Φυσικό αέριο στην ΕΕ μέσω Κύπρου και Ελλάδας, Τουρκίας ή Αιγύπτου; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Φυσικό αέριο στην ΕΕ μέσω Κύπρου και Ελλάδας, Τουρκίας ή Αιγύπτου;

Οι τρεις εναλλακτικές πορείες που εξετάζουν οι Ισραηλινοί για τους ενεργειακούς πόρους της Ανατολικής Μεσογείου

Η ισραηλινή έκθεση εκτιμά ότι, από πλευράς κόστους, η «τουρκική οδός» είναι πολύ πιο συμφέρουσα από την «αιγυπτιακή» ή την «ελληνική οδό». Το κόστος κατασκευής του υποθαλάσσιου αγωγού που θα συνδέει το Ισραήλ με την Τουρκία θεωρείται χαμηλό και υπολογίζεται να ανέλθει σε 3 έως 4 δισεκατομμύρια δολάρια. Πέραν αυτού, η γεωγραφική θέση της Τουρκίας είναι προνομιακή, βρίσκεται κοντά στην Ευρώπη και το επίγειο δίκτυο αγωγών που διαθέτει είναι ιδεώδες για την διακίνηση του ισραηλινού φυσικού αερίου, όχι μόνο εντός της χώρας, αλλά και στις χώρες της Ευρώπης. Ωστόσο, καταλήγει η έκθεση του ισραηλινού ΥΠΕΞ, οι αρνητικές σχέσεις που έχει σήμερα η Τουρκία με την Κύπρο και το Ισραήλ –δύο χώρες τις οποίες η Τουρκία ουσιαστικά έχει ανάγκη για να πραγματοποιήσει τις περιφερειακές της φιλοδοξίες- μειώνουν σημαντικά την πιθανότητα να προτιμηθεί από το Ισραήλ η «τουρκική οδός» για την εξαγωγή του ισραηλινού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Σημειώνεται μάλιστα, ότι, υπό τις παρούσες συνθήκες, τίποτα δεν προλέγει ότι θα υποχωρήσει το κλίμα έντασης μεταξύ της Τουρκίας και των γειτόνων της, καθότι όλα δείχνουν πως η Άγκυρα θα συνεχίσει να υιοθετεί μια πολιτική «συγκρουσιακή και ανατρεπτική».

-Η «ελληνική οδός»

Η έκθεση αναφέρει ότι η «ελληνική οδός» , δηλαδή η λύση του αγωγού EastMed, χαίρει της αμέριστης στήριξης των κυβερνήσεων του Ισραήλ, της Κύπρου, της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μάλιστα, η πρόοδος που έχει σημειωθεί σε επίπεδο πολιτικής συνεργασίας κρίνεται «εξαιρετικά εντυπωσιακή». Όμως, σε οικονομικό και επιχειρηματικό επίπεδο φαίνεται πως ο EastMed δεν καταφέρνει ακόμα να προσελκύσει επενδυτές που θα μπορούσαν να ανταποκριθούν στο μεγάλο του κόστος. Σημαντική προϋπόθεση για την επιτυχή έκβαση του εγχειρήματος είναι οι εμπλεκόμενες κυβερνήσεις του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας να διατηρήσουν ζωντανό το ενδιαφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου, προσπαθώντας να προσελκύσουν ακόμα περισσότερους διεθνείς επενδυτές.

Όμως, ακόμα και αν αυτό επιτευχθεί, οι δυσκολίες για την εφαρμογή της «ελληνικής οδού» δεν τελειώνουν εδώ. Το βασικό πρόβλημα συνίσταται στην υψηλή κοστολόγηση τόσο της κατασκευής του αγωγού, όσο και της μετέπειτα λειτουργίας του. Όσο για τον ρόλο της Ιταλίας, η έκθεση του ισραηλινού ΥΠΕΞ καταλήγει ότι αυξάνονται ολοένα και περισσότερο οι αμφιβολίες κατά πόσον η χώρα αυτή θα μπορούσε πράγματι να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της «νότιας ενεργειακής πύλης της Ευρώπης». Αν και δεν εκτίθενται ρητά οι λόγοι που καθιστούν την Ιταλία λιγότερο αξιόπιστη σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, δεν αποκλείεται σε αυτό να συνετέλεσε η νέα ιταλική κυβέρνηση που έλαβε τα ηνία της χώρας μετά τις πρόσφατες εκλογές. Μάλιστα, οι ισραηλινές αμφιβολίες για την θέση της Ιταλίας στον σχεδιαζόμενο ενεργειακό χάρτη επισημαίνονται όχι μόνο σε ό,τι αφορά την βιωσιμότητα της «ελληνικής οδού» , αλλά και σε σχέση με την «τουρκική» και την «αιγυπτιακή». Συμπερασματικά, πάντως, η «ελληνική οδός» αποτιμάται ως ιδιαίτερα «βατή» από πολιτικής απόψεως σε σχέση με την «τουρκική οδό», αλλά εάν συνεχίσει να μην προσελκύει επενδυτές, τότε θα πρέπει να εγκαταλειφθεί λόγω κόστους. Για αυτόν το λόγο, η λύση του EastMed κρίνεται επιχειρηματικά ασύμφορη, τουλάχιστον για την ώρα.

