Είναι καλύτερα η Ευρώπη να προχωρήσει μόνη; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Είναι καλύτερα η Ευρώπη να προχωρήσει μόνη;

Γιατί η στρατηγική αυτονομία θα πρέπει να είναι ο στόχος της ηπείρου

Από τότε που εξελέγη ο Donald Trump ως πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, οι Ευρωπαίοι αγωνίστηκαν να ανταποκριθούν στο συγκρουσιακό του στυλ και τις εξίσου συγκρουσιακές πολιτικές του. Από τους δασμούς του Trump μέχρι την αποχώρησή του από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν και την συμφωνία του Παρισιού και μέχρι το να αποκαλέσει την ΕΕ ως «εχθρό», κανένας πρόεδρος των ΗΠΑ από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο δεν εμφανίστηκε τόσο απόμακρος, ακόμη και εχθρικός, για τα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Αρχικά, πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες προσπάθησαν να καλλιεργήσουν μια καλή σχέση με τον Trump, ελπίζοντας ότι μια προσωπική σύνδεση θα μπορούσε να βοηθήσει να ηρεμήσουν τα όλο και πιο ταραγμένα νερά της διατλαντικής συμμαχίας. Κάποιοι, όπως ο Γάλλος πρόεδρος, Εμμανουέλ Μακρόν, και ο πρόεδρος της ΕΕ, Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, πέτυχαν, ενώ άλλοι, όπως η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, και η Βρετανίδα πρωθυπουργός, Τερέζα Μέι, τα πήγαν λιγότερο καλά.

18102018-1.jpg

Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν σε συνέντευξη Τύπου μετά την συνάντησή τους στον γερμανικό κρατικό ξενώνα Meseberg Palace, στο Meseberg της Γερμανίας, τον Ιούνιο του 2018. HANNIBAL HANSCHKE / REUTERS
---------------------------------------------------------------------

Ωστόσο, τους τελευταίους μήνες, ο τόνος που προέρχεται από ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχει αλλάξει. Τον Αύγουστο, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Χέικο Μάας, εξέφρασε αμφιβολίες για το γεγονός ότι η χώρα του θα μπορούσε απλώς να «περιμένει να τελειώσει αυτή η προεδρία» και έκανε έκκληση για «μια κυρίαρχη και ισχυρή Ευρώπη», ως απάντηση στην εχθρότητα του Τραμπ. Ο Macron απηχούσε αυτό το συναίσθημα στην ετήσια ομιλία του [2] προς τους πρεσβευτές: «Ειλικρινά δεν πιστεύω σήμερα ότι η Κίνα ή οι Ηνωμένες Πολιτείες σκέπτονται ότι η Ευρώπη είναι μια δύναμη με στρατηγική αυτονομία συγκρίσιμη με την δική τους. Δεν το πιστεύω». Επικαλούμενος την κληρονομιά της εξωτερικής πολιτικής του Αμερικανού πρώην προέδρου Andrew Jackson [3], ο Macron προειδοποίησε το διπλωματικό του σώμα να μην βλέπει τον Τραμπ ως ένα περιστατικό, και να σκεφτούν μέσω των ευρωπαϊκών στρατηγικών προτεραιοτήτων [4] καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες γίνονται όλο και λιγότερο δεσμευμένες από τους συμμάχους τους πέρα από τον ωκεανό. Οι Ευρωπαίοι έχουν δίκιο να αποφεύγουν τη νοσταλγία όταν πρόκειται για την διατλαντική σχέση: Χρειάστηκε μια προσωπικότητα τόσο άμεση και αντιδιπλωματική όπως του Trump για να ξυπνήσει τους Ευρωπαίους σε αυτό το νέο φυσιολογικό [5]. Η χάραξη μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας είναι τώρα το νέο όνομα του παιχνιδιού, αλλά τι σημαίνει στην όντως για μια ευρωπαϊκή ήπειρο που είναι από μακρού χρόνου συνηθισμένη να ακολουθεί την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών;

Η ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΣΗ ΤΩΝ ΗΠΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΠΑΛΑΙΑ ΤΑΣΗ

Η στροφή των Ηνωμένων Πολιτειών μακριά από την Ευρώπη δεν ξεκίνησε με τον Trump. Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου κατέστησε την Ευρώπη λιγότερο κεντρική για τα συμφέροντα της εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, όπως προκύπτει από την κατά 75% μείωση [6] της παρουσίας αμερικανικών στρατευμάτων [7] στην Ευρώπη έκτοτε.

