Ήταν λάθος να επιτραπεί στην Κίνα να εισέλθει στον ΠΟΕ;

Στο απλούστερο επίπεδο, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν απλώς να αυξήσουν τους δασμούς για τα τελικά κινεζικά προϊόντα. Ωστόσο, αυτό δεν θα έβλαπτε μόνο τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ [5] που επωφελούνται από αυτές τις εισαγωγές, αλλά θα ερμηνευόταν επίσης από το Πεκίνο ως πράξη εχθρότητας. Και πέρα από αυτό, θα ήταν πιθανώς αναποτελεσματικό να σταματήσει η άνοδος της Κίνας. Καθώς η Κίνα οδήγησε προς τα κάτω τις τιμές των παιχνιδιών και των t-shirts σε άλλες παγκόσμιες αγορές, θα ήταν πολύ δύσκολο για τις Ηνωμένες Πολιτείες να απομονωθούν από τις επιδράσεις αυτές. Περαιτέρω, η Κίνα έχει τελικά αναδειχθεί ως σημαντικός παγκόσμιος οικονομικός παράγοντας, αξιοποιώντας τις παγκόσμιες αλυσίδες [προστιθέμενης] αξίας. Δεδομένου ότι η Κίνα είναι το τελευταίο στάδιο της αλυσίδας, ένα τελικό προϊόν μπορεί να φανεί ότι προέρχεται από την Κίνα, ακόμη και αν η κινεζική προστιθέμενη αξία είναι σχετικά μικρή. Καθώς οι δασμοί των ΗΠΑ εφαρμόζονται με βάση το πού ολοκληρώνεται ένα προϊόν και όχι με βάση την προστιθέμενη αξία, η Κίνα θα μπορούσε να επηρεάσει εύκολα τις αγορές των ΗΠΑ με την εκτέλεση εργασιών σε προγενέστερο στάδιο και μετά κάνοντας την ολοκλήρωση των προϊόντων στη Μαλαισία ή κάποια άλλη γειτονική χώρα. Αυτό είναι το πρόβλημα με την διεξαγωγή διμερούς πολιτικής σε έναν πολυμερή κόσμο. Εν ολίγοις, αυτή η δεύτερη εναλλακτική δεν είναι καλύτερη από την πρώτη και είναι αποφασιστικά χειρότερη από την τρέχουσα πολιτική.

Ως μια τελική εναλλακτική, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να διαφυλάξουν τις «διαρροές» στην στρατηγική τους περί περιορισμού της Κίνας και να επιδιώξουν να συσπειρώσουν άλλες χώρες ώστε να αποκλείσουν την Κίνα από την παγκόσμια οικονομία, προλαμβάνοντας έτσι την άνοδό της. Αυτό θα μπορούσε να έχει αντιμετωπίσει μερικές από τις ανησυχίες της δεύτερης εναλλακτικής, αλλά φαίνεται επικίνδυνο, αβάσιμο και αδύνατο: Επικίνδυνο, διότι προσπαθώντας να απομονώσουν την Κίνα με την ανοιχτή πρόθεση να εμποδίσουν την κινεζική ανάπτυξη [6] θα είχε πιθανώς προκαλέσει μια εχθρική απάντηση˙ αβάσιμο, επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες, στα τέλη του 2001, προσπαθούσαν να συσπειρώσουν τον κόσμο να ανταποκριθεί στην τρομοκρατία που αναδυόταν από τη Μέση Ανατολή˙ και ανέφικτο επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες δυσκολεύτηκαν να απομονώσουν χώρες με πολύ μικρότερες οικονομίες, όπως το Ιράν και η Βόρεια Κορέα. Η προσπάθεια απομόνωσης της Κίνας θα ήταν πιο δύσκολη.

ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ;

Ελλείψει οποιασδήποτε καλύτερης πολιτικής, η εισαγωγή της Κίνας στον ΠΟΕ [7] δεν φαίνεται να ήταν λάθος. Εντούτοις, ίσως αξίζει να εξεταστούν ορισμένες από τις συνέπειες που προκάλεσαν αυτές τις ανησυχίες σήμερα.

