Η Αυστρία βρήκε την απάντηση στον δεξιό λαϊκισμό; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Αυστρία βρήκε την απάντηση στον δεξιό λαϊκισμό;

Γιατί τα κεντροδεξιά κόμματα είναι το καλύτερο στοίχημα του κατεστημένου
Περίληψη: 

Καθώς οι βασικές ιδέες της σοσιαλδημοκρατίας θεωρούνται δεδομένες από την πλειοψηφία του ευρωπαϊκού κοινού, τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα φαίνεται απλώς να μην επωφελούνται πλέον από αυτές εκλογικά. Συνεπώς, κάθε έλεγχος των λαϊκιστικών κομμάτων προς το παρόν πρέπει να προέρχεται από την κεντροδεξιά.

Ο FRANZ-STEFAN GADY είναι ανώτερος συντάκτης στο περιοδικό The Diplomat και ανώτερος συνεργάτης στο EastWest Institute.

Το φάντασμα του λαϊκισμού [1] συνεχίζει να στοιχειώνει την Ευρώπη. Το αποκαλούμενο ευρωπαϊκό κατεστημένο δεν έχει ακόμη βρει μια ουσιαστική απάντηση για να αντιμετωπίσει εκείνους που βρίσκονται στην άκρα αριστερά και στην άκρα δεξιά που ισχυρίζονται ότι εκείνοι, και μόνο εκείνοι, αντιπροσωπεύουν την αληθινή βούληση του λαού. Η τελευταία εκδήλωση αυτής της τάσης συνέβη το περασμένο Σαββατοκύριακο όταν ένα λαϊκίστικο ακροδεξιό κατά της μετανάστευσης κόμμα με ρίζες στους νεοναζί είχε το καλύτερο αποτέλεσμά του όλων των εποχών στις γενικές εκλογές της Σουηδίας. Ειδικά τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα [2] βρίσκονται σε κατάσταση βαθιάς κρίσης -τα κεντροαριστερά κόμματα αποτελούν τώρα τμήμα μόνο έξι κυβερνήσεων της ΕΕ από τα 28 κράτη-μέλη και δυσκολεύτηκαν να συγκεντρώσουν ψηφοφόρους γύρω από την παραδοσιακή ατζέντα περί κοινωνικής δικαιοσύνης και αναδιανεμητικών οικονομικών πολιτικών. Καθώς οι ιδέες αυτές θεωρούνται δεδομένες από την πλειοψηφία του ευρωπαϊκού κοινού, τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα φαίνεται απλώς να μην επωφελούνται πλέον από αυτές εκλογικά.

12092018-1.jpg

Ο Αυστριακός καγκελάριος, Sebastian Kurz, και ο αντι-καγκελάριος, Heinz-Christian Strache, απευθύνονται στον Τύπο μετά από μια συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, στην Βιέννη, τον Απρίλιο του 2018. HEINZ-PETER BADER / REUTERS
-------------------------------------------------------------

Συνεπώς, κάθε έλεγχος των λαϊκιστικών κομμάτων προς το παρόν πρέπει να προέρχεται από την κεντροδεξιά. Το Κόμμα του Αυστριακού Λαού (ÖVP) του Αυστριακού καγκελαρίου Sebastian Kurz, επί του παρόντος ο βασικός εταίρος στην κυβέρνηση συνασπισμού με το δεξιό λαϊκίστικο Κόμμα Ελευθερίας (FPÖ), προσέφερε έναν τέτοιο έλεγχο, τόσο στις κάλπες όσο και στην κυβέρνηση. Αν και έχει έρθει με ένα κόστος -το ÖVP έχει μετακινηθεί προς τα δεξιά με τις πολιτικές του- μια κυβέρνηση με επικεφαλής ένα κεντροδεξιό κόμμα είναι απείρως προτιμότερη από μια κυβέρνηση με επικεφαλής την άκρως λαϊκιστική δεξιά στο σημερινό πολιτικό κλίμα. Επομένως, η εξέταση της υπόθεσης του ÖVP μπορεί να προσφέρει ορισμένες πληροφορίες για στρατηγικές προς την καταπολέμηση των λαϊκιστικών δυνάμεων στην Ευρώπη.