Οι συνεχιζόμενες εντάσεις στις διατλαντικές σχέσεις είναι κατά πρώτο και κύριο λόγο μια ανισορροπία ισχύος. Οι Αμερικανοί απογοητεύονται από την έλλειψη αμυντικών επενδύσεων στην Ευρώπη και δεν βλέπουν την ήπειρο ως αξιόπιστο σύμμαχο. Οι Ευρωπαίοι αντιτίθενται στην αμερικανική μονομέρεια και την έλλειψη σεβασμού προς τις πολιτικές ανησυχίες τους. Αυτό δεν είναι νέο. Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, οι Ηνωμένες Πολιτείες έγιναν η μοναδική υπερδύναμη και δεν εμποδιζόταν πλέον από τις ανησυχίες μην προκαλέσει τον παλαιό εχθρό της. Ήταν επίσης όλο και περισσότερο πρόθυμες να προβούν σε μονομερείς ενέργειες, τις οποίες οι Ευρωπαίοι αναμενόταν ότι θα αποδεχθούν. Υπό τον πρόεδρο Μπιλ Κλίντον, οι Ηνωμένες Πολιτείες ηγήθηκαν στις αεροπορικές επιθέσεις του ΝΑΤΟ κατά της Γιουγκοσλαβίας, αγνοώντας τις αντιρρήσεις του προέδρου της Ρωσίας, Μπόρις Γιέλτσιν. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους, αγνόησε τις ευρωπαϊκές διαμαρτυρίες όταν επέλεξε να μην επικυρώσει το Πρωτόκολλο του Κιότο. Αν και η Γαλλία (μαζί με την Γερμανία) ηγήθηκε της αντίθεσης στον πόλεμο του Ιράκ στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, ακόμη και απειλώντας να χρησιμοποιήσει το βέτο της, η Ουάσιγκτον προχώρησε. Και το κεντρικό θέμα της εξωτερικής πολιτικής του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα στην πρώτη του θητεία ήταν η στρατηγική στροφή στην Ασία, που αναπόφευκτα σήμαινε μια απομάκρυνση από την Ευρώπη ως πυρήνα των οικονομικών και στρατηγικών συμφερόντων των ΗΠΑ.

Επιβεβαιώνοντας την άποψή του περί έλλειψης ισορροπίας στην σχέση των ΗΠΑ-Ευρώπης, ο Ομπάμα, απογοητευμένος από την απουσία της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου από την μεταπολεμική πολιτική ανασυγκρότηση της Λιβύης, διαβοήτως αποκάλεσε «τζαμπατζήδες» (freeriders) τους Ευρωπαίους στην τελευταία συνέντευξή του ως πρόεδρος [8] στο περιοδικό The Atlantic. Ο Robert Gates, ο πρώτος υπουργός του επί της Άμυνας, είχε την ίδια άποψη. Όπως το έθεσε [9], θα υπάρξει «εξασθενημένη όρεξη και υπομονή στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, και στο αμερικανικό πολιτικό σώμα ξεκάθαρα, να δαπανώνται όλο και πιο πολύτιμα κεφάλαια για λογαριασμό λαών που προφανώς δεν επιθυμούν να αφιερώσουν τους απαραίτητους πόρους … για να είναι σοβαροί και ικανοί εταίροι στην υπεράσπιση του εαυτού τους».

Η εξωτερική πολιτική «Πρώτα η Αμερική» του Trump ακολουθεί αυτό το μοτίβο της αποδέσμευσης των ΗΠΑ από την Ευρώπη. Μέσα από πολιτικές όπως η επιτυχής χρήση εξωεδαφικών κυρώσεων για να υποχρεωθούν οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να υποταχθούν όταν πρόκειται για το Ιράν και την Ρωσία, ο Trump αποκαλύπτει τις αδυναμίες της Ευρώπης και, για να ειπωθεί ωμά, τις υποκρισίες της. Και σε μια καίρια διεθνή κρίση όπως η Συρία, η οποία έχει πολύ πιο άμεσες συνέπειες για την ευρωπαϊκή ασφάλεια από όσο για εκείνη των Ηνωμένων Πολιτειών, οι Ευρωπαίοι ως επί το πλείστον απάντησαν κάνοντας έκκληση να εμπλακούν οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Η εξωτερική πολιτική του Trump έναντι της Ευρώπης, συνεπώς, είναι η συνέχιση μιας τάσης, η οποία ξεκίνησε όταν τελείωσε ο Ψυχρός Πόλεμος, απλώς χωρίς τις διπλωματικές ευγένειες.

