Ελλάς και Θάλασσα

Η σοβαρή κρίση που έπληξε και συνεχίζει να πλήττει την τελευταία δεκαετία την οικονομία της χώρας, σε συνδυασμό με την ύπαρξη σε υψηλές κυβερνητικές θέσεις-«κλειδιά», άβουλων και άτολμων πολιτικών και στρατιωτικών χωρίς όραμα και στρατηγική αντίληψη, κατώτεροι των περιστάσεων, έχει επιφέρει αφενός μεν μια δεινή εξοπλιστική στασιμότητα [6] όσον αφορά το Πολεμικό Ναυτικό, το Λιμενικό Σώμα/Ελληνική Ακτοφυλακή και την Ναυτική Αεροπορία, αφετέρου η όποια επίδειξη ισχύος και παρουσίας στην Ανατολική Μεσόγειο είναι της μορφής «soft power». Ταυτόχρονα, η άσκηση της εξωτερικής διπλωματίας από το ΥΠΕΞ διακατέχεται μόνιμα από ένα φοβικό, υποχωρητικό σύνδρομο και μια τάση συνεχούς αναβλητικότητας /καθυστέρησης όσον αφορά την τελική διευθέτηση για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) και της Υφαλοκρηπίδας, με αποτέλεσμα όλοι να προβάλλουν απαιτήσεις και δικαιώματα στον ορυκτό πλούτο της Μεσογείου, πλην του εν δυνάμει ιστορικά «φυσικού» κληρονόμου στην περιοχή που είναι η Ελλάδα.

ΓΙΑΤΙ ΑΝΤΙΔΡΑ Η ΤΟΥΡΚΙΑ

Είναι παραπάνω από σαφές ότι η πρωτοβουλία της Κυπριακής Δημοκρατίας να συνάψει συμφωνίες για αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου εντός της ΑΟΖ της Κύπρου -που ανακηρύχθηκε το 2004 από τον αείμνηστο πρόεδρό της, Τάσσο Παπαδόπουλο, παρά την αντίθετη γνώμη που είχαν οι διαδοχικές ελλαδικές κυβερνήσεις Κ. Σημίτη, Γ. Παπανδρέου, Κ. Καραμανλή- με μεγάλες εταιρείες όπως η αμερικανική Exxon Mobil αλλά και η Qatar Petroleum, η γαλλική Total και η ιταλική ΕΝΙ, έχει αλλάξει σήμερα τον γεωοικονομικό και, ως εκ τούτου, τον γεωπολιτικό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου. Η Κύπρος εκμεταλλεύτηκε και εκμεταλλεύεται πλήρως και αποτελεσματικά την αλλαγή στάσης της αμερικανικής διπλωματίας (από Ομπάμα-Κλίντον φιλοτουρκική στάση στην εκ διαμέτρου αλλαγή πλεύσης πολιτική του Τραμπ υπέρ της Ελλάδας) η οποία προσπαθεί τα τελευταία χρόνια να δημιουργήσει έναν ισχυρό άξονα στην περιοχή, δια της σύμπραξης Ελλάδος, Κύπρου, Ισραήλ και Αιγύπτου για ένα βασικό –αν και όχι μόνο- λόγο: Το «πέρασμα» από την περιοχή του ενεργειακού αγωγού EastMed, ο οποίος, έχοντας μήκος 1.900 χιλιομέτρων, θα μεταφέρει φυσικό αέριο (αρχικά 10 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως) από τα κοιτάσματα της Κύπρου και του Ισραήλ μέσω Κρήτης και Πελοποννήσου στην Ευρώπη. Η κατασκευή του αγωγού EastMed, ενός ομολογουμένως πολύ ακριβού αλλά συνάμα εφικτού προγράμματος ανάπτυξης, έχει την στήριξη των ΗΠΑ αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και έχει ενταχθεί (βάσει του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 347/2013) στον κατάλογό των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (Projects of Common Interest - PCIs), ενώ δείχνει να «ενοχλεί» ιδιαίτερα την Μόσχα.

Ενεργειακός αγωγός EastMed.
-----------------------------------------------------------------------------------

Η Τουρκία, μετά την ανακήρυξη της ΑΟΖ από την Κύπρο, βλέποντας ότι η διεθνής κοινότητα την θεωρεί παράγοντα αποσταθεροποίησης (Συρία, Κουρδικό, ηγεμονικές τάσεις στον Αραβικό Μουσουλμανικό Κόσμο και Μέση Ανατολή ) και δεν την έχει πλέον στο ταμπλό της νέας γεωοικονομικής ενεργειακής «σκακιέρας», άρχισε να αντιδρά σπασμωδικά και βέβαια όχι στο πλαίσιο των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου αλλά μέσω της πάγιας τακτικής της, δηλαδή της προβολής ισχύος και της «Διπλωματίας των Κανονιοφόρων». Δεσμεύει περιοχές με NAVTEX για αεροναυτικές ασκήσεις /ερευνητικές δραστηριότητες εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και της κυπριακής ΑΟΖ, αναζητά ευκαιρία δημιουργίας συνθηκών θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο ώστε να κερδίσει νέες «γκρίζες ζώνες» όπως έκανε το 1996, αμφισβητεί την εγκυρότητα της Συνθήκης της Λωζάνης του 1923 και προβάλλει απαιτήσεις για 18 ελληνικές νησίδες, δημιουργεί προβλήματα στις εξορύξεις των υδρογονανθράκων παρεμποδίζοντας εργασίες στα ερευνητικά πλοία-γεωτρύπανα πολυεθνικών εταιρειών στα οικόπεδα 3 και 6 της Κύπρου, αμφισβητεί παντελώς το δικαίωμα ΑΟΖ στο νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελόριζου [7] και, γενικά, γίνεται ο «κακός» γείτονας όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για το Ισραήλ και την Αίγυπτο.

Χάρτης ενεργειακών οικοπέδων Κύπρου.
-----------------------------------------------------------------

Παρά δε την κακή δημοσιονομική κατάστασή της και τις συνεχείς υποτιμήσεις της τουρκικής λίρας, αναγγέλλει νέα εξοπλιστικά προγράμματα που εκτελούνται από την εγχώρια αμυντική βιομηχανία της, ναυπηγεί κορβέτες [8],υποβρύχια, κάνει ελκυστικά τα ναυπηγεία της για επισκευές εμπορικών πλοίων με ξένη σημαία, βελτιώνει τα λιμάνια και τους εμπορευματικούς σταθμούς της και γενικά από εκεί που δεν ήταν, αρχίζει να γίνεται ναυτικό έθνος με δυνατότητα προβολής ισχύος, τουλάχιστον στο θέατρο επιχειρήσεων της Ανατολικής Μεσογείου.

Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΩΝ ΑΟΖ

Η Ελλάδα έχει θαλάσσια σύνορα με έξι κράτη (Αλβανία, Ιταλία, Λιβύη, Τουρκία, Αίγυπτος, Κύπρος). Ας δούμε όμως αναλυτικά παρακάτω κατά περίπτωση τι έχει κάνει η Ελλάδα για την οριοθέτηση της ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου με κάθε ένα εμπλεκόμενο κράτος πέραν εκείνων που έχει θαλάσσια σύνορα (Λίβανος, Παλαιστίνη, Ισραήλ) ξεχωριστά και πώς θα είναι η οριοθέτηση τους σύμφωνα με τους κανόνες του διεθνούς δικαίου.

ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου-Κύπρου με βάση την αρχή της μέσης γραμμής.
--------------------------------------------------------------------------------------------