Το σχέδιο του Πούτιν να ρωσοποιήσει τον Καύκασο

Υπό τους Σοβιετικούς, ωστόσο, το καθεστώς των εθνικών μειονοτικών γλωσσών εξακολουθούσε να είναι σχετικά εξασφαλισμένο: Παράλληλα με τα ρωσικά, η εκπαίδευση ήταν διαθέσιμη σε αυτές τουλάχιστον στο δημοτικό σχολείο. Με τον νέο νόμο για την γλώσσα, ο Πούτιν αποφάσισε να προχωρήσει ένα βήμα πιο πέρα από τους τσαρικούς και σοβιετικούς προκατόχους του, με το να αφαιρέσει εντελώς τη μητρική γλώσσα.

ΕΝΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Δυστυχώς, ο γλωσσικός νόμος είναι μόνο η τελευταία εξέλιξη σε μια μακρόχρονη διαδικασία αποξένωσης μεταξύ της Μόσχας και του Βόρειου Καυκάσου, με την μεν να αντιμετωπίζει τον δε όλο και περισσότερο ως αποικία. Στο τέλος της σοβιετικής περιόδου, οι εθνοτικοί Ρώσοι αποτελούσαν το 75% του αστικού πληθυσμού [27] στον Βόρειο Καύκασο. Ωστόσο, περίπου 350.000 Ρώσοι είχαν εγκαταλείψει την περιοχή μέχρι το 1999 και το μερίδιό τους στην Τσετσενία έπεσε έκτοτε σε μόλις 1,5% [28].

Καθώς έφυγαν οι Ρώσοι, η συνάφεια του Βόρειου Καυκάσου με τη Μόσχα έχει μειωθεί ανάλογα. Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτής της νέας αποικιοκρατικής νοοτροπίας βρίσκεται στο Νταγκεστάν: Τον περασμένο Σεπτέμβριο, το Κρεμλίνο όρισε τον Vladimir Vasilyev, έναν εθνοτικό Ρώσο [που κατάγεται από μια περιοχή] έξω από τη Μόσχα, ως νέο κυβερνήτη της δημοκρατίας. Ο Vasilyev, ο πρώτος μη-Νταγκεστανός που ηγείται της δημοκρατίας από το 1948 [29], στελέχωσε την διοίκησή του [30] με άλλους μη Νταγκεστανούς, εξαλείφοντας οτιδήποτε έμοιαζε με πολιτική συμμετοχή εκ μέρους του τοπικού πληθυσμού. Η Ινγκουσετία είναι ίσως η μόνη δημοκρατία που δεν εμπίπτει στην τάση -ο τοπικός ηγέτης, Yunus-Bek Yevkurov, απολαμβάνει κάποια γνήσια δημοτικότητα και θεωρείται ότι έχει τα τοπικά συμφέροντα στο μυαλό του. Ωστόσο, και αυτός, έχει επικριθεί για έλλειψη προσπάθειας για την ανάπτυξη και τη διατήρηση [31] της ινγκουσετιανής γλώσσας. Πέρυσι, είχε εμπλακεί σε ένα σκάνδαλο όπου τα ινγκουσετιανά βιβλία, αφού τυπώθηκαν και εστάλησαν στην δημοκρατία, έμειναν απρόσιτα σε μια αποθήκη [32], αφού η κυβέρνηση δεν είχε διαθέσει τα χρήματα για να τα αγοράσει.

Υπάρχει ήδη ένα αξιοσημείωτο προηγούμενο για τη μεταχείριση των εθνοτικών μειονοτήτων υπό τον Πούτιν. Η Δημοκρατία Mari El, όπου ο Πούτιν έκανε τον περασμένο Ιούλιο την διαβόητη ομιλία του, κυβερνήθηκε από τον εθνοτικό Ρώσο, Leonid Markelov, από το 2001 έως το 2017. Ο Markelov, σύμφωνα με τα λόγια ενός τοπικού ακτιβιστή, “απλά μισούσε τους Μάρι”. [33] Υπό την διοίκησή του, η εθνοτική ομάδα των Μάρι, η οποία μιλάει μια γλώσσα που σχετίζεται με την φινλανδική, βίωσε σχεδόν δύο δεκαετίες πολιτικών που στόχευαν εναντίον της γλώσσας και της ταυτότητάς τους. Εκεί που τα χωριά των Μάρι είχαν κάποτε πινακίδες τόσο στα ρωσικά όσο και στα μάρι, τώρα παραμένουν μόνο τα ρωσικά. Σε ορισμένες περιοχές, τα παιδιά των Mari λαμβάνουν μόνο μία ώρα μαθήματος στην μητρική γλώσσα τους ανά εβδομάδα [34], εξασφαλίζοντας ότι δεν θα κατέχουν την γλώσσα ικανοποιητικά. Τώρα διεξοδικά ρωσοποιημένοι, οι τοπικοί ακτιβιστές λένε ότι το Mari El είναι "μια εθνική δημοκρατία μόνο κατ’ όνομα", με την πολιτιστική κληρονομιά της να έχει καταστραφεί συστηματικά.

Ο Πούτιν ελπίζει ότι ο νέος νόμος θα μπορέσει να επιτύχει παρόμοια αποτελέσματα στον Βόρειο Καύκασο, αλλά η πιθανότητα να γυρίσει σαν μπούμερανγκ είναι τρομερή. Αν και το Κρεμλίνο επιδιώκει να ξεπεράσει κάθε πιθανότητα μελλοντικής εθνοτικής κινητοποίησης, οι πολιτικές του έχουν ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα. Η κοινωνία των πολιτών ήταν ανθεκτική στον Βόρειο Καύκασο, αυξανόμενη κατά την τρίτη θητεία του Πούτιν [35] παρά την σχεδόν πλήρη καταστροφή των ένοπλων εξεγέρσεων της περιοχής. Ο σαφής κίνδυνος για την εθνική ταυτότητα που θέτει ο νέος νόμος έχει ήδη προκαλέσει ένα κύμα εθνικισμού και ακτιβισμού, ακόμη και μεταξύ ομάδων όπως οι Κιρκάσιοι [36] που είχαν προηγουμένως μείνει αδρανείς.

Αν και δεν υπάρχει άμεσος σύνδεσμος μεταξύ αυτής της αύξησης του εθνικισμού και της εξέγερσης της περιοχής, πολλοί από τους παράγοντες που ωθούν τα άτομα να συμμετάσχουν στον εθνικισμό, όπως η αίσθηση της πολιτικής αποξένωσης και ο θυμός απέναντι στις αδρανείς Αρχές, αλληλεπικαλύπτονται με τους λόγους για τους οποίους προσχωρούν στην εξέγερση. Με μια αξιοσημείωτη άνοδο της βίας [37] στην περιοχή νωρίτερα φέτος, συμπεριλαμβανομένων των περιστατικών συγκρούσεων σε από μακρού χρόνου υπάκουες δημοκρατίες όπως η Καρατσάι-Τσερκεσία, η κατάσταση είναι δυνητικά ασταθής. Προσπαθώντας να αφομοιώσει τους λαούς του Βόρειου Καυκάσου, ο Πούτιν παίζει ένα επικίνδυνο παιχνίδι και θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια ολόκληρης της περιοχής.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc. 
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/russia-fsu/2018-08-01/putins-plan-russify-caucasus