ΠΩΣ ΘΑ ΜΟΙΑΖΕΙ Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ

Το ευρωπαϊκό μοντέλο εξωτερικής πολιτικής έχει τις ρίζες του στο ιδεώδες της πολυμέρειας και της ειρηνικής συνεργασίας, που ενσωματώνεται στην προσδοκία της ΕΕ για μια «πιο στενή ένωση». Παρά τις οπισθοδρομήσεις, το ευρωπαϊκό σχέδιο, το οποίο έφερε 70 χρόνια πρωτοφανούς ειρήνης σε μια διαλυμένη από τον πόλεμο ήπειρο, υπήρξε επιτυχές. Αλλά δεν θα ήταν δυνατό χωρίς την αμερικανική στρατιωτική ομπρέλα και το ΝΑΤΟ, που, μεταξύ άλλων, επέτρεπε στους Ευρωπαίους να επενδύουν στις οικονομίες τους και όχι στις στρατιωτικές τους δυνάμεις. Αυτή η υποκείμενη εξάρτηση από την ισχύ των ΗΠΑ επέτρεψε στην Ευρώπη να γίνει αυτό που είναι σήμερα -μια οικονομικά ισχυρή και πολιτικά ολοκληρωμένη ήπειρος- αλλά έχει αφήσει τους Ευρωπαίους απροετοίμαστους για έναν κόσμο ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων.

Καθώς οι Ευρωπαίοι αρχίζουν να σκέπτονται την πραγματικότητα της στρατηγικής αυτονομίας, θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τις συμβουλές των Macron και Maas -δεν υπάρχει επιστροφή στις ανέσεις της εξάρτησης μετά τον Trump. Η στρατηγική αυτονομία σημαίνει, πρωτίστως, ένα όραμα για την Ευρώπη ως δρώντα στην παγκόσμια σκηνή, ικανή να υπερασπίζεται τον εαυτό της στην ήπειρο και να επιδιώκει τους στόχους της στο εξωτερικό. Αν και οι σημερινές ανισορροπίες στις δαπάνες των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας καθιστούν μια τέτοια Ευρώπη δύσκολο να την φανταστούμε, θα πρέπει ωστόσο να αποτελεί την κατευθυντήρια αρχή για μια μακροπρόθεσμη ευρωπαϊκή σταθερότητα.

Βραχυπρόθεσμα, η στρατηγική αυτονομία σημαίνει την επείγουσα υποστήριξη των ευρωπαϊκών στρατιωτικών δυνατοτήτων και ικανοτήτων. Η δέσμευση προς το ΝΑΤΟ για δαπάνη δύο εκατοστιαίων μονάδων του ΑΕΠ στην άμυνα θα πρέπει να αποτελεί το ελάχιστο σημείο αναφοράς. Μια ευρύτερη επανεξέταση των ευρωπαϊκών ικανοτήτων, δυνατοτήτων και ετοιμότητας, πραγματοποιείται ήδη στο πλαίσιο της Μόνιμης Δομημένης Συνεργασίας (Permanent Structured Cooperation, PESCO) που δρομολόγησε η ΕΕ, η οποία θα συγκεντρώσει καλύτερα τους πόρους προς απόκτηση και Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α), την δημιουργία του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας, και την -προταθείσα από τον Μακρόν- Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Παρέμβασης, η οποία στοχεύει στην δημιουργία μιας κοινής ευρωπαϊκής στρατηγικής κουλτούρας μέσω του κοινού προγραμματισμού και της ανταλλαγής στρατευμάτων. Οι πρωτοβουλίες αυτές πηγαίνουν προς την σωστή κατεύθυνση και θα αντισταθμίσουν τις ελλείψεις της Ευρώπης σήμερα, αλλά δεν θα είναι αρκετές αν οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφασίσουν να παραμείνουν στο περιθώριο κατά την διάρκεια μιας μεγάλης κρίσης ασφαλείας στην ευρωπαϊκή περιφέρεια: Προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η αύξηση των δαπανών για την άμυνα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και η δημιουργία ικανοτήτων, ανεξάρτητα από την μορφή που πάρουν. Οι προσπάθειες αυτές θα -και πρέπει να- συμπληρώσουν το ΝΑΤΟ. Οι Ευρωπαίοι θα πρέπει επίσης να ασχολούνται περισσότερο με την αντιμετώπιση των συγκρούσεων στην περιφέρειά τους, με το να εξομοιώσουν την στρατιωτική υποστήριξή τους με εκείνη των ΗΠΑ προς την Ουκρανία, με την αποτροπή της Ρωσίας, και την παρέμβασή τους [10] στην Συρία, με ή χωρίς τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ωστόσο, η στρατηγική αυτονομία δεν θα πρέπει να βασίζεται αποκλειστικά στην άμυνα και την ασφάλεια. Όπως έδειξε η επεκτατική χρήση από τις Ηνωμένες Πολιτείες των εξωεδαφικών κυρώσεων, οι Ευρωπαίοι είναι ευάλωτοι στην μετατροπή των οικονομικών δυνάμεων των ΗΠΑ σε «όπλο». Αναπόφευκτα, η οικονομική ανισορροπία θα σημαίνει ότι οι ηγέτες της ΕΕ υπολογίζουν τον ρόλο του ευρώ στην παγκόσμια οικονομία. Συνολικά, η ΕΕ είναι μια από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, αντιπροσωπεύοντας το 22% [11] του παγκόσμιου ΑΕΠ. Ωστόσο, το ευρώ αντιπροσωπεύει ένα πολύ μικρότερο μερίδιο των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων και του διεθνούς εμπορίου σε σύγκριση με το δολάριο, γεγονός που αποτελεί ένδειξη ότι οι επενδυτές εξακολουθούν να μην έχουν εμπιστοσύνη στο μακροπρόθεσμο μέλλον της ευρωζώνης μετά από χρόνια κρίσεων και ad hoc απαντήσεων για την αντιμετώπιση των ελλείψεων της ευρωζώνης. Η Γερμανία, ως η οικονομική ατμομηχανή της ευρωζώνης, θα πρέπει να συνεργαστεί με την Γαλλία και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα για να εξασφαλίσουν την βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητα της νομισματικής ζώνης.

