Η στρατηγική του Τραμπ για το Ιράκ είναι άφρων

Με απλά λόγια, οι συνεργασίες στον στρατό και στις πληροφορίες απαιτούν διακριτικότητα και υποκείμενο σεβασμό για την κυριαρχία των εταίρων. Το Ιράκ είναι διατεθειμένο να φιλοξενήσει μια μεγάλη ποικιλία στρατιωτικών στοιχείων των ΗΠΑ και ακόμη και να κλείσει τα μάτια στις αμερικανικές δραστηριότητες επιτήρησης που δεν σχετίζονται με την καταπολέμηση του ISIS. Αλλά οι Ιρακινοί ηγέτες θα το βρουν πολύ πιο δύσκολο να κάνουν αυτά τα πράγματα αν οι Ηνωμένες Πολιτείες επιμένουν να προσελκύουν την προσοχή στα [στρατιωτικά] στοιχεία τους και να απεικονίζουν δημόσια το Ιράκ ως βάση από την οποία θα παρακολουθούν το Ιράν και θα προστατεύουν το Ισραήλ, όπως πρότεινε ο Trump.

ΜΙΑ ΝΕΑ ΜΕΣΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ

Η αμηχανία του Trump είναι ακόμη πιο θλιβερή, διότι η συνεχιζόμενη ανοιχτή στάση του Ιράκ στην παραγωγική συνεργασία ασφάλειας και πληροφοριών το ξεχωρίζει από σχεδόν όλους τους άλλους εταίρους των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένης της Αιγύπτου και της Σαουδικής Αραβίας. Αυτό καθιστά το Ιράκ έναν αδύναμο αλλά ζωτικό σύμμαχο, και προπύργιο ενάντια στην ιρανική επιρροή.

Ο Τραμπ μιλά στην αμερικανική στρατιωτική βάση Al Asad Air Base στο Ιράκ, τον Δεκέμβριο του 2018. JONATHAN ERNST/REUTERS
-----------------------------------------------------------

Η δομή πληροφοριών της χώρας προσφέρει μια συγκεκριμένη περίπτωση. Πολλοί ανταγωνιστικοί οργανισμοί συλλέγουν πληροφορίες και συμμετέχουν σε επιχειρήσεις αντιτρομοκρατίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εμπιστεύονται ορισμένες από αυτές τις υπηρεσίες και τους παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες˙ το Ιράν εμπιστεύεται άλλους. Αλλά στην συνέντευξή του στο CBS, ο Trump φάνηκε να υποστηρίζει την αποκλιμάκωση της εμπλοκής των ΗΠΑ, υποστηρίζοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν πάντα να «επιστρέψουν αν χρειαστεί». Αυτό είναι ένα λάθος. Οι μακροπρόθεσμες εταιρικές σχέσεις και η δαπανηρή υποδομή που τις υποστηρίζει δεν μπορούν να ξαναχτιστούν σε μια νύχτα.

Η συνεργασία στον τομέα των πληροφοριών παρήκμασε άλλη φορά πριν, μετά την απόσυρση των στρατευμάτων των ΗΠΑ το 2011. Όταν οι μαχητές του ISIS άρχισαν να διαχέονται από την Συρία σύντομα μετά από αυτό, το Ιράκ έμεινε απροετοίμαστο. Έχοντας βιώσει αυτόν τον κύκλο αποχωρισμού, το επακόλουθο τραύμα και την ανανεωμένη συνεργασία, το Ιράκ και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τώρα μια σαφέστερη αίσθηση του τι διακυβεύεται στην μεταξύ τους εταιρική σχέση. Οι Ιρακινοί ηγέτες πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη αυτό το μάθημα, επίσης, ακόμη και αν οι εγχώριες πολιτικές πιέσεις τούς κάνουν δελεαστικό το να προωθήσουν μια αντιαμερικανική γραμμή.

