Το πρόβλημα με το μοντέλο του Xi για την Κίνα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το πρόβλημα με το μοντέλο του Xi για την Κίνα

Γιατί οι επιτυχίες του καθίστανται παθητικό
Περίληψη: 

Καθώς ο Κινέζος πρόεδρος Xi ξεκινά την δεύτερη πενταετή θητεία του ως γενικός γραμματέας του ΚΚΚ και πρόεδρος, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι μεγάλες επιτυχίες του νέου κινεζικού μοντέλου μετατρέπονται σε παθητικό. Ο υπερβολικός κομματικός έλεγχος συμβάλλει στην στασιμότητα της οικονομίας και στην κοινωνική δυσαρέσκεια, ενώ η υπερβολική φιλοδοξία της Κίνας έχει ψυχράνει την αρχική ζέση με την οποία πολλοί στην διεθνή κοινότητα χαιρέτιζαν το όραμα του Xi για μια νέα παγκόσμια τάξη «με κινέζικα χαρακτηριστικά».

Η ELIZABETH C. ECONOMY είναι ανώτερη υπότροφος C.V. Starr και διευθύντρια για τις Ασιατικές Μελέτες στο Council on Foreign Relations και διακεκριμένη επισκέπτης συνεργάτιδα στο Ίδρυμα Hoover του Πανεπιστημίου Stanford.

Καθώς το Εθνικό Λαϊκό Κογκρέσο της Κίνας και το συμβουλευτικό του σώμα, η Πολιτική Συμβουλευτική Διάσκεψη του Κινεζικού Λαού, συναθροίζονται αυτόν τον Μάρτιο στο Πεκίνο για τις ετήσιες συνεδριάσεις διάρκειας δύο εβδομάδων ώστε να συζητήσουν τις προκλήσεις και την πορεία της χώρας, ο πρόεδρος Xi Jinping μπορεί να μπει στον πειρασμό να κάνει έναν γύρο νίκης. Μέσα στα πρώτα πέντε χρόνια της θητείας του, πρωτοπόρησε με το δικό του στυλ κινεζικής πολιτικής, ανατρέποντας επιτέλους το μοντέλο του Deng Xiaoping που καθιερώθηκε πριν από 30 χρόνια. Όπως έγραψα στο Foreign Affairs πέρσι China’s New Revolution [1], Μάιος/Ιούνιος 2018), ο Xi απομακρύνθηκε από την διαδικασία λήψης αποφάσεων του Deng που είχε ως βάση την συναίνεση, και ενοποίησε την θεσμική εξουσία στα χέρια του. Έχει οδηγήσει το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) πιο βαθιά στην πολιτική, κοινωνική και οικονομική κινεζική ζωή, περιορίζοντας την επιρροή των ξένων ιδεών και του οικονομικού ανταγωνισμού. Και έχει εγκαταλείψει την χαμηλού προφίλ εξωτερική πολιτική του Ντενγκ υπέρ μιας που είναι φιλόδοξη και επεκτατική.

07032019-1.jpg

Ο Κινέζος πρόεδρος, Xi Jinping, συναντά τον Γερμανό πρόεδρο, Frank-Walter Steinmeier, στη Μεγάλη Αίθουσα του Λαού, στο Πεκίνο, τον Δεκέμβριο του 2018. FRED DUFOUR / POOL VIA REUTERS
---------------------------------------------------------------------

Και όμως η διάθεση στο Πεκίνο απέχει πολύ από το να είναι νικηφόρα. Καθώς ο Xi ξεκινά την δεύτερη πενταετή θητεία του ως γενικός γραμματέας του ΚΚΚ και (σύντομα) πρόεδρος, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι μεγάλες επιτυχίες του νέου μοντέλου μετατρέπονται σε παθητικό. Ο υπερβολικός κομματικός έλεγχος συμβάλλει στην στασιμότητα της οικονομίας [2] και στην κοινωνική δυσαρέσκεια, ενώ η υπερβολική φιλοδοξία έχει ψυχράνει [3] την αρχική ζέση με την οποία πολλοί στην διεθνή κοινότητα χαιρέτιζαν το όραμα του Xi για μια νέα παγκόσμια τάξη «με κινέζικα χαρακτηριστικά».

Ο Xi έδωσε λίγα μηνύματα δημοσίως ότι κάτι έχει πάει στραβά: Οι πρώτες ομιλίες [4] της δεύτερης θητείας του μάλιστα δείχνουν ότι εντείνει την τρέχουσα προσέγγισή του. Κάτι τέτοιο μόνο θα επιδεινώσει τις προκλήσεις που αναδύονται. Αλλά ευτυχώς, επειδή τα περισσότερα από τα σημερινά προβλήματα της χώρας είναι της βούλησης του Xi, έχει ακόμα τόσο τον χρόνο όσο και την δύναμη να διορθώσει την πορεία του.

ΕΧΕΙ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΟΥ

Τα επιτεύγματα του Xi μέχρι σήμερα είναι αναμφισβήτητα. Οι προσπάθειές του για εδραίωση της θεσμικής εξουσίας απέδωσαν τον Μάρτιο του 2018, όταν με επιτυχία διαχειρίστηκε την εξάλειψη του ορίου δύο θητειών [5] για την προεδρία, διασφαλίζοντας ότι θα μπορούσε να συνεχίσει να κατέχει τρεις από τις ισχυρότερες θέσεις της χώρας -γενικός γραμματέας του ΚΚΚ, πρόεδρος της Κεντρικής Στρατιωτικής Επιτροπής, και πρόεδρος- τουλάχιστον ως και το 2027, αν όχι και πιο μετά. Η εκστρατεία του κατά της διαφθοράς επίσης συνέχισε να κερδίζει ορμή: Το 2018, τιμωρήθηκαν 621.000 αξιωματούχοι, μια σημαντική αύξηση [6] έναντι των 527.000 που συνελήφθησαν το 2017. Και δεκάδες πανεπιστήμια έχουν αγωνιστεί να δημιουργήσουν [7] νέα ινστιτούτα και τμήματα αφιερωμένα στη μελέτη της σκέψης του Xi Jinping, ένα μανιφέστο 14 σημείων που περιλαμβάνει το απαραβίαστο της ηγεσίας του ΚΚΚ, το κράτος δικαίου, την ενισχυμένη εθνική ασφάλεια και τον σοσιαλισμό με κινεζικά χαρακτηριστικά, μεταξύ άλλων ευρύτερων δεσμεύσεων.

Υπό την ηγεσία του Xi, το κόμμα έχει τώρα μάτια παντού -κυριολεκτικά. Έχουν ήδη εγκατασταθεί 200 εκατομμύρια [8] κάμερες επιτήρησης σε μια προσπάθεια να μειωθεί το έγκλημα και να καταπολεμηθεί η κοινωνική αναταραχή. Η τεχνολογία των παρακολουθήσεων θα διαδραματίσει επίσης σημαντικό ρόλο στην εθνική ανάπτυξη του συστήματος κοινωνικής πίστης της χώρας το 2020, το οποίο θα αξιολογεί την πολιτική και οικονομική αξιοπιστία των πολιτών και θα τους επιβραβεύει ή θα τους τιμωρεί αναλόγως. Το ΚΚΚ έχει πλέον δημιουργήσει κομματικές επιτροπές σε ποσοστό σχεδόν 70% [9] όλων των ιδιωτικών επιχειρήσεων και κοινοπραξιών, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι επιχειρήσεις προωθούν τα συμφέροντα του κράτους. Το Πεκίνο πέτυχε επίσης να περιορίσει τις εξωτερικές επιρροές: Χάρη σε έναν νόμο που πέρασε πριν από δύο χρόνια, ο αριθμός των ξένων μη κυβερνητικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στην Κίνα μειώθηκε από πάνω από 7.000 [10] σε λίγο πάνω από 400. Και το «Made in China 2025» -το σχέδιο της Κίνας για την προστασία των εγχώριων επιχειρήσεων από τον ξένο ανταγωνισμό σε δέκα περιοχές κρίσιμης τεχνολογίας αιχμής- είναι σε εξέλιξη. Η επαρχιακή κυβέρνηση του Σιτσουάν, για παράδειγμα, έχει ορίσει [11] ότι για 15 τύπους ιατρικών συσκευών, τα νοσοκομεία θα αποζημιώνονται μόνο για διαδικασίες που χρησιμοποιούν κινεζικές συσκευές.