Μια τέτοια ευρεία προσπάθεια για την οικονομική και αμυντική στρατηγική θα διαρκέσει πιθανώς γενιές. Και αυτό θα σημαίνει την υπέρβαση των διαχωρισμών μεταξύ των Ευρωπαίων που είναι υπέρ της εναρμόνισης (integrationists) και των εθνικιστών. Αυτό όμως που οδυνηρά χρειάζεται σήμερα το ευρωπαϊκό σχέδιο είναι ένα όραμα για το μέλλον του, το οποίο δεν είναι πλέον τόσο ξεκάθαρο ως μια «ακόμη πιο στενή ένωση». Η στρατηγική αυτονομία θα μπορούσε να είναι το όραμα που συνεγείρει τόσο εκείνους που τάσσονται υπέρ της εναρμόνισης όπως ο Macron, όσο και πιο συντηρητικές προσωπικότητες, όπως ο Αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κούρτς, χωρίς να ενδώσουν στον αντιφιλελευθερισμό του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν. Εάν οι υπέρ της εναρμόνισης μπορούν να στηρίξουν την υπόθεση ότι η ΕΕ μπορεί να προστατεύσει τους πολίτες της από ένα ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον μέσω επενδύσεων στον τομέα της ασφάλειας, μέσω του ελέγχου των συνόρων και των αποτελεσματικών εμπορικών πολιτικών, αυτό θα υπονομεύσει την ατζέντα των λαϊκιστικών δυνάμεων.

ΠΩΣ ΚΕΡΔΙΖΕΙ Η ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ

Οι ηγέτες των ΗΠΑ δεν θα πρέπει να είναι επιφυλακτική με μια Ευρώπη που προχωρά μόνη της. Μια πιο αυτόνομη Ευρώπη θα προκαλέσει κάποιους πονοκεφάλους στους μελλοντικούς νομοθέτες των ΗΠΑ, αλλά η ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία θα ωφελήσει και την Ουάσινγκτον. Πρώτον, πολιτικά: Η μονόπαντη αμυντική σχέση πυροδότησε την δυσαρέσκεια μεταξύ των πολιτικών και των ψηφοφόρων των ΗΠΑ που αναρωτιούνται γιατί οι πλούσιες ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να βασίζονται στις Ηνωμένες Πολιτείες για την διεξαγωγή πολέμων πιο κοντά στις ευρωπαϊκές ακτές από όσο στις αμερικανικές. Πιο σημαντικό, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες στρέφουν τους πόρους τους προς τον ανταγωνισμό με την Ρωσία και την Κίνα, μια πιο αυτόνομη Ευρώπη θα μπορούσε να συμβάλει στην παγκόσμια ασφάλεια και στην οικονομική εξισορρόπηση, από την καταπολέμηση της τρομοκρατίας μέχρι την συγκράτηση της ανόδου της Κίνας.