Το Ιράκ είναι ο τόπος όπου η περιφερειακή τάξη καταστράφηκε το 2003 και είναι το λογικό σημείο εκκίνησης για την αποκατάσταση των μετασεισμών. Η βοήθεια στην εξισορρόπηση της περιοχής μέσω της διπλωματίας θα ήταν μια πολύ καλύτερη χρήση της ισχύος των ΗΠΑ από όσο η άσκηση πίεσης στους Ιρακινούς εταίρους και η μετατροπή της χώρας σε πεδίο μάχης για την αντιπαράθεση ΗΠΑ-Ιράν. Αυτή η επανεξισορρόπηση συνεπάγεται αναγκαστικά την σταθεροποίηση της ιρακινής εσωτερικής πολιτικής και της κατάστασης ασφάλειας του Ιράκ. Αλλά θα συνεπάγεται επίσης την αποκατάσταση των δεσμών με τους Άραβες γείτονες -δεσμούς που εξαφανίστηκαν μετά τη μοιραία απόφαση του Σαντάμ Χουσεΐν να εισβάλει στο Κουβέιτ τον Αύγουστο του 1990.

Το μέλλον του Ιράκ έχει στρατηγικό ενδιαφέρον για όλους τους σημαντικούς παράγοντες της Μέσης Ανατολής, καθώς η χώρα βρίσκεται στο επίκεντρο πολλών σημαντικών σχέσεων: Μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ιράν, μεταξύ του Ιράν και του αραβικού κόσμου, και μεταξύ των αραβικών χωρών. Τα αραβικά κράτη του Κόλπου, με επικεφαλής την Σαουδική Αραβία, υιοθέτησαν πρόσφατα μια ρεαλιστική προσέγγιση στο Ιράκ. Η Σαουδική Αραβία επανέφερε τους διπλωματικούς δεσμούς, άνοιξε ξανά τις συνοριακές διαβάσεις και ανέλαβε την πρωτοβουλία για μελλοντική συνεργασία στον τομέα της οικονομίας και της ασφάλειας. Αυτά τα πολλά υποσχόμενα βήματα αναμένονταν από πολύ καιρό. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπολείπονται ενός συνολικού πλαισίου, ενός φιλόδοξου έργου στο οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να ρίξουν το βάρος τους.

«ΚΑΤΑ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ, ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΕΛΕΙΩΝΕΙ»

Το ιρακινό κράτος πρέπει να αντιμετωπίσει όχι μόνο μια συχνά ασταθή κατάσταση ασφάλειας, αλλά και μια ενδημική διαφθορά και μια χρόνια δυσκολία στην παροχή βασικών υπηρεσιών στους ανθρώπους του. Η κρίση για το πόσιμο νερό σε τμήματα της Βασόρας οδήγησε σε διαδηλώσεις που έγιναν θανάσιμες μόλις το περασμένο φθινόπωρο. Ο πρωθυπουργός Adel Abdul-Mahdi, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία από τον Οκτώβριο του 2018, έχει στοιχηματίσει ουσιαστικά το πολιτικό του μέλλον στην παροχή βασικών υπηρεσιών, ακόμα και δίνοντας προτεραιότητα στον στόχο αυτόν παρά στην επίτευξη πολιτικής ενότητας στο υπουργικό του συμβούλιο (ή ακόμα και στην συμπλήρωση βασικών θέσεων). «Έχουμε ένα χρόνο για να το κάνουμε αυτό σωστά, ίσως και λιγότερο», μας είπε ένας σύμβουλος του πρωθυπουργού. «Εάν δεν μπορούμε να προσφέρουμε αρκετό ηλεκτρικό ρεύμα μέχρι το καλοκαίρι, το παιχνίδι έχει τελειώσει».

Αυτή η κρίση στην διακυβέρνηση προσφέρει στις Ηνωμένες Πολιτείες την ευκαιρία να παράσχουν απτή βοήθεια. Δεδομένης της πίεσης του χρόνου, ο Abdul-Mahdi ήταν διατεθειμένος να συνεργαστεί στενά με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Βαγδάτη ερευνά συμβάσεις για αμερικανικές εταιρείες ενέργειας στον ιρακινό πετρελαϊκό τομέα, και διεθνείς τεχνικοί σύμβουλοι και εταιρείες των ΗΠΑ βοηθούν το Ιράκ να βρει έναν τρόπο να τροφοδοτήσει τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής χρησιμοποιώντας τα αποθέματα φυσικού αερίου που δεν είχαν αξιοποιηθεί στο παρελθόν. Η νέα κυβέρνηση είναι επίσης δεκτική στην βοήθεια των ΗΠΑ σε ζητήματα διακυβέρνησης όπως η οργάνωση του Υπουργείου Άμυνας και ο εξορθολογισμός της γραφειοκρατίας που πρέπει να συμπληρώνουν οι πολίτες.