Μπορεί η Ισπανία να βρει τον δρόμο της προς την πολιτική σταθερότητα; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μπορεί η Ισπανία να βρει τον δρόμο της προς την πολιτική σταθερότητα;

Τι έρχεται μετά την αποπομπή του Ραχόι;
Περίληψη: 

Ο νέος πρωθυπουργός της Ισπανίας, Sánchez, έχει ήδη υποσχεθεί να συνεχίσει το συντηρητικό οικονομικό πρόγραμμα του Rajoy, το οποίο πιστώνεται με την αποκατάσταση της σταθερότητας και της ανάπτυξης στην ισπανική οικονομία μετά την οικονομική κρίση που προκλήθηκε από την έκρηξη της φούσκας των ακινήτων το 2007. Ενδεχομένως πιο ενθαρρυντική είναι η υπόσχεση του Sánchez να διαπραγματευτεί με τους Καταλανούς.

Ο OMAR G. ENCARNACIÓN είναι καθηγητής Πολιτικών Σπουδών στο Bard College. Είναι ο συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο Democracy without Justice in Spain: The Politics of Forgetting [1].

Αποκαλέστε το την εκδίκηση των αυτονομιστών [2]. Στο τέλος της περασμένης εβδομάδας, τα κορυφαία εθνικιστικά [3] περιφερειακά κόμματα της Ισπανίας, το Εθνικιστικό Κόμμα των Βάσκων και η Ρεπουμπλικανική Αριστερά της Καταλονίας, έδωσαν τις κρίσιμες ψήφους για την πρόταση μομφής [4] που απέπεμψε τον πρωθυπουργό Mariano Rajoy του δεξιού Λαϊκού Κόμματος (PP) από την εξουσία. Η κίνηση ενορχηστρώθηκε από το ισπανικό Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (PSOE). [Σύμφωνα με] μια συγκεχυμένη διάταξη στο ισπανικό σύνταγμα δανεισμένη από την Γερμανία, μια τέτοια κίνηση επιτρέπει την απομάκρυνση μιας κυβέρνησης εάν μια επιτυχημένη ψηφοφορία μη εμπιστοσύνης συνοδεύεται από την επιλογή του επόμενου επικεφαλής της κυβέρνησης με απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Η ψηφοφορία την περασμένη εβδομάδα κατέστησε τον Rajoy τον πρώτο Ισπανό ηγέτη στην μετά τον Φράνκο εποχή που αποπέμπεται από την εξουσία με έναν τόσο ατιμωτικό τρόπο. Ο σοσιαλιστής ηγέτης, Pedro Sánchez, τώρα ο νέος πρωθυπουργός της Μαδρίτης, είχε δώσει στον Rajoy πολλές ευκαιρίες να παραιτηθεί, αλλά ο Rajoy επέλεξε να εξαναγκαστεί και όχι να εγκαταλείψει από μόνος του.

06062018-1.jpg

Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, Μαριάνο Ραχόι, μιλά στην διάρκεια της συζήτησης άρσης εμπιστοσύνης στο Κοινοβούλιο στη Μαδρίτη, τον Μάιο του 2018. JUAN CARLOS HIDALGO / REUTERS
------------------------------------------------------------------------

Αυτή ήταν μια θεαματική πτώση για έναν από τους μακροβιότερους πρωθυπουργούς της Δυτικής Ευρώπης, αλλά όχι και εντελώς εκπληκτική. Ένας μη χαρισματικός πολιτικός από την βορειοδυτική περιοχή της Γαλικίας, ο Ραχόι είχε αψηφήσει εδώ και δεκαετίες τους νόμους της πολιτικής βαρύτητας. Επεδίωξε δύο φορές τον πρωθυπουργικό θώκο, το 2004 και το 2008, πριν τελικά επικρατήσει το 2011. Στην πορεία, ο Rajoy συσσώρευσε πολλούς ισχυρούς εχθρούς, ιδιαίτερα στις αυτονομιστικές περιοχές της Ισπανίας, κυρίως στην Καταλονία. Η πιο αξιοσημείωτη και επακόλουθη απόφασή του ήταν η περσινή αμφιλεγόμενη κατάργηση της αυτόνομης περιφερειακής κυβέρνησης της Καταλονίας, αφότου οι αυτονομιστές ηγέτες αυτής της κυβέρνησης αψήφησαν με τόλμη τη Μαδρίτη, δηλώνοντας την περιοχή ως ανεξάρτητη δημοκρατία.