Οι κινεζικές άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ευρώπη είναι εννέα φορές μεγαλύτερες απ’ ό, τι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ορισμένες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ανησυχούν ότι οι κινεζικές επενδύσεις, ιδίως στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη [12] και κατά μήκος της Μεσογείου, δίνουν στην Κίνα πάρα πολλή πολιτική επιρροή. Η Ελλάδα, για παράδειγμα, όπου η Κίνα έχει επενδύσει σε μεγάλο βαθμό στα λιμάνια, πρόσφατα εμπόδισε [13] μια δήλωση της ΕΕ για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα στα Ηνωμένα Έθνη.

Η Ευρώπη πρέπει να συνεργαστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες για να αντισταθμίσουν την Κίνα κάμπτοντας τις κινεζικές προσπάθειες να μοχλεύσει η Κίνα τις οικονομικές επενδύσεις της σε πολιτική επιρροή στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαθέτει ήδη ένα σύνολο εργαλείων και κανονισμών -συμπεριλαμβανομένης της απαίτησης ότι οι συγχωνεύσεις και εξαγορές συγκεκριμένου μεγέθους και φύσης θα υπόκεινται στην έγκριση της Επιτροπής- που χρησιμοποιεί για να διασφαλίσει την διαφάνεια και τον ανταγωνισμό στον ενεργειακό τομέα ώστε να περιορίσει την ρωσική επιρροή. Θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το ίδιο εργαλείο για να περιορίσει την κινεζική επιρροή. Ορισμένες χώρες, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, έχουν ξεκινήσει [12] να λαμβάνουν τέτοια μέτρα, ενώ η επιτροπή της ΕΕ υπό τον Juncker υιοθέτησε μια διαδικασία ελέγχου των ξένων επενδύσεων [14] προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι επενδύσεις δεν απειλούν τις στρατηγικές υποδομές, την τεχνολογία ή την ανεξαρτησία των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Η Ευρώπη θα πρέπει επίσης να κυνηγήσει επιθετικά τις κινεζικές εμπορικές παραβιάσεις και την κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και να εξαφανίζει τα κινεζικά προϊόντα που χρησιμοποιούνται στις επιχειρήσεις άμυνας και ασφάλειας.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ, εν τω μεταξύ, πρέπει να βοηθήσουν την Ευρώπη να στραφεί προς την σωστή κατεύθυνση για να εξασφαλιστεί ότι οι Ευρωπαίοι παραμένουν τμήμα της παγκόσμιας ατζέντας των ΗΠΑ. Η ταραχώδης σχέση που είχαν τρεις πρόεδροι των ΗΠΑ -ο John F. Kennedy, ο Lyndon Johnson και ο Richard Nixon- με τον Γάλλο πρόεδρο Charles de Gaulle, θα μπορούσε να αποτελέσει έμπνευση. Ο ηγέτης της Γαλλικής Αντίστασης στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν ένας περίπλοκος σύμμαχος. Αποσύρθηκε από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ το 1966, αναγκάζοντας τα κεντρικά γραφεία του οργανισμού να μετακινηθούν από το Παρίσι στα προάστια των Βρυξελλών και επέκρινε ανοιχτά την πολιτική των ΗΠΑ για το Βιετνάμ. Ωστόσο, ο De Gaulle δεν ταλαντεύτηκε ποτέ σχετικά με την στήριξή του προς την Ουάσινγκτον κατά την διάρκεια της πυραυλικής κρίσης της Κούβας, περίφημα υποστηρίζοντας ότι δεν χρειαζόταν να δει τα στοιχεία για τους σοβιετικούς πυραύλους όπως του πρότεινε ο Αμερικανός πρεσβευτής. Η απόκτηση από την Γαλλία του πυρηνικού αποτρεπτικού μέσου, το οποίο πρωτοδοκιμάστηκε το 1960, κάτι που αρχικά προβλημάτισε τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ οι οποίοι φοβήθηκαν ότι αυτό θα σήμαινε την αποδιάρθρωση της Συμμαχίας, θεωρήθηκε τελικά ως προσθήκη στην αποτροπή της ηπείρου. Η αυτόνομη εξωτερική πολιτική του De Gaulle, όπως η αναγνώριση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας το 1966, άνοιξε την πόρτα σε μελλοντικές πρωτοβουλίες των ΗΠΑ. Όπως το έθεσε ένας πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας [15]: Η Γαλλία ήταν για τις Ηνωμένες Πολιτείες ένας «φίλος, ένας σύμμαχος, αλλά όχι ακόλουθος».

