Οι χειρότερες συμφωνίες που έγιναν ποτέ

Το διπλωματικό ιστορικό του Trump λέει μια παρόμοια ιστορία. Εξετάστε την πυρηνική συμφωνία του 2015 με το Ιράν, το διπλωματικό επίτευγμα του προέδρου των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα. Αφού επέκρινε σφοδρά την συμφωνία με το Ιράν εδώ και χρόνια, ο Trump ανακοίνωσε την αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από αυτήν, τον Μάιο. Οι ανανεωμένες κυρώσεις των ΗΠΑ κατά του Ιράν, η πρώτη από τις οποίες τέθηκε σε ισχύ στις αρχές Αυγούστου, έχουν σαφώς αντίκτυπο: Παρά τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Κίνας και της Ρωσίας να διατηρήσουν την συμφωνία ζωντανή, οι περισσότερες χώρες περικόπτουν τις αγορές ιρανικού πετρελαίου και οι εταιρείες υποχωρούν από τις επενδύσεις και το εμπόριό τους με την χώρα. Αλλά η χρήση των αμερικανικών κυρώσεων για την πρόκληση πόνου και διαταραχής είναι το εύκολο κομμάτι. Το ερώτημα είναι εάν αυτή η διαταραχή θα επιφέρει τον δεδηλωμένο στόχο του Trump: Μια νέα συμφωνία με το Ιράν που θα απαγορεύει για πάντα τον εμπλουτισμό του ουρανίου, θα επιτρέπει στους επιθεωρητές να έχουν απρόσκοπτη πρόσβαση σε στρατιωτικούς χώρους, θα περιορίζει την ανάπτυξη βαλλιστικών πυραύλων και θα τερματίζει την εμπλοκή του Ιράν στη Μέση Ανατολή. Αυτοί είναι αξιόλογοι στόχοι, αλλά μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κανένας λόγος να σκεφτούμε ότι θα επιτευχθεί κάποιος από αυτούς ή να αναμένεται ότι το Ιράν θα συμφωνήσει ακόμη και να μιλήσει γι’ αυτούς.

Αντ’ αυτού, οι νέες κυρώσεις έχουν βλάψει την φήμη των Ηνωμένων Πολιτειών ως αξιόπιστο διαπραγματευτικό εταίρο και εξόργισαν σημαντικούς συμμάχους στην Ευρώπη και αλλού. Επίσης δημιουργούν σοβαρές πιέσεις στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, [χώρες] οι οποίες εξαρτώνται από το εμπόριο με το Ιράν, και των οποίων η σταθερότητα είναι προς το συμφέρον της Ουάσινγκτον. Τέλος, συμβάλλουν στην αύξηση των παγκόσμιων τιμών του πετρελαίου, κάτι που υπονομεύει τον αντίκτυπο των ξεχωριστών κυρώσεων των ΗΠΑ κατά της Ρωσίας και της Βενεζουέλας, αυξάνουν το κόστος για τους καταναλωτές των ΗΠΑ και καθιστούν τα πράγματα χειρότερα για τις αναδυόμενες αγορές που ήδη αγωνίζονται.

Εν τω μεταξύ, η απόσυρση των ΗΠΑ από την συμφωνία δεν εμπόδισε την Τεχεράνη να υποστηρίζει τρομοκρατικές ομάδες και να παρεμβαίνει σε εμφύλιους πολέμους στην Συρία και την Υεμένη. Μέχρι στιγμής, το Ιράν εξακολουθεί να συμμορφώνεται με την συμφωνία, αλλά εάν η συμφωνία καταρρεύσει εξ ολοκλήρου, το Ιράν θα είναι ελεύθερο να επεκτείνει το πυρηνικό του πρόγραμμα ανεμπόδιστα, αφήνοντας ενδεχομένως την Ουάσινγκτον να επιλέξει μεταξύ ενός πυρηνικά οπλισμένου Ιράν και ενός ακόμα πολέμου στη Μέση Ανατολή.

