Μπορεί το Change UK να σπάσει το βρετανικό δικομματικό σύστημα;

Η ιδέα ότι η υποστήριξη της συμμετοχής στην ΕΕ και η υιοθέτηση μιας αόριστης δέσμης κοινωνικά φιλελεύθερων αξιών είναι αντι-συστημική, θα είχε φανεί τρελή πριν από λίγα χρόνια. Και το ότι έντεκα βουλευτές ενώνονται στο Westminster είναι μια μη πιθανή ομάδα κατεδάφισης του πολιτικού συστήματος. Αλλά το Change UK προέκυψε σε μια εποχή που έξι εκατομμύρια Βρετανοί ψηφοφόροι υπέγραψαν ένα αίτημα που ζητούσε να ακυρωθεί το Brexit. Η μεγαλύτερη πολιτική διαδήλωση του Ηνωμένου Βασιλείου μέσα σε περίπου δύο δεκαετίες πραγματοποιήθηκε στους δρόμους του Λονδίνου τον περασμένο μήνα, για να υποστηρίξει ένα ακόμα δημοψήφισμα για την ΕΕ.

Ακόμα, αν σκάψει κάποιος λίγο βαθύτερα και θα προκύψουν αντιφάσεις. Οι κύριες αξίες του Change UK βασίζονται στην υπεράσπιση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και στην απόρριψη της δημοψηφισματικής, λαϊκιστικής πολιτικής. Ωστόσο, η ομάδα αντλεί την πολιτική της ενέργεια από την καμπάνια People’s Vote [«Η ψήφος του λαού»] για ένα δεύτερο δημοψήφισμα για την ΕΕ. Το κόμμα απορρίπτει δημοσίως οποιαδήποτε συμμαχία με τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες (Liberal Democrats, Lib Dems), τους οποίους βλέπουν ως μέρος ενός ντροπιαστικού πολιτικού συστήματος. Όμως, το Change UK θα πρέπει να συνεργαστεί με τους Lib Dems εάν πρόκειται να επιβιώσει˙ αν κάνει αλλιώς, αυτό θα σήμαινε το μοίρασμα των ψήφων που υπάρχουν στο πολιτικό κέντρο. Και το πολιτικό σκεπτικό του Change UK για την αποφυγή των Φιλελεύθερων Δημοκρατών –τα καταβυθισμένα ποσοστά τους στις δημοσκοπήσεις μετά από την θητεία τους στην κυβέρνηση συνασπισμού με τους Συντηρητικούς- είναι δύσκολο να ταιριάξει με τις απόψεις ορισμένων μελών του Change UK όπως η Anna Soubry, η εκπρόσωπος του κόμματος για το Brexit, η οποία πιστεύει ότι ο συνασπισμός έκανε «μια θαυμάσια δουλειά».

Το Change UK έχει δίκιο για το ότι μερικοί Βρετανοί πιστεύουν ότι τα υπάρχοντα κόμματα δεν τους υπηρετούν. Αυτοί οι άνθρωποι, ωστόσο, δεν φαίνεται να ψηφίζουν υπέρ του Change UK. Όπως φανερώνει ο [ειδικευμένος στον χειρισμό στοιχείων] δημοσιογράφος Matthew Smith [5], τα θέματα στα οποία πολλοί άνθρωποι αισθάνονται ότι δεν εκπροσωπούνται από τα πολιτικά κόμματα δύσκολα είναι εκείνα που υπάγονται σε μια κοινωνικά φιλελεύθερη σταυροφορία. Είναι δύσκολο να δούμε το σημερινό μάτσο ανταρτών να προωθεί ένα σκληρότερο σύστημα δικαιοσύνης, για παράδειγμα, ή αυστηρότερους περιορισμούς στη μετανάστευση. Ίσως ειρωνικά, οι ψηφοφόροι του «εκτός» [6] είναι αυτοί που φαίνονται πιο πιθανό να αισθάνονται μη εκπροσωπούμενοι. Αυτό θα μπορούσε να παρουσιάσει μια ευκαιρία μετά το Brexit για κάποιον, αλλά όχι για το Change UK.

Έτσι, η νέα ομάδα θα πρέπει να κλέψει ψήφους από άλλα κόμματα. Αλλά τι σημαίνει ο κεντρισμός, και ποιούς ψηφοφόρους θα προσελκύσει περισσότερο; Η πολιτική επιστήμων Paula Surridge, χρησιμοποιώντας δεδομένα από την Βρετανική Εκλογική Μελέτη, δημιούργησε τρεις κατηγορίες ψηφοφόρων για οικονομικά ζητήματα (αριστεροί, κεντρώοι και δεξιοί) και τρεις για τα κοινωνικά (φιλελεύθεροι, κεντρώοι και αυταρχικοί).

Τα στοιχεία της Surridge δείχνουν ότι εάν το εκλογικό σώμα αποτελείτο μόνο από τους ψηφοφόρους στο οικονομικό κέντρο, οι συντηρητικοί θα είχαν νικήσει εύκολα το 2017. Η Μέι κέρδισε το 60% εκείνων που χαρακτηρίζουν τον εαυτό τους τόσο κοινωνικά όσο και οικονομικά κεντρώους, και το 50% των κοινωνικά φιλελευθέρων που είναι επίσης οικονομικά κεντρώοι (οι Εργατικοί πήραν το 31%). Επομένως, ένα κόμμα το οποίο τοποθετεί τον εαυτό του στο οικονομικό κέντρο ανταγωνίζεται σε μεγάλο βαθμό τους ψηφοφόρους των Tory [δηλαδή των Συντηρητικών].

Η μεγαλύτερη υποστήριξη για την Ανεξάρτητη Ομάδα, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις της YouGov και της Survation (που πραγματοποιήθηκαν πριν από την δημιουργία του Change UK), μπορούσε να βρεθεί στο Λονδίνο και τη Νότια Αγγλία, όπου υπάρχουν αρκετές έδρες σε εύπορες περιοχές που ψήφισαν «εντός» (Remain) με υψηλότερα ποσοστά από τον μέσο όρο. Οι περισσότερες από αυτές τις έδρες καταλαμβάνονται από Συντηρητικούς βουλευτές. Οι άλλοι τόποι στους οποίους μπορεί να προχωρήσει ένας αναδυόμενος κεντρώος φιλελευθερισμός θα πρέπει επίσης να δώσουν στους Συντηρητικούς λόγους να ανησυχούν. Από τις 16 εκλογικές περιφέρειες στην Αγγλία και την Ουαλία που οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες έχουν ανάγκη να πάρουν μόνο μια μεταβολή 5%, οι 13 καταλαμβάνονται από Συντηρητικούς βουλευτές. Αν οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες και το Change UK εισέρχονταν σε κάποιο είδος εκλογικής συμφωνίας, οι έδρες αυτές θα μπορούσαν να είναι ευάλωτες. Οι προβλέψεις κάνουν λόγο για ένα ακόμη ουσιαστικό αδιέξοδο μεταξύ των Συντηρητικών και των Εργατικών σε γενικές εκλογές. Ακόμα και χωρίς άλλες έδρες να αλλάζουν τα χέρια, αν οι Συντηρητικοί έχαναν δώδεκα έδρες προς το Change UK, η νικητήρια θέση τους θα μπορούσε να μετατραπεί σε θέση ήττας.

Ωστόσο, η αλληλεπίδραση μεταξύ του Change UK και του Εργατικού Κόμματος είναι πιθανόν να αποδειχθεί πιο σημαντική. Τις ημέρες που ακολούθησαν την δημιουργία του νέου κόμματος, το Εργατικό Κόμμα εμφανίστηκε συναισθηματικά τσιμπημένο. Για να αποφύγει περαιτέρω αποστασίες, μετατοπίστηκε προς την ρητή υποστήριξη ενός δεύτερου δημοψηφίσματος για το Brexit (αν και οι ηγέτες του Εργατικού Κόμματος πρόσθεσαν προϋποθέσεις). Αυτή η μετατόπιση θα μπορούσε να αποδειχθεί ο μεγαλύτερος αντίκτυπος του νέου κόμματος.

Το Change UK, λοιπόν, θα μπορούσε να έχει ήδη απελευθερώσει το κεντρί του και να βρίσκεται στην διαδικασία θανάτου. Το σύντομο μέλλον του νέου κόμματος εξαρτάται από το αν ένας απρόθυμος Κόρμπιν, σταθμίζοντας την ισορροπία του ρίσκου, πάρει το οδυνηρό πολιτικό αντίδοτο και μετατρέψει τους Εργατικούς σε κόμμα υπέρ του «εντός». Η μακροπρόθεσμη επιτυχία του κόμματος εξαρτάται από μια πιο θεμελιώδη επανεξισορρόπηση της βρετανικής πολιτικής, στην οποία το ρήγμα που δημιούργησε το δημοψήφισμα θα γίνει μόνιμο. Αν η βρετανική πολιτική καταλήξει πραγματικά ως μια μάχη για τις κοινωνικές αξίες, αυτή η ομάδα των κοινωνικά φιλελευθέρων δεν θα είναι το μόνο κόμμα που θα είναι έτοιμο για να κερδίσει.