Η επανάσταση του Imran Khan αποτυγχάνει

Πριν από έξι μήνες, ο Imran Khan, ο χαρισματικός πρώην αστέρας του κρίκετ, εξελέγη πρωθυπουργός του Πακιστάν. Αρχικά, η νίκη του φαινόταν σαν μια νίκη του στρατού στον επί δεκαετίες αγώνα του για την εξουσία με τους πολιτικούς του Πακιστάν -μια διαμάχη που κράτησε την χώρα αενάως αδύναμη και ασταθή. Οι διεθνείς παρατηρητές και οι εγχώριοι πολιτικοί αντίπαλοι του Khan κατηγορούσαν τον πακιστανικό στρατό ότι παρενέβη στις εκλογές για να ευνοήσει τον Khan και το κόμμα του, το Πακιστανικό Κίνημα Δικαιοσύνης (PTI). Και όντως, ο στρατός πιθανότατα προσπάθησε να στρέψει τις εκλογές προς τον Χαν, μέσω μιας καταστολής στα μέσα μαζικής ενημέρωσης [1] και της παρενόχλησης και του εκφοβισμού [2], προτιμώντας το PTI από το αντίπαλο κόμμα Πακιστανικός Μουσουλμανικός Σύνδεσμος Nawaz (Pakistan Muslim League-Nawaz, PML-N) ο ηγέτης του οποίου, ο φυλακισμένος πρώην πρωθυπουργός Nawaz Sharif, είχε γίνει όλο και περισσότερο πρόθυμος να αψηφήσει τον στρατό κατά την διάρκεια των ετών του στην εξουσία.

Ο Imran Khan με τον Κινέζο πρωθυπουργό Li Keqiang στη Μεγάλη Αίθουσα του Λαού, στο Πεκίνο, τον Νοέμβριο του 2018. JASON LEE / REUTERS
----------------------------------------------------------------------

Αλλά ακόμα κι αν ο Χαν ανήλθε στην εξουσία με την βοήθεια των στρατηγών του Πακιστάν, δεν είναι η μαριονέτα τους. Κατά την διάρκεια της [προεκλογικής] εκστρατείας, έδειξε ότι είναι ένας επιδέξιος πολιτικός που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει φιλόδοξες υποσχέσεις για μεταρρυθμίσεις και ανάπτυξη για να υφάνει έναν ευρύ συνασπισμό σε μια χώρα όπου η πολιτική συχνά κατακερματίζεται ανάλογα με εθνικές και επαρχιακές γραμμές. Αλλά παρόλο που η πολιτική κατανόηση του Khan (και η στήριξη του στρατού) του έδωσε πλεονέκτημα καθώς ξεκίνησε την θητεία του, μια κρίση χρέους και μια έντονη πολιτική αντιπολίτευση τον εμπόδισαν σε μεγάλο βαθμό να εφαρμόσει την ατζέντα του. Πέρα από μια απροσδόκητη καταστολή των φονταμενταλιστών, ο Χαν δεν έχει ακόμη εκπληρώσει τις φιλόδοξες προεκλογικές υποσχέσεις του. Και η συμμαχία του με τον στρατό μπορεί να του προκαλέσει θλίψη καθώς θα προχωρά.

ΠΑΓΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Ο Χαν διεξήγαγε εκστρατεία με μια κλασική λαϊκιστική πλατφόρμα κατά της διαφθοράς. Παρουσίασε τον εαυτό του και το PTI ως αουτσάϊντερ, οι οποίοι θα μπορούσαν να προσφέρουν μια νέα εναλλακτική λύση απέναντι στα δύο εδραιωμένα πολιτικά κόμματα της χώρας, το PML-N και το Πακιστανικό Λαϊκό Κόμμα, αμφότερα με επικεφαλής οικογενειακές δυναστείες και περιβαλλόμενα από διαφθορά και φήμες για κακοδιοίκηση. Η αντιπολιτευτική πλατφόρμα του Khan και το ότι ο ίδιος ήταν μια διασημότητα προσέλκυσαν ένα εκλογικό σώμα πολύ απογοητευμένο από το status quo. Το PTI κέρδισε σχεδόν το 32% των ψήφων, ξεπερνώντας το 24% του δεύτερου PML-N. Ίσως πιο σημαντικό, ο Χαν απόλαυσε υποστήριξη από πολλά διαφορετικά τμήματα της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων των παλαιότερων φιλελευθέρων που τον θυμούνταν ως λαμπρό αστέρι του κρίκετ, ψηφοφόρων που έχουν προτίμηση στον στρατό και, κρίσιμα, της συντηρητικής νεολαίας του Πακιστάν (64% του πληθυσμού είναι κάτω των 30 ετών) .

