Η ιστορία δύο φωτογραφιών | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η ιστορία δύο φωτογραφιών

Στην Κίνα, ένας δημοφιλής συνδυασμός εικόνων σηματοδοτεί μια μετατόπιση στις διεθνείς σχέσεις
Περίληψη: 

Στο Πεκίνο, ένα βασικό σημείο αναφοράς όταν σκέπτονται την ιστορία της αμερικανο-κινεζικής σχέσης παραμένει στο 1901, όταν η Ουάσινγκτον ήταν μέρος ενός συνασπισμού που εκφόβιζε μια εξασθενημένη κινεζική δυναστεία ώστε να αποδεχθεί μια άλλη άνιση συνθήκη.

Η MAURA ELIZABETH CUNNINGHAM είναι συνεργάτις του Κέντρου Κινεζικών Σπουδών Lieberthal-Rogel του Πανεπιστημίου του Michigan.
ΟJEFFREY WASSERSTROM είναι καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια-Irvine. Είναι συν-συγγραφείς της τρίτης έκδοσης του βιβλίου με τίτλο China in the 21st Century: What Everyone Needs to Know [1].

Τον Απρίλιο του 1990, σχεδόν έναν χρόνο αφότου η κινεζική κυβέρνηση συνέτριψε τις διαδηλώσεις στην πλατεία Τιενανμέν [2], προκαλώντας την διεθνή οργή, ο πρόσφατα αποσυρθείς ηγέτης Deng Xiaoping [3] έκανε μια ομιλία [4] στην οποία υπαινίχθηκε την καταστολή και τα επακόλουθά της, κάνοντας μια ιστορική σύγκριση στην πορεία της ομιλίας. «Είμαι εξοικειωμένος με την ιστορία της ξένης επιθετικότητας εναντίον της Κίνας», είπε. «Όταν άκουσα ότι επτά χώρες της Δύσης … αποφάσισαν να επιβάλουν κυρώσεις στην Κίνα, η άμεση σύνδεση που έκανα ήταν με το 1900, όταν οι συμμαχικές δυνάμεις των οκτώ δυνάμεων εισέβαλαν στην Κίνα». Ο Ντενγκ αναφερόταν στην κρίση των Μπόξερ, η οποία ξεκίνησε το 1899 με μέλη μιας αγροτικής θρησκευτικής αίρεσης που επιτέθηκαν σε Κινέζους Καθολικούς και Προτεστάντες˙ κορυφώθηκε με μια πολιορκία της περιοχής των πρεσβειών στο Πεκίνο στα μέσα του 1900 που έθεσε σε κίνδυνο τις ζωές εκατοντάδων αλλοδαπών, συμπεριλαμβανομένων των διπλωματών και των οικογενειών τους˙ και έληξε το 1901, όταν η δυναστεία Qing, η οποία είχε υποστηρίξει την αντιχριστιανική αναταραχή, συμφώνησε να καταβάλει μεγάλη αποζημίωση σε μια συμμαχία ξένων δυνάμεων για να τις αποζημιώσει για απώλειες ζωών και περιουσιών.

04062018-1.jpg

Η υπογραφή του Πρωτοκόλλου Boxer, τον Σεπτέμβριο του 1901. WIKIMEDIA COMMONS
------------------------------------------------------------------------------------

Οι ενέργειες των αντι-χριστιανών Μπόξερ και των συμμαχικών στρατευμάτων των οκτώ εθνών που εισέβαλαν στην Κίνα για να τους πολεμήσουν ήταν και παραμένουν συνήθη και συχνά πολύ φορτισμένα σημεία αναφοράς στην σύγχρονη Κίνα. Σήμερα, όπως έχουν σημειώσει οι New York Times και άλλες εκδόσεις [5], πολλοί στην Κίνα έχουν ανανεώσει το ενδιαφέρον τους για την Κρίση των Μπόξερ, όπως αποδεικνύεται από ένα ζευγάρι αντιπαρατιθέμενων φωτογραφιών –η μια τραβηγμένη περισσότερο από έναν αιώνα πριν, η άλλη νωρίτερα αυτόν τον μήνα- που έχουν διαδοθεί ευρέως στις κινεζικές πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

ΣΗΜΑΔΙ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ;

Η μια από τις εικόνες δείχνει μια ομάδα Αμερικανών και Κινέζων αξιωματούχων που είχαν συγκεντρωθεί γύρω από ένα τραπέζι στην Ουάσινγκτον κατά την διάρκεια μιας πρόσφατης συνάντησης. Η άλλη απεικονίζει μια παρόμοια διεθνή συγκέντρωση που πραγματοποιήθηκε στο Πεκίνο το 1901. Ελήφθη κατά την διάρκεια της διαπραγμάτευσης για αυτό που οι Δυτικοί ονομάζουν το «Πρωτόκολλο Μπόξερ», ένα από τα πιο διαβόητα για τις άνισες συνθήκες που επιβλήθηκαν σε μια αδύναμη Κίνα μεταξύ του Πολέμου του Οπίου (1839-42) και του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου, μια εποχή που είναι γνωστή στην χώρα ως ο «Αιώνας της Ταπείνωσης».