Φυσικά, η Τεχεράνη θα μπορούσε τελικά να επανέλθει στο τραπέζι και να δεχθεί μια πιο ολοκληρωμένη συμφωνία ή το σημερινό καθεστώς θα μπορούσε να καταρρεύσει υπό το βάρος των κυρώσεων, για να αντικατασταθεί από νέους ηγέτες χωρίς πυρηνικές φιλοδοξίες. Αν αυτό το απίθανο βέλτιστο σενάριο πραγματοποιηθεί, ο Trump θα αξίζει τα εύσημα. Εν τω μεταξύ, έχει απορρίψει μια λειτουργική συμφωνία χωρίς τίποτα σε αντάλλαγμα.

Τα πράγματα δεν φαίνονται διαφορετικά στο βορειοκορεατικό μέτωπο. Όπως και με το Ιράν, ο Trump έχει ασκήσει πιέσεις στο καθεστώς της Πιονγκγιάνγκ με πυρετώδεις απειλές προληπτικής στρατιωτικής δράσης και αυξημένες κυρώσεις, καθώς και προσωπικές επιθέσεις εναντίον του ηγέτη της Βόρειας Κορέας, Kim Jong Un, τον οποίο κατονόμασε ως “μικρό πυραυλάνθρωπο” (Little Rocket Man). Ο Trump και οι υποστηρικτές του ισχυρίζονται ότι η στρατηγική αυτή έχει αποδώσει με το να εξαναγκάσει τον Κιμ [να προσέλθει] στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Μετά από μια σύνοδο κορυφής με τον Kim τον Ιούνιο, ο Trump ανέφερε [8] ότι «δεν υπάρχει πια πυρηνική απειλή από την Βόρεια Κορέα». Ωστόσο, ο Kim ίσως απλά συμφώνησε να συνομιλήσει για να διερευνήσει τι θα μπορούσε να πάρει από έναν πρόεδρο των ΗΠΑ που ήταν ξεκάθαρα ανυπόμονος να ανακοινώσει μια συμφωνία. Ανταμείφθηκε με διαχυτικούς επαίνους και εκδηλώσεις εμπιστοσύνης από τον Trump, κερδίζοντας πρωτοφανή νομιμοποίηση και μειώνοντας την πίεση που ο ίδιος ο Τραμπ είχε συμβάλει στο να δημιουργηθεί. Σε αντάλλαγμα, ο Kim ανέστειλε τις πυραυλικές και πυρηνικές δοκιμές -μόλις έφτασε σε ένα επιθυμητό τεχνικό κατώτατο όριο- και άρχισε να συνεργάζεται με τις Ηνωμένες Πολιτείες για να επιστρέψει λείψανα των Αμερικανών στρατιωτών από τον πόλεμο της Κορέας, προσφέροντας στον Trump κάποια "πρόοδο" για να επιδεικνύει. Ωστόσο, στο κεντρικό ζήτημα, την αυξανόμενη πυρηνική απειλή της Βόρειας Κορέας, η Πιονγκγιάνγκ δεν έχει κάνει παρά μια ασαφή υπόσχεση να "εργαστεί προς" την αποπυρηνικοποίηση, όμοια με πολλές προηγούμενες δεσμεύσεις που δεν εκπλήρωσε ποτέ. Η Βόρεια Κορέα συνεχίζει [9] να εμπλουτίζει ουράνιο και να κατασκευάζει νέους πυραύλους και δεν έχει αποσυναρμολογήσει ούτε μια πυρηνική κεφαλή. Ακόμη και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι των ΗΠΑ, όπως ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας John Bolton, παραδέχονται τώρα [10] ότι η Βόρεια Κορέα δεν έχει κάνει σοβαρά βήματα προς την αποπυρηνικοποίηση.

Ο Trump και ο Καναδός πρωθυπουργός Justin Trudeau σε μια σύνοδο κορυφής του G7 στο Charlevoix, στον Καναδά, τον Ιούνιο του 2018. LEAH MILLIS/REUTERS
-------------------------------------------------------------------