Η νέα realpolitik της Ινδίας

Ωστόσο, από την δεκαετία του 1990, η λαβή της Ινδίας στην περιοχή έχει αποδυναμωθεί, εν μέρει επειδή οι γείτονές της στρέφονται όλο και περισσότερο προς την Κίνα ως εναλλακτική πηγή αναπτυξιακής υποστήριξης. Όλοι οι άμεσοι γείτονες της Ινδίας, εκτός από το Πακιστάν και το Μπουτάν, έχουν υπογράψει την κινεζική Πρωτοβουλία Ζώνη και Οδός, στην οποία αντιτίθεται το Νέο Δελχί. Το Πεκίνο μπορεί να προσφέρει ελκυστικότερα χρηματοδοτικά πακέτα [4], συμπεριλαμβανομένων των πιστώσεων και των δανείων, από το Νέο Δελχί και να τα εφαρμόσει ταχύτερα και πιο αξιόπιστα. Ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping έχει κατακτήσει την περιοχή διπλωματικά κάνοντας προεδρικές επισκέψεις στο Μπαγκλαντές και την Σρι Λάνκα για πρώτη φορά σε 30 χρόνια. Πρόσφατες εμφανίσεις [5] των κινεζικών υποβρυχίων στον Ινδικό Ωκεανό προκάλεσαν επίσης συναγερμό στο Νέο Δελχί.

Στην Σρι Λάνκα, οι σχέσεις με την Κίνα άνθισαν υπό τον πρώην πρόεδρο Rajapaksa, ο οποίος υπέγραψε δεκάδες οικονομικές και στρατιωτικές συμφωνίες. Μερικώς ως αποτέλεσμα αυτού, η Κίνα έχει ξεπεράσει [6] την Ινδία ως την κορυφαία εξαγωγική αγορά της Σρι Λάνκα. Σήμερα είναι ο κυριότερος [7] ξένος επενδυτής του νησιού και έχει αναπτύξει την πρώτη αποκλειστική οικονομική ζώνη της Σρι Λάνκα [8].

Ωστόσο, η οικονομική αγκαλιά του Πεκίνου αποδείχθηκε τελικά ασφυκτική. Λόγω των κακών όρων και των υπερβολικών επιτοκίων αρκετών κινεζικών δανείων, το δημόσιο χρέος της Σρι Λάνκα έχει εκτοξευθεί [9] τα τελευταία χρόνια, κοστίζοντας στην [πρωτεύουσα] Κολόμπο περισσότερο από το ένα τρίτο των φορολογικών εσόδων της. Απελπισμένη για να μετριάσει αυτό το βάρος, η χώρα μίσθωσε ένα λιμάνι στο Πεκίνο για τα επόμενα 99 χρόνια [10]. Αυτή η ρύθμιση έχει επιδεινώσει τις ανησυχίες των Ινδών για το ανερχόμενο προφίλ ασφάλειας της Κίνας στον Ινδικό Ωκεανό.

Αν και δεν το φωνάζει πάντα, η Ινδία -η μεγαλύτερη δημοκρατία στον κόσμο- έχει από μακρού χρόνου προωθήσει τον εκδημοκρατισμό στην γειτονιά της. Από την δεκαετία του 1980, το ινδικό κοινοβούλιο έχει εκπαιδεύσει χιλιάδες ξένους δημόσιους υπαλλήλους, συμπεριλαμβανομένων εκατοντάδων από τη Μυανμάρ και το Αφγανιστάν τα τελευταία χρόνια. Τα προγράμματά του υποστηρίζουν πλέον δημοκρατικές εκλογές σε ολόκληρη την Ασία και την Αφρική. Όταν το Νέο Δελχί θεώρησε ευνοϊκές τις περιστάσεις, ενίοτε εξανάγκασε επίσης πολιτική φιλελευθεροποίηση ή επίλυση συγκρούσεων, όπως έκανε στην Σρι Λάνκα στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Νωρίτερα φέτος, η Ινδία διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο [11] στον τερματισμό της ολοένα και πιο αυταρχικής διακυβέρνησης του προέδρου Abdulla Yameen στις Μαλδίβες.

Αντιμετωπίζοντας όμως μια ανερχόμενη Κίνα, η Ινδία είναι επιφυλακτική όσον αφορά την άσκηση υπερβολικής πίεσης στους γείτονές της και την αποξένωσή τους. Οι δημοκρατικές δεσμεύσεις της χώρας, ισχυρίζονται οι αξιωματούχοι στο Νέο Δελχί, δεν πρέπει να εκτροχιάσουν τις πρακτικές προσπάθειες για να διατηρηθεί κάποια επιρροή στην γειτονιά της. Αυτό εξηγεί τον προσεκτικό χειρισμό της κρίσης της Σρι Λάνκα από την Ινδία: Παρόλο που προτιμά τον Wickremesinghe, η Ινδία γνωρίζει πολύ καλά ότι ο αντίπαλός του, ο Rajapaksa, παραμένει ευρέως δημοφιλής και μπορεί να εκλεγεί εκ νέου σύντομα. Αντί να τον αποφύγουν, οι Ινδοί ηγέτες είναι πιθανότερο να συνεχίσουν να τον φλερτάρουν, όπως έκαναν πριν [12] από την απόπειρα πραξικοπήματος.

Ο ίδιος ρεαλισμός καθοδηγεί την προσέγγιση της Ινδίας στις εθνικές εκλογές στο Μπαγκλαντές αργότερα αυτόν τον μήνα. Εκεί, το Νέο Δελχί ελπίζει για μια συνέχεια υπό τη νυν πρωθυπουργό Sheikh Hasina, παρά την διολίσθησή της προς τον αυταρχισμό. Από το 2014, η Hasina έχει περιορίσει την ελευθερία της έκφρασης, κατέστειλε φοιτητικές διαμαρτυρίες και φέρεται να παρενέβη σε δικαστήρια. Οι ενέργειές της έχουν προκαλέσει εντύπωση στην Δύση, αλλά η Ινδία έχει επιλέξει να τις αγνοήσει και έχει υπογράψει τη μια διμερή συμφωνία συνεργασίας μετά την άλλη. Όσο η Hasina παραμένει υπό έλεγχο και διασφαλίζει τα οικονομικά συμφέροντα της Ινδίας και τα συμφέροντα ασφαλείας της, το Νέο Δελχί είναι απίθανο να εγείρει σοβαρές αντιρρήσεις για την διάβρωση της δημοκρατίας του Μπαγκλαντές.

Εργοτάξιο στο λιμάνι της πόλης Colombo, το οποίο υποστηρίζεται από Κινέζους, στην Σρι Λάνκα, τον Νοέμβριο του 2018. DINUKA LIYANAWATTE/REUTERS
------------------------------------------------------------------

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΞΑΡΤΗΣΗ

Η αυξανόμενη επιθετικότητα του Πεκίνου στην περιοχή ξύπνησε την Ινδία από τον ηγεμονικό ύπνο της. Το Νέο Δελχί δεν μπορεί πλέον εκλαμβάνει ως δεδομένη την κυρίαρχη θέση του και πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες για να παραμείνει μια περιφερειακή δύναμη. Ο πρωθυπουργός Narendra Modi φαίνεται να έχει επίγνωση αυτής της επιτακτικής ανάγκης. Η πολιτική του, «Πρώτα η Γειτονιά», έχει προσδώσει στην περιφέρεια της χώρας την προτεραιότητα που απολάμβανε πίσω στην δεκαετία του 1950. Μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης, ο Modi πραγματοποίησε στο Μπουτάν το πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό και ήταν ο πρώτος πρωθυπουργός της Ινδίας που πραγματοποίησε μια κανονική διμερή επίσκεψη στο Νεπάλ σε 20 χρόνια -και στην Σρι Λάνκα σε σχεδόν 40. Ακόμα κι έτσι, η ινδική κυβέρνηση απέτυχε να υποστηρίξει σημαντικούς περιφερειακούς οργανισμούς, οι οποίοι παραμένουν είτε ανενεργοί είτε με ανεπαρκές προσωπικό.