ΜΙΑ ΝΙΚΗΦΟΡΑ ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

Καθώς πλησίαζαν οι εκλογές του Αυγούστου του 2017, το FPÖ ηγείτο σταθερά στις δημοσκοπήσεις όλο το προηγούμενο έτος και ήταν σε καλό δρόμο για να γίνει η ισχυρότερη πολιτική δύναμη της χώρας. Για να ενισχύσει τα δικά του ποσοστά στις δημοσκοπήσεις, το ÖVP υπό τον τότε 31χρονο Kurz κινήθηκε προς τα δεξιά και υιοθέτησε την αντιμεταναστευτική, αντι-ισλαμική και σκληρή σε θέματα νόμου και τάξης στάση του FPÖ στην πορεία προς τις εκλογές. Ο στόχος ήταν απλός: Να αποστραγγίσει το FPÖ από την βάση στήριξής του. Η τακτική ήταν αποτελεσματική. Με το 31,5% [3] των ψήφων, το ÖVP όχι μόνο κέρδισε το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPÖ) αλλά και το FPÖ. Εντούτοις, ο Kurz δεν προσπάθησε να «απο-λαϊκοποιήσει» τους λαϊκιστές αλλά κέρδισε με μια λαϊκιστική πλατφόρμα που προωθούσε τον οικονομικό φιλελευθερισμό και τον πολιτιστικό πλουραλισμό (σε συνδυασμό με μια βαθιά ριζωμένη αίσθηση εθνικής ταυτότητας).

Ο λαϊκισμός του Kurz όχι μόνο τον βοήθησε να κερδίσει [4] ψηφοφόρους που είχαν προηγουμένως ψηφίσει υπέρ του FPÖ (168.000 ψήφοι) καθώς και για άλλα δύο ακροδεξιά λαϊκίστικα κόμματα (158.000), αλλά κατάφερε επίσης να προσελκύσει 84.000 ψήφους από το πρώην Κόμμα των Πράσινων, 60.000 ψήφους από το φιλελεύθερο κόμμα Νέα Αυστρία και το Φιλελεύθερο Φόρουμ, και 121.000 πολίτες που προηγουμένως δεν ψήφιζαν, συμπεριλαμβανομένων των για πρώτη φορά ψηφοφόρων, σε σύγκριση με τις προηγούμενες εκλογές. Πράγματι, η εκστρατεία του Kurz περιείχε περισσότερα ελπιδοφόρα πολιτικά μηνύματα από όσα το πολωτικό FPÖ, υπογραμμίζοντας [5], για παράδειγμα, ότι με την συνεργασία «μπορούμε να ξαναφέρουμε την χώρα μας στην κορυφή». Αντίθετα με τους περισσότερους λαϊκιστές, δεν προσπάθησε ποτέ να απονομιμοποιήσει την πολιτική του αντιπολίτευση.

Κι άλλοι παράγοντες συνέβαλαν στη νίκη του ÖVP εκτός από τη μετατόπισή του προς τα δεξιά. Το προσωπικό χάρισμα του Kurz και οι ρητορικές του δεξιότητες διαδραμάτισαν σίγουρα κάποιο ρόλο. Πράγματι, η εκστρατεία του σε πολλούς τομείς στερείτο συγκεκριμένων προτάσεων πολιτικής και δεν είχε ούτε βάθος ούτε και πεδίο δράσης. Χρόνια πριν από τις εκλογές του 2017, ο Kurz είχε ήδη γίνει ένας από τους δημοφιλέστερους πολιτικούς της Αυστρίας, κυρίως επειδή επέκρινε από νωρίς την ανταπόκριση της Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ στην ευρωπαϊκή μεταναστευτική κρίση του 2015 και την υποστήριξή του για μια συμφωνία το 2016 ώστε να κλείσουν τα ευρωπαϊκά σύνορα [6] για τους πρόσφυγες, παρά την αντίσταση του Βερολίνου. Η σκληρή στάση του Kurz σχετικά με την παράνομη μετανάστευση τον έκανε εξαιρετικά δημοφιλή μέσα στο αυστριακό εκλογικό σώμα.

Επιπλέον, με το να ανακοινώσει την δημιουργία ενός πολιτικού κινήματος (Bewegung) και ενός ανανεωμένου ÖVP πριν από την έναρξη της εκστρατείας του, ο Kurz, ένας πολιτικός καριέρας και ένα από τα πιο μακροχρόνια μέλη της μη δημοφιλούς κυβέρνησης συνασπισμού SPÖ-ÖVP, κατάφερε να αποστασιοποιηθεί ο ίδιος από το πολιτικό status quo. Ο πολιτικός καριέρας ξαφνικά έγινε ένας υποψήφιος που υποστήριζε την αλλαγή και ο οποίος θεμελιωδώς ήθελε να μεταρρυθμίσει και να αναζωογονήσει το πολιτικό τοπίο της Αυστρίας. Όμως, όπου το FPÖ υποστήριζε μια ριζική αλλαγή, ο Kurz παρουσίαζε έναν πιο μετριοπαθή ρυθμό αλλαγής που δεν απειλούσε πυλώνες όπως η ένταξη της χώρας στην ΕΕ, η ανεξάρτητη δικαιοσύνη ή τα ελεύθερα και ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης.

ΕΝΑ ΕΜΠΟΔΙΟ ΣΤΟΝ ΕΞΤΡΕΜΙΣΜΟ