Δεν υπάρχει εναλλακτική έναντι μιας αυτόνομης Ευρώπης. Μια Ευρώπη συνολική, ελεύθερη και ειρηνική σημαίνει μια Ευρώπη ικανή να τα καταφέρνει μόνη της στην παγκόσμια σκηνή. Μια ασθενέστερη και διχασμένη Ευρώπη δεν θα αντιμετωπίσει την επερχόμενη θύελλα του γεωπολιτικού ανταγωνισμού, εάν εξαρτάται πολύ από τις Ηνωμένες Πολιτείες που ασχολούνται με άλλες περιοχές και εμπλέκονται λιγότερο με τις ευρωπαϊκές ανησυχίες. Η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή αυτονομία θα μεταμορφώσει αναπόφευκτα την διατλαντική συμμαχία. Αναμφίβολα θα υπάρξουν διαφορές και διαφωνίες, αλλά είναι ένα μικρό τίμημα για την εξασφάλιση της ευρωπαϊκής παρουσίας στην παγκόσμια σκηνή και της Δυτικής αντιστάθμισης ενάντια στην Κίνα.

Για να αποφευχθεί μια διεστραμμένη εκδοχή της ευρωπαϊκής αυτονομίας στην οποία η Ευρώπη θα στραφεί προς την Ρωσία με την ψεύτικη ελπίδα να αντικαταστήσει την ομπρέλα ασφάλειας των ΗΠΑ, η Ουάσιγκτον θα πρέπει να υποστηρίξει και να ενθαρρύνει την ευρωπαϊκή αυτονομία προς την σωστή κατεύθυνση. Εξάλλου, η ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία δεν αφορά την οικοδόμηση αντίβαρου στην στρατιωτική ισχύ των ΗΠΑ. Πρόκειται για την Ευρώπη που επενδύει στην δική της ασφάλεια και στην ασφάλεια της διατλαντικής συμμαχίας. Και η Ευρώπη θα πρέπει να ξεπεράσει τις εσωτερικές της διαιρέσεις, ενώ παράλληλα θα διαχειρίζεται τις πολιτικές προκλήσεις του αυξανόμενου λαϊκισμού και θα συνεργάζεται με τις Ηνωμένες Πολιτείες για να αντιμετωπίσουν τις κοινές απειλές –σίγουρα, ένα καθόλου εύκολο έργο. Παρά τις διαφορές, οι ηγέτες και στις δύο πλευρές πρέπει να έχουν αυτοπεποίθηση. Απέναντι σε μια αναδυόμενη Κίνα, στην αναζωπύρωση της Ρωσίας και στις αυξανόμενες απειλές για την ασφάλεια, υπάρχουν πολύ περισσότερα που φέρνουν κοντά τις φιλελεύθερες δημοκρατίες των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης, παρά που τις απομακρύνουν.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2018-10-17/going-it-alone...

Συνδέσεις:
[1] https://global.handelsblatt.com/opinion/making-plans-new-world-order-ger...
[2] https://www.diplomatie.gouv.fr/en/the-ministry-and-its-network/events/am...
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2017-01-20/jackson...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2018-07-17/europe-new-era...
[5] https://www.brookings.edu/research/normal-is-over/
[6] http://www.eucom.mil/about/history/fact-sheets
[7] https://www.heritage.org/defense/report/global-us-troop-deployment-1950-...
[8] https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2016/04/the-obama-doctrine/...
[9] http://archive.defense.gov/Transcripts/Transcript.aspx?TranscriptID=4839
[10] https://foreignpolicy.com/2018/04/09/macron-needs-to-attack-syria/
[11] https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/02/weodata/weorept.aspx?pr...
[12] https://www.ft.com/content/16abbf2a-cf9b-11e7-9dbb-291a884dd8c6
[13] https://www.theguardian.com/world/2017/jun/18/greece-eu-criticism-un-chi...
[14] http://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20180528IPR04446/foreig...
[15] file:///C:/Users/BenjaminHaddad/Downloads/Les%20mondes%20de%20Franc%CC%A7ois%20Mitterrand:%20A%CC%80%20l'Elyse%CC%81e,%201981-1995%20(French%20...%20https:/www.amazon.com/mondes-Franc%CC%A7ois-Mitterrand-lElyse%CC%81e-1981.../2213596212

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition