Η επικίνδυνη αναμέτρηση της Ιταλίας με την Ευρώπη για τον προϋπολογισμό

Παρόλα αυτά, οι διαδικασίες εξακολουθούν να προϋποθέτουν ότι, όταν η EC αποφασίσει, οι εθνικές κυβερνήσεις θα την ακολουθήσουν. Οι μόνες εξαιρέσεις είναι εκείνες οι χώρες που εξαρτώνται ξεκάθαρα από το να πάρουν χρήματα από τις Βρυξέλλες, είτε με τη μορφή καθαρών επιδοτήσεων πέραν των συνεισφορών τους στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό είτε ως κάποιο είδος πακέτου διάσωσης. Αυτές οι χώρες κινδυνεύουν να τους αφαιρεθούν τα κονδύλια αυτά.

Η Ιταλία δεν εξαρτάται από την Ευρώπη για τα οικονομικά της. Αν και πολλές από τις περιφέρειες της Ιταλίας λαμβάνουν σημαντικές ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, η κυβέρνηση στο σύνολό της είναι καθαρός συνεισφέρων στα ευρωπαϊκά ταμεία. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο [8], η Ιταλία συνεισφέρει 15,9 δισεκατομμύρια δολάρια στην ΕΕ, ενώ λαμβάνει μόνο 13,2 δισεκατομμύρια δολάρια για την στήριξη της γεωργίας, της βασικής έρευνας και της περιφερειακής ανάπτυξης. Επιπλέον, ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός για τα επόμενα επτά χρόνια βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση και η καθαρή συνεισφορά της Ιταλίας θα πρέπει να αυξηθεί εάν η ΕΕ πρόκειται να διατηρήσει το μέγεθος του προϋπολογισμού της μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου. Ως εκ τούτου, οι Βρυξέλλες θα είχαν πραγματική μόχλευση στην Ρώμη μόνο εάν η Ρώμη αναγκαζόταν να ζητήσει διάσωση.

Ο Σαλβίνι μιλά σε δημοσιογράφους, στην Λυόν, τον Οκτώβριο του 2018. EMMANUEL FOUDROT / REUTERS
------------------------------------------------

Από αυτή την άποψη, η σύγκρουση μεταξύ Ιταλίας και EC έχει εξελιχθεί σε κάτι σαν το Παίγνιο του Δειλού (Chicken game) [9] στην ταινία «Επαναστάτης χωρίς αιτία», στην οποία οι Buzz και Jim επιταχύνουν τα αυτοκίνητά τους προς έναν γκρεμό. Ο πρώτος που θα υποχωρήσει θα είναι ο δειλός˙ ο άλλος θα βγει με την Τζούντι. Η EC ελπίζει ότι η πίεση της αγοράς στην Ιταλία θα αυξηθεί αρκετά ώστε να αναγκάσει την Ρώμη να συμμορφωθεί με τις ευρωπαϊκές διαδικασίες πριν η EC προσπαθήσει να επιβάλει κυρώσεις τις οποίες δεν μπορεί να επιβάλει˙ η ιταλική κυβέρνηση στοιχηματίζει ότι μπορεί να κρατήσει αρκετά για να μπορέσουν οι Βρυξέλλες να παραδεχτούν την αδυναμία της θέσης τους και να υποχωρήσουν.

ΣΦΥΡΑ ΚΑΙ ΑΚΜΟΝΑΣ

Δυστυχώς, τόσο για την Ιταλία όσο και για την EC, όλο το μάθημα του «Επαναστάτη χωρίς αιτία» είναι ότι είναι καλύτερο να αποφεύγουμε τέτοιες συγκρούσεις συνολικά, παρά να τις επιδιώκουμε. Στην ταινία, ο Buzz πέφτει από τον γκρεμό, καταρρακώνοντας τόσο τον Jim όσο και την Judy. Όλες οι πλευρές αυτής της σύγκρουσης πρέπει να γνωρίζουν καλά ότι μπορεί να τελειώσει άσχημα.

Το πρόβλημα για τους Salvini και Di Maio είναι ότι δεν μπορούν να επιτύχουν το κοινό τους πολιτικό πρόγραμμα χωρίς να αυξήσουν τα ελλείμματα. Ο Σαλβίνι πρέπει να φέρει φορολογικές περικοπές στους ψηφοφόρους του στην βόρεια Ιταλία και να ανταποκριθεί στην υπόσχεσή του να ανατρέψει τις πρόσφατες συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις της χώρας. Ο Di Maio πρέπει να εξασφαλίσει ότι οι ψηφοφόροι του θα λάβουν μια υποφερτή σύνταξη και ένα βασικό ελάχιστο εισόδημα. Επιπλέον, οι δύο πλευρές του συνασπισμού αποδέχθηκαν περίπου όσα μπορούν να διαχειριστούν. Οι οπαδοί του Salvini μισούν το βασικό ελάχιστο εισόδημα του Di Maio˙ οι οπαδοί του Di Maio μισούν την φορολογική αμνηστία του Salvini. Καμιά από τις δύο πλευρές δεν μπορεί να παραχωρήσει έδαφος από τις προτιμώμενες πολιτικές δεσμεύσεις της χωρίς να αναγκάσει τον άλλο να το πράξει επίσης. Η εξεύρεση ισορροπίας ήταν δύσκολη˙ το να επιτευχθεί μια νέα [ισορροπία] θα ήταν ακόμη περισσότερο [δύσκολο]. Οι δύο ηγέτες προτιμούν να εκμεταλλευτούν την αδυναμία της EC από το να διακινδυνεύσουν την διάλυση της κυβέρνησής τους.

Το πρόβλημα για την EC είναι ότι τώρα διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στις διαδικασίες συντονισμού της μακροοικονομικής πολιτικής της ΕΕ. Αρχικά, οι διαδικασίες αυτές επικεντρώνονταν στο Συμβούλιο Υπουργών (που σήμερα αποκαλείται Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης), όπου οι εκπρόσωποι των κρατών-μελών έπρεπε να λάβουν πολιτική απόφαση για να επιβάλουν τις συστάσεις της EC σε ένα απείθαρχο κράτος-μέλος. Από το 2013, ωστόσο, οι συστάσεις της EC είναι δεσμευτικές, εκτός εάν το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφασίσει πολιτικά να τις βάλει στην άκρη. Η αλλαγή αυτή έγινε για να ενισχυθεί η EC. Στην πραγματικότητα, η αλλαγή την έχει εκθέσει. Προηγουμένως, τα άλλα κράτη-μέλη ήταν υπεύθυνα για να δελεάζουν το ένα το άλλο για να συμμορφώνονται ή να προβαίνουν σε εξαιρέσεις. Τώρα η EC είναι το αλεξικέραυνο για οποιαδήποτε κυβέρνηση κράτους-μέλους δεν είναι ικανοποιημένη με τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζονται οι διαδικασίες.

Η επίσημη φήμη είναι ότι κάθε άλλη χώρα στην ΕΕ τάσσεται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (EC) εναντίον της Ιταλίας. Αυτό μπορεί να ισχύει στην επιφάνεια, αλλά είναι λιγότερο πειστικό πιο κάτω. Ορισμένες κυβερνήσεις, όπως εκείνες της Γερμανίας και της Γαλλίας, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αναζητήσουν κάποια μορφή συμβιβασμού για να σώσουν τα προσχήματα. Έχουν σημαντικές ατζέντες για τη μεταρρύθμιση των ευρωπαϊκών θεσμών και για την ενίσχυση των ευρωπαϊκών πολιτικών, και έχουν πιεστικά εσωτερικά προβλήματα από τα οποία η σύγκρουση με την Ιταλία είναι μια απόσπαση της προσοχής. Για άλλους, όπως η ολλανδική κυβέρνηση, η κατάσταση είναι διαφορετική. Έχει πλειοψηφία μιας έδρας στο εθνικό κοινοβούλιο. Ο Ολλανδός πρωθυπουργός, Mark Rutte, βρίσκεται αντιμέτωπος με ισχυρή αντιπολίτευση στα δεξιά του, και ήδη έκανε και [μετά] αθέτησε μια δέσμευση προς τους ψηφοφόρους του να μην συμβιβαστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο για ένα τρίτο ελληνικό σχέδιο διάσωσης. Ο Ρούττε δεν έχει την πολυτέλεια να δει την EC να υποχωρεί και θα αναζητήσει ευρωπαϊκή στήριξη για να αποφευχθεί αυτό.

ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΚΟ ΣΤΟ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟ;