Βγάζοντας ό,τι καλύτερο από μια κακή ιδέα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Βγάζοντας ό,τι καλύτερο από μια κακή ιδέα

Αν ο Trump θέλει να φύγει από την Συρία, θα πρέπει να κάνει μια συμφωνία με την Ρωσία
Περίληψη: 

Με το να φύγουν από μια περιοχή που αποτελεί σχεδόν το ένα τρίτο της Συρίας, και που συμπεριλαμβάνει μερικούς από τους σημαντικότερους πόρους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τα σημαντικότερα αποθέματα νερού, πετρελαίου και σιταριού, οι ΗΠΑ θα εγκαταλείψουν το μεγαλύτερο κομμάτι της μόχλευσης σε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση για την τελική διευθέτηση της χώρας.

Ο ILAN GOLDENBERG είναι διευθυντής στο Middle East Security Program του Center for a New American Security.
Ο NICHOLAS A. HERAS είναι συνεργάτης στο Center for a New American Security.

Η απόφαση του Αμερικανού προέδρου Donald Trump να αποσύρει τις αμερικανικές δυνάμεις από την Συρία είναι ένα λάθος. Αλλά αν επιμείνει να προχωρήσει έτσι, η καλύτερη επιλογή για τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι να κάνουν ό, τι μπορούν για να εξασφαλίσουν ότι η Μόσχα -όχι η Άγκυρα ή η Τεχεράνη- θα τις αντικαταστήσουν τελικά, και να διαπραγματευτούν μια πολιτική διευθέτηση που να εμποδίζει μια νέα σύγκρουση στην ανατολική Συρία. Οι δυο μας [στμ: οι συγγραφείς του άρθρου] έχουμε από μακρού χρόνου [1] επιχειρηματολογήσει [2] υπέρ μιας μεγαλύτερης εμπλοκής των ΗΠΑ στην Συρία, οπότε βρίσκουμε αυτή την προσέγγιση δυσάρεστη. Ωστόσο, δεδομένης της απόφασης του Trump, είναι ο καλύτερος τρόπος για την αποτροπή περαιτέρω συγκρούσεων, για την αποτροπή της επανεμφάνισης του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) και για τον περιορισμό της επιρροής του Ιράν στην ανατολική Συρία.

10012019-1.jpg

Αμερικανικές δυνάμεις περιπολούν κοντά στα σύνορα με την Τουρκία στο Hasakah, στην Συρία, στις 4 Νοεμβρίου 2018. RODI SAID / REUTERS
-----------------------------------------------------------------------

ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΗΣ ΑΠΟΧΩΡΗΣΗΣ

Η απόσυρση των δυνάμεων των ΗΠΑ από την ανατολική Συρία μπορεί δυνητικά να δημιουργήσει ένα κενό ασφαλείας στο οποίο θα μπορούσε να αναγεννηθεί το ISIS, ειδικά εάν οι μάχες αναζωπυρωθούν ξανά. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εγκαταλείψουν τον καλύτερο τοπικό συνεργάτη τους στην εκστρατεία εναντίον του ISIS: Τις Δημοκρατικές Δυνάμεις της Συρίας (Syrian Democratic Forces, SDF), από τις οποίες οι διοικητές των ΗΠΑ ανέμεναν ότι θα σταθεροποιούσαν την ανατολική Συρία μετά την ήττα του ISIS. Το Ιράν πιθανότατα θα εκμεταλλευτεί την ευκαιρία να προωθήσει τις γραμμές τροφοδοσίας του στο Λεβάντε και να ενισχύσει τα αποθέματα πυραύλων που κατασκευάζει στην δυτική Συρία [3]. Με το να φύγουν από μια περιοχή που αποτελεί σχεδόν το ένα τρίτο της χώρας, και που συμπεριλαμβάνει μερικούς από τους σημαντικότερους πόρους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας [4] και τα σημαντικότερα αποθέματα νερού, πετρελαίου και σιταριού [5], οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εγκαταλείψουν το μεγαλύτερο κομμάτι της μόχλευσης σε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση για την τελική διευθέτηση της χώρας.