Η επιτυχία του στο αξίωμα θα εξαρτηθεί από την ικανότητά του να εκπληρώνει τις σαρωτικά φιλόδοξες υποσχέσεις για μεταρρυθμίσεις. Λίγο μετά τις εκλογές, ο Χαν ανακοίνωσε ότι θα καταστήσει το Πακιστάν ένα Ισλαμικό κράτος πρόνοιας βασισμένο στην Μεδίνα της εποχής του Προφήτη Μωάμεθ, με βελτιωμένη δημόσια υγεία και εκπαίδευση, καλύτερες θέσεις εργασίας για τους νέους και ένα δίχτυ ασφαλείας για τους φτωχούς. Πολλοί χαιρέτισαν τον Χαν, δικαιολογημένα, για την εισαγωγή στον εθνικό διάλογο ζητημάτων όπως η μητρική υγεία και ο παιδικός υποσιτισμός. Οι προηγούμενες πακιστανικές κυβερνήσεις, αντιθέτως, ήταν ικανοποιημένες να υπόσχονται υποδομές και προστασία στους υποστηρικτές τους, εις βάρος περιθωριοποιημένων ομάδων (ιδίως των γυναικών και των παιδιών) και της ευρείας κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης.

Ένα τέτοιο πρόγραμμα, ωστόσο, είναι πιο εύκολο να περιγραφεί από το να υλοποιηθεί. Ούτε ο Χαν ούτε η πλειοψηφία των υπουργών του έχουν κάποια κυβερνητική εμπειρία. Και πριν ξεκινήσουν την αναπτυξιακή ατζέντα τους, αναγκάστηκαν να αντιμετωπίσουν το εξωτερικό χρέος του Πακιστάν. Ο Χαν αγωνίστηκε προεκλογικά με ορμή ενάντια στην αποδοχή δανείων από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αλλά η απροθυμία του να λάβει χρήματα από το ΔΝΤ τον άφησε χωρίς καμία προφανή λύση για την κρίση χρέους που κληρονόμησε από τους προκατόχους του. Τους τελευταίους μήνες, κατάφερε να εξασφαλίσει χρηματοδότηση ύψους 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ωστόσο, η οικονομία του Πακιστάν βρίσκεται σε καθοδική πορεία: Ο πληθωρισμός έχει αυξηθεί και οι τιμές των ΔΕΚΟ έχουν διογκωθεί. Συνεπώς, ο μέσος Πακιστανός βρίσκει ελάχιστη ανακούφιση με την ρητορική του Χαν υπέρ των φτωχών. Και οι μεταρρυθμίσεις που θα χρειαστεί να εφαρμόσει ο Χαν για να αρχίσουν να διορθώνουν την οικονομία, όπως η διεύρυνση της φορολογικής βάσης του Πακιστάν και η αύξηση των τιμολογίων των ΔΕΚΟ, θα είναι πολιτικά μη δημοφιλείς.

Ομοίως, στον τομέα της υγείας και της εκπαίδευσης, ο Χαν μπορεί να καυχηθεί για λίγα ουσιαστικά επιτεύγματα τους τελευταίους μήνες. Ο σχεδιασμός των πακιστανικών συστημάτων εκπαίδευσης και υγειονομικής περίθαλψης, τα οποία μεταβιβάζουν μεγαλύτερη εξουσία στις επαρχίες, σημαίνει ότι ο Χαν μπορεί να ελέγχει την πολιτική εκπαίδευσης και υγειονομικής περίθαλψης μόνο στις δύο επαρχίες που κυβερνά το κόμμα του, την Punjab και την Khyber Pakhtunkhwa. Στην Πουντζάμπ, ο Χαν έχει κάνει τουλάχιστον ένα θετικό, ορατό βήμα: Ξεκίνησε την ανάπτυξη ενός προγράμματος ασφάλισης υγείας που στοχεύει τους φτωχότερους από τους φτωχούς. Ωστόσο, ο επικεφαλής υπουργός του στην Πουντζάμπ, ο Sardar Usman Buzdar, θεωρείται ευρέως ως αναποτελεσματικός [3], περιορίζοντας τις προοπτικές για γνήσια μεταρρύθμιση.