Πριν προχωρήσουμε στις ανησυχίες, αξίζει να σημειωθεί ότι, μετά την ένταξη της Κίνας στον ΠΟΕ, το αμερικανικό ΑΕΠ ανά άτομο, προσαρμοσμένο στον πληθωρισμό, αυξήθηκε από 44.400 δολάρια το τέταρτο τρίμηνο του 2001 σε 52.800 δολάρια το τέταρτο τρίμηνο του 2017, περίπου 19%. Κατά την ίδια περίοδο, η προσαρμοσμένη στον πληθωρισμό ανάπτυξη στον μεταποιητικό τομέα στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξήθηκε κατά περισσότερο από 15%.

Ωστόσο, οι Αμερικανοί επικριτές σχετικά με το εμπόριο με την Κίνα [8] είναι πολύ πιθανό να επικεντρωθούν στον αντίκτυπό του στην απασχόληση στον τομέα της μεταποίησης. Ένα χρήσιμο μέτρο για να εκτιμηθεί αυτό είναι το μερίδιο της απασχόλησης στον τομέα της μεταποίησης στις συνολικές μη αγροτικές μισθοδοτικές καταστάσεις των ΗΠΑ, το οποίο είναι ο κύριος δείκτης που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της δημιουργίας θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ. Αυτό σημείωσε έντονη πτώση μετά την ένταξη της Κίνας στον ΠΟΕ, από 12% το Δεκέμβριο του 2001 σε 8,5% το Δεκέμβριο του 2017, μια πτώση λίγο πάνω από 29%. Ωστόσο, αυτή η πτώση στην ουσία αντιπροσωπεύει την επιβράδυνση μιας προϋπάρχουσας τάσης. Αν πάρουμε τα 16 χρόνια πριν από την προσχώρηση της Κίνας, το μερίδιο της εργασίας στην αμερικανική μεταποίηση μειώθηκε κατά περισσότερο από 33%, από το επίπεδο του 17,9% το 1985. Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι η Κίνα τουλάχιστον άρχισε να εμπλέκεται με το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα εκείνη την εποχή, εάν και δεν ήταν ακόμη στον ΠΟΕ, οπότε ίσως έπαιξε κάποιο ρόλο στη μείωση των θέσεων εργασίας στον τομέα της μεταποίησης. Ωστόσο, εξετάζοντας την προηγούμενη δεκαετή περίοδο, παρατηρούμε την ίδια τάση στις Ηνωμένες Πολιτείες: Μια πτώση 31% από το αρχικό μερίδιο αγοράς εργασίας 25,9% το 1969. Αυτό συνέβη σε μια περίοδο κατά την οποία η Κίνα ήταν σε μεγάλο βαθμό απομονωμένη από την παγκόσμια οικονομία και συνεπώς δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη.

Ένας εργάτης περπατά σε μια χαλύβδινη δοκό στη Nanjing, στην Κίνα, στις 5 Μαΐου 2011. SEAN YONG / REUTERS
----------------------------------------------------------------------------

Η πρόκληση, φυσικά, είναι να προσπαθήσουμε να απομονώσουμε τον αντίκτυπο της Κίνας [9] από τις ευρύτερες τάσεις. Ο ιδανικός τρόπος για να γίνει αυτό θα ήταν να συγκριθούν οι επιδόσεις της Κίνας ως μέλους του ΠΟΕ με ένα εκτιμώμενο αποτέλεσμα υπό ένα εναλλακτικό σενάριο -αλλά, όπως βλέπουμε, από τις τρεις εναλλακτικές [πολιτικές] που περιγράφηκαν παραπάνω, καμιά δεν θα παρείχε καλύτερα αποτελέσματα. Απλώς δεν υπάρχει καμία βάσιμη αντιστάθμιση. Αυτό είναι ένα πρόβλημα το οποίο επιβαρύνει μεγάλο μέρος της ακαδημαϊκής λογοτεχνίας που έχει αναπτυχθεί γύρω από το «εμπορικό σοκ [λόγω] της Κίνας», μια θεωρία που υποστηρίζει ότι η άνοδος της Κίνας επηρέασε αρνητικά τους εργαζόμενους και την μεταποίηση σε ανεπτυγμένες χώρες. Αλλά όχι μόνο αυτή η γραμμή σκέψης αποτυγχάνει να δοκιμαστεί έναντι μιας εναλλακτικής πολιτικής, αλλά και δεν αποτυπώνει έναν κόσμο στον οποίο άλλοι προμηθευτές χαμηλού κόστους θα προέκυπταν για να αμφισβητήσουν την κινεζική κυριαρχία στην έντασης εργασίας μεταποίηση.