Ακόμη και αν ο Trump αλλάξει γνώμη ή επιβραδύνει την απόσυρση [6], η ζημιά για την θέση των ΗΠΑ στην Συρία θα έχει γίνει [7]. Οι διάφοροι περιφερειακοί δρώντες, συμπεριλαμβανομένων των στενότερων Αράβων εταίρων των Ηνωμένων Πολιτειών [8], συμπεριφέρονται ήδη σαν οι Αμερικανοί να έχουν φύγει. Δεδομένης αυτής της πραγματικότητας, το μόνο ερώτημα που απομένει είναι το πώς να προστατευθούν καλύτερα τα συμφέροντα των ΗΠΑ.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ πρέπει να επικεντρωθούν στην διασφάλιση μιας ειρηνικής μετάβασης στην ανατολική Συρία. Εάν η απόσυρση οδηγήσει σε μια ανανεωμένη σύγκρουση μεταξύ της Τουρκίας και των κουρδικών μελών των SDF στα βορειοανατολικά [9], ή μεταξύ των σουνιτικών αραβικών συνιστωσών των SDF και των δυνάμεων του Σύρου προέδρου Bashar al-Assad στα νοτιοανατολικά [10], τα αποτελέσματα θα ήταν καταστροφικά . Οι εναπομείναντες στρατιώτες του ISIS στη Μέση Κοιλάδα του ποταμού Ευφράτη στη νοτιοανατολική Συρία και στις γειτονικές περιοχές του δυτικού Ιράκ θα ευδοκιμούσαν. Η σύγκρουση θα προκαλούσε περαιτέρω δυστυχία στους πολίτες και θα ωθούσε ακόμη περισσότερους ανθρώπους στην Ιορδανία, το Ιράκ, την Τουρκία και την ελεγχόμενη από την κυβέρνηση Συρία.

Οι καλύτερες από τις πενιχρές επιλογές των Ηνωμένων Πολιτειών είναι να ενθαρρύνουν μια πολιτική συμφωνία μεταξύ του Assad, των SDF, του Ιράν, της Ρωσίας και της Τουρκίας. Όμως, οι Αμερικανοί πολιτικοί θα πρέπει να είναι ρεαλιστές σχετικά με τα όρια της επιρροής τους από την στιγμή που η απόσυρση θα είναι σε πλήρη εξέλιξη.

Επειδή η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ, ίσως φαίνεται σαν να είναι ο καλύτερος εταίρος για την διατήρηση της σταθερότητας στην βόρεια και ανατολική Συρία, αλλά αυτή είναι μια μη ρεαλιστική [11] προοπτική. Παρά την υπόσχεση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ότι θα καταπολεμήσει το ISIS, κάθε προσπάθεια της Τουρκίας για επανακαταλάβει τμήματα της ανατολικής Συρίας θα είναι εξ ολοκλήρου παρακινημένη από την επιθυμία του να περιορίσει την κουρδική επιρροή και πιθανόν να οδηγήσει σε μια άσχημη ανανεωμένη σύγκρουση. Επιπλέον, οι υπόλοιπες δυνάμεις του ISIS βασίζονται κυρίως στην Μέση Κοιλάδα του Ποταμού Ευφράτη και στο δυτικό Ιράκ, μακριά από τα τουρκικά σύνορα. Οι Τούρκοι δεν έχουν ούτε την βούληση ούτε την ικανότητα να πολεμήσουν τόσο πολύ νότια.

Το Ιράν προσφέρει μια ακόμα χειρότερη επιλογή ως εταίρος. Η θέση του στην δυτική Συρία έδωσε στο Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης και στην Χεζμπολάχ την δυνατότητα να απειλήσει το Τελ Αβίβ με πυραυλικά πλήγματα. Το Ισραήλ ανταποκρίθηκε με αεροπορικές επιθέσεις που αφορούσαν ιρανικές εγκαταστάσεις στην Συρία [12]. Στον απόηχο της απόσυρσης των ΗΠΑ, το Ιράν θα επιδιώξει να αναλάβει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος της Συρίας και στην συνέχεια να το χρησιμοποιήσει για να ελέγξει την περιοχή στα σύνορα Συρίας-Ιράκ και να μεταφέρει όπλα και μαχητές μεταξύ Βαγδάτης και Δαμασκού. Αυτό θα του επιτρέψει να προβάλλει ισχύ πιο αποτελεσματικά στο Λεβάντε. Το Ιράν θα ενδιαφερθεί ιδιαιτέρως να αποκτήσει τον έλεγχο της περιοχής Al-Tanf [13], η οποία βρίσκεται στα σύνορα Συρίας-Ιορδανίας, κατά μήκος του καλύτερου δρόμου από την Βαγδάτη στην Δαμασκό, όπου αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια οι δυνάμεις των ΗΠΑ.