04062018-2.jpg

Όπως ανέφεραν οι περισσότεροι σχολιαστές του διαδικτύου, οι φωτογραφίες υποδηλώνουν μια αξιοσημείωτη μετατόπιση στις διεθνείς σχέσεις. Στην εικόνα του 1901, ηλικιωμένοι και κουρασμένοι αξιωματούχοι της δυναστείας Qing κάθονται στο τραπέζι απέναντι από τους ηλικιακά νεότερους διεθνείς ομολόγους τους. Η εικόνα φαίνεται να συμβολίζει την αδυναμία της Κίνας να υπερασπιστεί τον εαυτό της από τους ζωηρούς νέους αλλοδαπούς που προέρχονταν από όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας, της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Στην φωτογραφία του 2018, αντίθετα, οι Κινέζοι εμπορικοί αξιωματούχοι πλημμυρίζουν από νιάτα και ζωντάνια, καθώς συναντώνται με τους ηγέτες του Κογκρέσου των ΗΠΑ [οι οποίοι είναι] μιας προχωρημένης ηλικίας και με ταλαιπωρημένη διάθεση. (Ένα σημάδι ότι ορισμένα πράγματα έχουν παραμείνει καταθλιπτικά ανθεκτικά στην αλλαγή είναι ότι κάθε άτομο στην φωτογραφία του 1901 είναι άνδρας, ενώ το 2018, παρά τις αυξημένες παγκόσμιες ανησυχίες για τις ανισότητες των φύλων στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, υπάρχει μόνο μια γυναίκα στο τραπέζι).

Ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping, ο οποίος είναι επίσης επικεφαλής του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, προσπαθεί να κάνει την χώρα του ίση με τις Ηνωμένες Πολιτείες στην παγκόσμια σκηνή. Με το να δημοσιεύσουν τις δύο φωτογραφίες μαζί, οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν ότι έχει γίνει μια ακόμη πιο δραματική αλλαγή. Το σενάριο του 1901 έχει γυριστεί και έχει ξεκινήσει μια εποχή κινεζικής κυριαρχίας και υποχώρησης των ΗΠΑ.

Το 1990, ο Deng παρατήρησε κάτι που, κατά την άποψή του, δεν είχε αλλάξει από την κρίση των Μπόξερ: Οι ξένες δυνάμεις εξακολουθούσαν να είναι επιρρεπείς στο να συνενώνονται εναντίον της Κίνας. Οι αντιπαρατιθέμενες φωτογραφίες χρησιμοποιούνται για να κάνουν σημειώσουν το αντίθετο -ότι η Κίνα είναι σήμερα ισχυρή. Άλλοι σχολιαστές πρόσθεσαν ότι σήμερα οι Ηνωμένες Πολιτείες υπό τον πρόεδρο Donald Trump, όπως η Κίνα υπό την ύστερη δυναστεία Qing, κλείνουν τον εαυτό τους από τον κόσμο και αντιστέκονται στην διεθνή τάξη.

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν προβλήματα με αυτήν την ανάγνωση των φωτογραφιών, όπως κάποιοι οξυδερκείς αναλυτές σημείωσαν γρήγορα. Κατ’ αρχήν, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Liu He, ηγέτης της κινεζικής αντιπροσωπείας, είναι 66 ετών -όχι ακριβώς στο πρώτο άνθος της νιότης. Επιπλέον, όπως επεσήμανε ο δημοσιογράφος James Palmer στο Twitter, «η Κίνα είναι μαζικά γεροντοκρατική [8]», με μια επικείμενη δημογραφική κρίση που προκαλείται από έναν όλο και μεγαλύτερο πληθυσμό ηλικιωμένων πολιτών. Παρά το γεγονός ότι η αντιπαράθεση κάνει για μια ανάρτηση στο Twitter, η διχοτόμηση της «νεαρής Κίνας έναντι των γηρασμένων Ηνωμένων Πολιτειών» δεν αντέχει σε έλεγχο. Ομοίως, αν και ο Xi μπορεί να ρητορεύει όμορφα και πειστικά περί παγκοσμιοποίησης, οι πράξεις του λένε μια διαφορετική ιστορία. Αυτός, όπως και ο Trump, είναι οικονομικός εθνικιστής. Και έχει καταστήσει σαφές ότι θα επιτρέψει μόνο ορισμένα είδη ιδεών και πληροφοριών να εισρεύσουν στην Κίνα.