Η κατάργηση μιας λαϊκά εκλεγμένης περιφερειακής κυβέρνησης από τον Rajoy, μια κατάργηση που επιτρέπεται από το ισπανικό σύνταγμα, προηγήθηκε της καταστροφικής απόφασής του [5] να στείλει την εθνική αστυνομία στην Καταλονία για να εμποδίσει την αυτονομιστική κυβέρνηση να διεξαγάγει δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία, Το συνταγματικό δικαστήριο της Ισπανίας το είχε ήδη κηρύξει αντισυνταγματικό. Το θέαμα των αστυνομικών που παρεμπόδιζαν την άσκηση του δικαιώματος ψήφου από τους ανθρώπους ήταν μια από τις πιο σκοτεινές στιγμές της ακόμα νεαρής δημοκρατίας της Ισπανίας. Η υπερβολική αντίδραση του Rajoy απέκλεισε την δυνατότητα για διάλογο για την επίλυση του αδιεξόδου στην Καταλονία, μόνο και μόνο διότι έδωσε στους Καταλανούς αυτονομιστές μια ηθική νίκη που επισκίασε την δική τους απερίσκεπτη και αντισυνταγματική συμπεριφορά.

Την περασμένη εβδομάδα ήρθε η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι: Μια εκπληκτική σειρά καταγγελιών για διαφθορά, συμπεριλαμβανομένης της κατηγορίας ότι το PP είχε λειτουργήσει ένα μαύρο ταμείο για να πληρώνει για δωροδοκίες, μια κατηγορία που είχε αρνηθεί ο Rajoy όταν πρωτοακούστηκε περίπου πριν από πέντε χρόνια. Σύμφωνα με αναφορές από τους The New York Times [6], ο πρώην ταμίας του PP, Luis Bárcenas, έλαβε ποινή φυλάκισης 33 ετών και πρόστιμο ύψους 44 εκατομμυρίων ευρώ (51,3 εκατομμύρια δολάρια), για το ότι επωφελήθηκε από ένα σύστημα προμηθειών για συμβάσεις. Οι δικαστές που εποπτεύουν την υπόθεση καταδίκαζαν επίσης άλλους 25 παράγοντες και επιχειρηματίες για κατηγορίες διαφθοράς, με αποτέλεσμα οι ποινές να φθάσουν συνολικά πάνω από τα 300 χρόνια φυλάκισης, και επέβαλαν πρόστιμο ύψους 245.000 ευρώ στο ΡΡ για την λειτουργία ενός μαύρου ταμείου, μια πρωτιά για πολιτικό κόμμα Ισπανία.

Αυτό που έρχεται στην συνέχεια δεν είναι καθόλου σαφές, αλλά είναι απίθανο ότι η αναχώρηση του Rajoy θα θέσει τέρμα στην πολιτική αστάθεια που έχει υποστεί η Ισπανία τα τελευταία χρόνια. Το κύριο άρθρο της El País [7], της ηγετικής ημερήσιας εφημερίδας της Ισπανίας, συνόψισε το αίσθημα της στιγμής σε ένα σύντομο τίτλο: «Μια μη βιώσιμη κυβέρνηση». Το PSOE ελέγχει μόνο 84 από τις 350 κοινοβουλευτικές έδρες, πράγμα που σημαίνει ότι το κόμμα θα πρέπει να βασίζεται σε διαπραγματεύσεις με τα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα για την θέσπιση οποιασδήποτε νομοθεσίας. Αυτά περιλαμβάνουν το Podemos, ένα αριστερό λαϊκιστικό κόμμα με το οποίο το PSOE έχει μια τοξική σχέση, και εθνικιστικά κόμματα από την Καταλονία και τη Χώρα των Βάσκων. Αμφότερα θέτουν σημαντικούς κινδύνους για το PSOE: Το Ποδέμος θα προσπαθήσει να ωθήσει το PSOE προς τα αριστερά σε οικονομικά ζητήματα, ενθαρρύνοντάς το να ανατρέψει τις μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας που εισήγαγε η κυβέρνηση Rajoy για τη μείωση της ανεργίας, και τα εθνικιστικά κόμματα θα προσπαθήσουν να αποκτήσουν περισσότερη αυτονομία από τη Μαδρίτη στις περιφέρειές τους από όση το γενικό εκλογικό σώμα είναι διατεθειμένο να ανεχθεί. Εξάλλου, ο Rajoy, παρά την έλλειψη δημοτικότητάς του, μπόρεσε να παραμείνει στην εξουσία προβάλλοντας μια εικόνα του εαυτού του ως προστάτη της εθνικής ενότητας.