-Η «αιγυπτιακή οδός»

Η εμπιστευτική έκθεση του ισραηλινού ΥΠΕΞ, δια της εις άτοπον απαγωγής φέρεται να καταλήγει στην «αιγυπτιακή οδό», η οποία φέρεται να συγκεντρώνει τα περισσότερα πλεονεκτήματα, τόσο σε πολιτικό επίπεδο, όσο και από άποψης οικονομικής βιωσιμότητας και επιχειρηματικού ενδιαφέροντος. Οι διμερείς σχέσεις της Αιγύπτου με την Ελλάδα και την Κύπρο είναι άριστες. Συγχρόνως, το καθεστώς Αλ-Σίσι προσφέρει τις καλές του υπηρεσίες σε ό,τι αφορά ζητήματα ασφαλείας που αντιμετωπίζει το Ισραήλ, όχι μόνο στις παραμεθόριες περιοχές που συνορεύουν με την Γάζα και την χερσόνησο του Σινά, αλλά και σε ευρύτερο μεσανατολικό επίπεδο.

29082018-2.jpg

Ο Αιγύπτιος πρόεδρος, Abdel Fattah Al Sisi, περπατά με τον υπουργό Ηλεκτρισμού της Αιγύπτου, Mohamed Shaker, κατά την διάρκεια των εγκαινίων μεγάλων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, στη νέα διοικητική πρωτεύουσα της Αιγύπτου, βόρεια του Καΐρου, στις 24 Ιουλίου 2018. Οι φωτογραφίες από την αιγυπτιακή Προεδρία. Handout via REUTERS
-------------------------------------------------------

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν και εδώ κάποια σημαντικά ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν. Από τη μια, τα αιγυπτιακά κοιτάσματα φυσικού αερίου είναι μεν σημαντικά, χρειάζεται όμως να εντοπισθούν και άλλα προκειμένου η «αιγυπτιακή οδός» να καταστεί βιώσιμη επιχειρηματικά. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, η Αίγυπτος θα έχει πάντα ανάγκη το φυσικό αέριο του Ισραήλ και της Κύπρου, για να μπορέσει να συντηρήσει την λειτουργία του διαμετακομιστικού της δικτύου και των εγκαταστάσεων που απαιτούνται. Αυτό σημαίνει ότι, εφόσον επιλεγεί η «αιγυπτιακή οδός», τα κοιτάσματα όλων των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου θα πρέπει να περνούν μέσω Αιγύπτου, αναβαθμίζοντας κατακόρυφα την περιφερειακή της ισχύ σε κάθε επίπεδο. Σύμφωνα με την ισραηλινή έκθεση, η λύση της «αιγυπτιακής οδού» μπορεί να τεθεί σε εφαρμογή μέσα σε μια πενταετία και εφόσον γίνουν σημαντικές βελτιώσεις στις υπάρχουσες υποδομές. Επισημαίνεται ότι τον τελευταίο καιρό η επιχειρηματολογία υπέρ της «αιγυπτιακής οδού» κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος και στα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγχρόνως, όμως, στις Βρυξέλλες εκφράζονται ολοένα και περισσότερες αμφιβολίες εάν η Ιταλία θα είναι σε θέση να καταστεί η «νότια ενεργειακή πύλη της Ευρώπης».

ΑΠΟΤΙΜΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛΙΝΟΥ ΥΠΕΞ