Το ΝΑΤΟ ευημερεί παρά τον Τραμπ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το ΝΑΤΟ ευημερεί παρά τον Τραμπ

Η αντιπαράθεση έχει κάνει την Συμμαχία ισχυρότερη
Περίληψη: 

Το ΝΑΤΟ εισέρχεται στην όγδοη δεκαετία του σε πολύ καλή υγεία, διότι επιτυγχάνει με αξιοθαύμαστο τρόπο την προώθηση των κοινών συμφερόντων των μελών του. Η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία έχει επαναφέρει στο προσκήνιο την παραδοσιακή αποστολή του ΝΑΤΟ για εδαφική άμυνα.

Ο CHARLES A. KUPCHAN είναι καθηγητής Διεθνών Υποθέσεων στο Πανεπιστήμιο Georgetown και ανώτερος συνεργάτης στο Council on Foreign Relations.

Οι υπουργοί Εξωτερικών του ΝΑΤΟ θα συναντηθούν στις 4 Απριλίου στην Ουάσιγκτον, για να γιορτάσουν την 70η επέτειο της συμμαχίας. Ωστόσο, οι εορταστικές εκδηλώσεις τους δύσκολα θα καλύψουν την βαθιά ανησυχία για το μέλλον του ΝΑΤΟ που συσσωρεύεται και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού [1]. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, είναι, φυσικά, η κύρια αιτία [2] της ανησυχίας. Οι ομοβροντίες του εναντίον συμμάχων για το ότι δεν ξοδεύουν αρκετά για την άμυνα, η δημόσια αμφιθυμία του για το εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα τηρήσουν την δέσμευσή τους για συλλογική άμυνα, και η αναφερθείσα επιθυμία του να αποσύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες από την συμμαχία, δημιουργούν φόβους ότι το 2019 θα μπορούσε να είναι ένα έτος ευλογιών για το ΝΑΤΟ παρά εορτασμών.

22032019-1.jpg

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, καταφθάνει στην συνέντευξη Τύπου μετά την συμμετοχή του στην Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, τον Ιούλιο του 2018. KEVIN LAMARQUE / REUTERS
------------------------------------------------------------

Οι λίβελλοι του Trump δεν είναι η μόνη αιτία της ανησυχίας. Ένας διευρυνόμενος χορός ρεαλιστών στρατηγιστών [3] ισχυρίζεται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν καθυστερήσει για μια σημαντική στρατηγική οπισθοχώρηση και ότι έχει περάσει ο καιρός για την Ευρώπη ώστε να φροντίσει τον δικό της κήπο. Ακόμη και σταθεροί υπερασπιστές του ΝΑΤΟ εκφράζουν αμφιβολίες για το μέλλον του. Κάποιοι [4] ανησυχούν ότι η αυξανόμενη αμερικανική ενασχόληση με την Ανατολική Ασία θα παρασύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες μακριά από την ατλαντική αποστολή τους και θα δημιουργήσει διατλαντικές εντάσεις για το πώς να αντιμετωπιστεί η άνοδος της Κίνας. Άλλοι [5] φοβούνται ότι η δημοκρατική διολίσθηση μεταξύ των μελών [6] θέτει σε κίνδυνο την βασισμένη σε αξίες αλληλεγγύη της συμμαχίας. Οι κοντινοί παρατηρητές του ΝΑΤΟ [7] εκφράζουν την ανησυχία τους για το γεγονός ότι οι προσπάθειες της ΕΕ για μια βαθύτερη ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής θα μπορούσαν τελικά να αποδυναμώσουν [8] τον ατλαντικό δεσμό. Και η συζήτηση μαίνεται και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού ως προς το κατά πόσον η διεύρυνση του ΝΑΤΟ έχει ενισχύσει ή έχει διαβρώσει την ευρωπαϊκή σταθερότητα και εάν θα συνεχίσει να επεκτείνεται παρά το κόστος στις σχέσεις της Δύσης με την Ρωσία.

Εκτός τούτων -και παραδόξως- οι εξευτελιστικές επιθέσεις του Trump στην συμμαχία ενισχύουν το ΝΑΤΟ. Οι υπερασπιστές της συμμαχίας βγαίνουν στο φως, ειδικά στο Κογκρέσο των ΗΠΑ. Οι τακτικές δημηγορίες του Trump στους συμμάχους για τις ανεπαρκείς αμυντικές δαπάνες τους, αποδίδουν: Οι Ευρωπαίοι επενδύουν τελικά περισσότερο στους στρατούς τους, καθιστώντας το μόνο πιο πιθανό ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα κολλήσουν στην Ευρώπη ως εταίρο από επιλογή. Και ο σκεπτικισμός του Trump προς την επέκταση του ΝΑΤΟ θα μπορούσε να βοηθήσει στην επίλυση της συνεχιζόμενης διαμάχης για την διεύρυνση, οδηγώντας τους συμμάχους στο λογικό συμπέρασμα ότι είναι καιρός η συμμαχία να αρχίσει να κλείνει την ανοιχτή πόρτα της.

ΜΙΑ ΠΟΛΥΤΙΜΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ

Το ΝΑΤΟ εισέρχεται στην όγδοη δεκαετία του σε πολύ καλή υγεία, διότι επιτυγχάνει με αξιοθαύμαστο τρόπο την προώθηση των κοινών συμφερόντων των μελών του. Η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία έχει επαναφέρει στο προσκήνιο την παραδοσιακή αποστολή του ΝΑΤΟ για εδαφική άμυνα. Στην σύνοδο κορυφής του 2016, το ΝΑΤΟ έλαβε το συνετό βήμα να αναπτύξει ετοιμοπόλεμα τάγματα στην Εσθονία, την Λετονία, την Λιθουανία και την Πολωνία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αύξησαν την παρουσία της στην ανατολική πλευρά, και η κυβέρνηση Trump συμφώνησε να αυξήσει τις δαπάνες για την ευρωπαϊκή άμυνα και να αναπτύξει επιπλέον αμερικανικά στρατεύματα στην ήπειρο. Στην σύνοδο κορυφής του 2018, το ΝΑΤΟ ίδρυσε δύο νέες διοικήσεις για να ενισχύσει την ασφάλεια των θαλάσσιων συνδέσεων μεταξύ της Βόρειας Αμερικής και της Ευρώπης και να βελτιώσει την κινητικότητα των δυνάμεων μέσα στην Ευρώπη.

Το ΝΑΤΟ βοήθησε στον τερματισμό της εθνοτικής σύγκρουσης στα Βαλκάνια την δεκαετία του 1990 και από τότε διατηρεί στρατεύματα για να περιφρουρήσει την ειρήνη. Παρά τις δυσκολίες και τους κινδύνους της αποστολής στο Αφγανιστάν, από το 2003 το ΝΑΤΟ έχει παραμείνει στην πορεία του, τηρώντας την πρώτη και μόνη επίκληση του άρθρου 5 –την δέσμευση για συλλογική άμυνα- που ακολούθησε τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Η συμμαχία συνέβαλε σημαντικά στην εκστρατεία εναντίον του Ισλαμικού Κράτους (ή ISIS), παρέχοντας αεροσκάφη επιτήρησης και συμβάλλοντας στην εκπαίδευση ιρακινών δυνάμεων. Το ΝΑΤΟ έχει αναπτύξει πλοία στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο για να βοηθήσει στην παροχή θαλάσσιας ασφάλειας και να αντιμετωπίσει τη μεταναστευτική κρίση.

Εκτός από αυτές τις αποστολές, το ΝΑΤΟ εργάζεται συνεχώς για να αναπτύξει ικανότητες μεταξύ των πολλών εταίρων του. Η Σύμπραξη για την Ειρήνη (Partnership for Peace) προσφέρει εκπαίδευση και ασκήσεις σε μη μέλη της ευρωατλαντικής συμμαχίας. Μέσω του Μεσογειακού Διαλόγου (Mediterranean Dialogue) και της Πρωτοβουλίας Συνεργασίας της Κωνσταντινούπολης (Istanbul Cooperation Initiative), το ΝΑΤΟ συμβουλεύει πολλές χώρες στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένων της Αιγύπτου, του Ισραήλ, του Μαρόκου, του Κουβέιτ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Το ΝΑΤΟ έχει συμφωνίες συνεργασίας με τους παγκόσμιους εταίρους του, οι οποίοι περιλαμβάνουν την Αυστραλία, την Ιαπωνία, την Κορέα και το Πακιστάν. Η συμμαχία έχει ήδη ανοίξει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αριστείας για την Αντιμετώπιση Υβριδικών Απειλών (European Centre of Excellence for Countering Hybrid Threats) και βρίσκεται στη μέση της δημιουργίας ενός νέου Κέντρου Επιχειρήσεων Κυβερνοχώρου (Cyberspace Operations Centre).

ΓΙΑΤΙ Ο ΤΡΑΜΠ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΑΤΟ