Κερδίζει ο ακροδεξιός λαϊκισμός έδαφος στην Ισπανία; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Κερδίζει ο ακροδεξιός λαϊκισμός έδαφος στην Ισπανία;

Τι σημαίνει για τη Μαδρίτη η άνοδος του Vox στην Ανδαλουσία
Περίληψη: 

Στις περιφερειακές εκλογές της Ανδαλουσίας τον περασμένο Δεκέμβριο, το Vox, ένα ακροδεξιό κόμμα που μέχρι εκείνο το σημείο ήταν ο περίγελως των Ισπανών πολιτικών, κέρδισε 400.000 ψήφους ή 10,9% των ψήφων, αρκετές για να καταλάβει δώδεκα έδρες στο κοινοβούλιο της Ανδαλουσίας. Η εξέλιξη αυτή θέτει υπό αμφισβήτηση την ικανότητα της Ισπανίας να κρατά τον δεξιό λαϊκισμό σε απόσταση.

Ο OMAR G. ENCARNACIÓN είναι καθηγητής Πολιτικών Σπουδών στο Bard College. Είναι ο συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο Democracy Without Justice in Spain: The Politics of Forgetting [1].

Η ανοσία της Ισπανίας στον δεξιό λαϊκιστικό πυρετό που σαρώνει την Ευρώπη συχνά προσφέρεται ως μια αίσθηση ελπίδας σε ένα κατά τα άλλα ζοφερό ευρωπαϊκό πολιτικό τοπίο. «Σε αντίθεση με άλλα μέρη της Ευρώπης, η άκρα δεξιά στην Ισπανία παραμένει στο περιθώριο», ανέφερε το NPR το 2017 [2]. Οι πρόσφατες εξελίξεις, ωστόσο, θέτουν υπό αμφισβήτηση την ικανότητα της Ισπανίας να κρατά τον λαϊκισμό σε απόσταση. Στις περιφερειακές εκλογές της Ανδαλουσίας τον περασμένο Δεκέμβριο [3], το Vox, ένα ακροδεξιό κόμμα και μέχρι εκείνο το σημείο ο περίγελως των Ισπανών πολιτικών, κέρδισε 400.000 ψήφους ή 10,9% των ψήφων, αρκετές για να καταλάβει δώδεκα έδρες στο κοινοβούλιο της Ανδαλουσίας. Όπως ανέφεραν τα διεθνή μέσα ενημέρωσης [5], αυτή ήταν η πρώτη φορά από την επιστροφή της δημοκρατίας το 1977 που ένα ακροδεξιό κόμμα είχε κερδίσει σε εκλογές στην Ισπανία. Η μεγάλη ισπανική εφημερίδα El País, συνέλαβε το σοκ του έθνους όταν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «η άκρα δεξιά δεν είναι πλέον ένα φάντασμα που φεύγει κάθε φορά που οι Ισπανοί πηγαίνουν στις κάλπες».

13022019-1.jpg

Ο αρχηγός του κόμματος Vox, Santiago Abascal, και ο περιφερειακός υποψήφιος, Francisco Serrano, γιορτάζουν τα αποτελέσματα μετά τις περιφερειακές εκλογές της Ανδαλουσίας στην Σεβίλλη της Ισπανίας, τον Δεκέμβριο του 2018. MARCELO DEL POZO / REUTERS
----------------------------------------------------------

