήνων του ΙSIS, μείωση της διαφθοράς, δημιουργία δημοκρατικών θεσμών, αύξηση του βιοτικού επιπέδου κτλ) και μετά να εισέλθουν στην ΕΕ φιλτράροντας με αυτόν τον τρόπο τα επικίνδυνα προβλήματα των κρατών αυτών που θα προστίθεντο στα ήδη πολλά που αντιμετωπίζει η ΕΕ, σε περίπτωση μιας ταχείας εισδοχής τους. Δεύτερον, η εξομάλυνση των αμερικανορωσικών σχέσεων θα διαδραμάτιζε καταλυτικό ρόλο στην περιοχή η οποία, αν ακολουθήσει την πόλωση των δύο δυνάμεων θα οδηγηθεί στην εποχή της τελευταίας δεκαετίας του 20ου αιώνα. Τρίτον, η αξιοποίηση της Ελλάδας θα έδινε την δυνατότητα διεύρυνσης και εμβάθυνσης του διαλόγου γύρω από τα Βαλκάνια, δεδομένου του γόνιμου ρόλου που διαδραμάτισε η Ελλάδα κατά τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στην ΕΕ και της δυνατότητας που έχει η Αθήνα να συνομιλεί με πολλούς ετερόκλητους παράγοντες. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα είναι η χώρα-«κλειδί» για όλη την περιοχή αστάθειας που εκτείνεται από την Συρία μέχρι την Ουκρανία και από εκεί, μέχρι τα Βαλκάνια.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:

[1] Βλ. Jeffrey Mankoff, How to Fix the Western Balkans: European Integration Is Still the Best Path Toward Reform, “Foreign Affairs”, July 7, 2017, posted: https://www.foreignaffairs.com/articles/southeastern-europe/2017-07-07/h... .
[2] Βλ. James J. Carafano, The Balkans Will Be America and Russia’s Next (Virtual) Battlefield, “The Heritage Foundation”, April 10th 2017, posted: http://www.heritage.org/europe/commentary/the-balkans-will-be-america-an... .
[3] Βλ. F. William Engdahl, Turkey, Russia and Interesting New Balkan Geopolitics, “NEO: New Eastern Look”, July 31st 2017, posted: https://journal-neo.org/2017/07/31/turkey-russia-and-interesting-new-bal... .
[4] Βλ. Antonia Colibasanu, Germany: Keeping an Eye on the Balkans, “Geopolitical Futures”, 29th November 2017, posted: https://geopoliticalfutures.com/germany-keeping-eye-balkans/ .
[5] Ο Χάρτης δημοσιεύτηκε στο: alternativehistory.com. Για το Intermarium και το Three Seas Project, Βλ. George Friedman, From the Intermarium to the Three Seas, “Geopolitical Futures”, July 7th 2017, posted: https://geopoliticalfutures.com/intermarium-three-seas/ .