Το Vox, που ιδρύθηκε το 2014, είναι το δημιούργημα του Santiago Abascal, ενός 42χρονου πρώην βουλευτή από την Χώρα των Βάσκων, ο οποίος χρωστά την είσοδό του στην πολιτική, καθώς και τον πολιτικό συντηρητισμό του, στο ότι η οικογένειά του υπέφερε στα χέρια της ETA, της βασκικής τρομοκρατικής οργάνωσης. Βαπτισμένος από τον αμερικανικό Τύπο ως ο «Τραμπ της Ισπανίας» [6], ο Abascal είναι διάσημος για τις πολιτικές ακροβασίες του, την εθνικιστική ορμή και την αντι-ισλαμική ρητορική του. Τον Ιούνιο του 2016, το Vox ξεδίπλωσε μια ισπανική σημαία 200 τετραγωνικών μέτρων [7] πάνω από τον Βράχο του Γιβραλτάρ, [που είναι] τμήμα της βρετανικής επικράτειας στο νότιο άκρο της Ισπανίας, σε μια προσπάθεια να πυροδοτήσει το ισπανικό εθνικιστικό συναίσθημα. Μια πολιτική διαφήμιση του Vox [8] κατά την διάρκεια των ανδαλουσιανών εκλογών παρουσίαζε τον Abascal, έναν ικανότατο ιππέα, να ιππεύει στην ύπαιθρο της Ανδαλουσίας υπό την μουσική των τίτλων των ταινιών Lord of the Rings. Η διαφήμιση ήταν μέρος μιας εκστρατείας που ο Abascal χαρακτήρισε ως ανακατάληψη της Ανδαλουσίας από Μουσουλμάνους μετανάστες, μια ιστορική αναφορά στην κατάκτηση της Ανδαλουσίας που κατάφερε η Καθολική Ισπανία από τους Μαυριτανούς τον δέκατο πέμπτο αιώνα.

Το μανιφέστο του Vox [9] περιλαμβάνει το αντιμεταναστευτικό και ξενοφοβικό ύφος που χαρακτηρίζει τα ευρωπαϊκά ακροδεξιά κόμματα: Ζητά την απέλαση των χωρίς έγγραφα μεταναστών, την ανέγερση τειχών (στην περίπτωση αυτή γύρω από τους ισπανικούς θύλακες της Ceuta και Melilla στην βόρεια Αφρική) και την απαγόρευση της κατασκευής τζαμιών και της διδασκαλίας του Ισλάμ στα κρατικά σχολεία. Ωστόσο, το μανιφέστο αντικατοπτρίζει επίσης ορισμένα ξεκάθαρα ισπανικά εσωτερικά ζητήματα -υποστηρίζοντας την επιστροφή της Ισπανίας στην πλήρως κεντρική διακυβέρνηση (μια αντίδραση στην αποσχιστική κρίση στην Καταλονία) και επιδιώκοντας την ανάκληση του Νόμου Ιστορικής Μνήμης του 2007, ο οποίος επέκτεινε τις αποζημιώσεις στα θύματα του ισπανικού εμφυλίου πολέμου και της δικτατορίας του Φράνκο. Σε μια όχι και τόσο συγκεκαλυμμένη επίθεση στην πολιτική ορθότητα, το μανιφέστο προωθεί την κρατική προστασία για το κυνήγι και τις ταυρομαχίες. Περιέργως, το μόνο ρητά οικονομικό στοιχείο του μανιφέστου είναι μια έκκληση για χαμηλότερους φόρους.

Μια μετεκλογική δημοσκόπηση από την συντηρητική εφημερίδα El Mundo [10] έδειξε ότι στις επόμενες γενικές εκλογές, το Vox θα μπορούσε να συγκεντρώσει μέχρι και 45 βουλευτές στο 350 εδρών κοινοβούλιο της Ισπανίας, αρκετούς για να γίνει βασικός παράγοντας στην εθνική πολιτική. Αλλά το κόμμα θα εξακολουθούσε να αντιμετωπίζει έναν ανηφορικό αγώνα για να εδραιωθεί ως πολιτική δύναμη κατά τα πρότυπα του Κινήματος των Πέντε Αστέρων της Ιταλίας, του Εθνικού Μετώπου της Γαλλίας ή ακόμα και του Κόμματος της Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου. Αυτός ο αγώνας πηγαίνει πέρα από την ανάγκη να ξεπεραστεί η μακρά ιστορία της Ισπανίας με τον αυταρχισμό υπό την δικτατορία του Francisco Franco (1939-75). Η επιτυχία του Vox στην Ανδαλουσία έχει τις ρίζες της σε μια ασυνήθιστη σειρά περιστάσεων που είναι απίθανο να αναδημιουργηθούν σε άλλες περιοχές˙ η εθνικιστική ατζέντα του κόμματος είναι τοξική στις αποσχιστικής νοοτροπίας και εκλογικά σημαντικές περιοχές της Καταλονίας και της Χώρας των Βάσκων˙ και η λαϊκιστική ενέργεια στην Ισπανία βρίσκεται στα αριστερά παρά στα δεξιά.

Η ΑΝΔΑΛΟΥΣΙΑΝΗ ΧΙΜΑΙΡΑ