Σώζοντας την βορειοανατολική Συρία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Σώζοντας την βορειοανατολική Συρία

Πώς η Ουάσινγκτον μπορεί να βοηθήσει να συναφθεί μια συμφωνία ανάμεσα στην Τουρκία και τους Κούρδους
Περίληψη: 

Η επιστροφή της Τουρκίας πίσω στο υπό την ηγεσία των ΗΠΑ περιφερειακό μπλοκ, ένα μπλοκ που θα αντιμετώπιζε τις τουρκικές ανησυχίες ασφαλείας σχετικά με τις συριακές κουρδικές δυνάμεις ενώ θα παρείχε ταυτόχρονα οικονομικά κίνητρα για συνεργασία, θα έπληττε σημαντικά τα ιρανικά και ρωσικά σχέδια στην Συρία και την ευρύτερη Μέση Ανατολή.

Η MERVE TAHIROGLU είναι ερευνητική αναλύτρια στο Foundation for Defense of Democracies.
Ο ANDREW GABEL είναι ερευνητικός αναλυτής στο Foundation for Defense of Democracies.

Τον περασμένο μήνα, μαχητές των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF), μια συριακή εθνοφρουρά 60.000 ατόμων η οποία ήταν ο πρωταρχικός εταίρος της Ουάσιγκτον στην υπό την ηγεσία των ΗΠΑ εκστρατεία εναντίον του Ισλαμικού Κράτους (ISIS), κατέλαβε την συριακή πόλη Baghouz, το τελευταίο οχυρό του ISIS. Παρά το γεγονός ότι το ISIS δεν έχει εξαλειφθεί πλήρως ως οργανισμός, η Baghouz σηματοδότησε την τελική εδαφική ήττα του, ο οποίος στο αποκορύφωμά του το 2014 ήλεγχε σχεδόν 40.000 τετραγωνικά μίλια στο Ιράκ και την Συρία.

15042019-1.jpg

Μαχητές των SDF κοντά στην Baghouz, στην ανατολική Συρία, τον Μάρτιο του 2019. RODI SAID / REUTERS
-----------------------------------------------------------

Ωστόσο, η εδαφική ήττα του ISIS δεν είναι το τέλος της αποστολής των ΗΠΑ στην Συρία, όπου σήμερα περίπου 2.000 Αμερικανοί στρατιώτες βοηθούν τις SDF να διαχειρίζονται και να ελέγχουν το βορειοανατολικό ένα τρίτο της χώρας [2]. Αν και ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, ανακοίνωσε τον Δεκέμβριο του 2018 ότι θα αποσύρει όλες τις αμερικανικές δυνάμεις από την Συρία, έκτοτε έχει αντιστρέψει εν μέρει την πορεία του -τον Μάρτιο, ο Trump επιβεβαίωσε [3] ότι «είναι 100%» υπέρ του να αφήσει μια υπολειμματική παρουσία 400 Αμερικανών στρατιωτικών στην Συρία.

Το ερώτημα τώρα είναι το πώς η Ουάσινγκτον μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτή την υπολειμματική παρουσία για να εξασφαλίσει τα μακροπρόθεσμα συμφέροντά της στην χώρα: Την αντιστάθμιση της ιρανικής επιρροής, την αποτροπή της επανάκαμψης του ISIS, της απομόνωσης του καθεστώτος του Σύρου προέδρου Bashar al-Assad και της προστασίας του λαού της βορειοανατολικής Συρίας από περαιτέρω σφαγή. Η επίτευξη των στόχων αυτών θα απαιτήσει από τις Ηνωμένες Πολιτείες να χρησιμοποιήσουν την παρουσία των στρατευμάτων τους για να εμποδίσουν το καθεστώς της Συρίας να επιχειρήσει να ανακαταλάβει τα βορειοανατολικά της χώρας με ιρανική και ρωσική βοήθεια. Ταυτόχρονα, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να αναμορφώσουν τις SDF σε μια δύναμη ικανή να προσφέρει μακροπρόθεσμη σταθερότητα επί του πεδίου.

Ένα σημαντικό εμπόδιο για την ακεραιότητα της βορειοανατολικής Συρίας, ωστόσο, είναι η Τουρκία. Η Άγκυρα αντιλαμβάνεται μια σοβαρή απειλή από τις Μονάδες Λαϊκής Προστασίας (YPG), τη συρο-κουρδική πολιτοφυλακή που κυριαρχεί στις SDF. Οι YPG είναι η συριακή πτέρυγα του Κόμματος Εργατών του Κουρδιστάν (PKK), μια χαρακτηρισμένη ως τρομοκρατική ομάδα που διεξάγει αντάρτικο κατά της Τουρκίας για περισσότερα από 30 χρόνια. Η Άγκυρα επιδιώκει να δημιουργήσει μια «ασφαλή ζώνη» [4] που εκτείνεται περίπου 20 μίλια βαθιά στις κατεχόμενες από τις SDF περιοχές της βορειοανατολικής Συρίας, από την οποία θα εκδιωχθούν οι YPG. Ο φόβος μιας τουρκικής εισβολής, με την σειρά του, ωθεί τις YPG να επιδιώξουν μια ανεξάρτητη διευθέτηση [5] με τον Assad -ένα αποτέλεσμα που θα επέστρεφε την βορειοανατολική Συρία στο καθεστώς και, κατ’ επέκταση, θα προσκαλούσε το Ιράν και την Ρωσία.

Για να κρατήσουν την βορειοανατολική Συρία στα χέρια των εταίρων τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να βρουν μια ρύθμιση που να ταιριάζει στην Τουρκία. Η αναμόρφωση των SDF ώστε να είναι λιγότερο απειλητικές για την Άγκυρα θα ήταν μια αρχή. Ωστόσο, δεδομένης της αποτυχίας των προηγούμενων προσπαθειών των ΗΠΑ να επιτύχουν συμφωνία μεταξύ της Τουρκίας και των YPG, η Ουάσινγκτον θα πρέπει επίσης να προσπαθήσει να διαρθρώσει τα οικονομικά κίνητρα των μερών κατά τρόπο που να ευνοεί την συνεργασία. Χρησιμοποιώντας την αμερικανική βοήθεια και τις επενδύσεις για την προώθηση της οικονομικής ολοκλήρωσης της Τουρκίας και της βορειοανατολικής Συρίας, για παράδειγμα, η Ουάσινγκτον μπορεί να προωθήσει την βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των Τούρκων και των Σύρων Κούρδων. Και με το να συνδυάσουν αυτές τις προσπάθειες με περιεκτικές κυρώσεις κατά του καθεστώτος Assad, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να αποδυναμώσουν την Δαμασκό και να αυξήσουν την δική τους μόχλευση στην διαπραγμάτευση ενός ευνοϊκού αποτελέσματος για τον εμφύλιο πόλεμο στην Συρία.

ΕΚΔΗΜΟΚΡΑΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ SDF

Η Συρία βρίσκεται σήμερα σε κατάσταση de-facto διχοτόμησης, με τις SDF να ελέγχουν σχεδόν όλη την βορειοανατολική χώρα. Αυτή η περιοχή -περίπου το ένα τρίτο της χώρας- περιέχει πάνω από το 90% [6] των εναπομενόντων αποθεμάτων πετρελαίου της Συρίας και ένα σημαντικό τμήμα [7] της βιώσιμης γεωργικής γης.

Το να παραμείνει η βορειοανατολική Συρία στα χέρια των SDF είναι ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση της διατήρησης της ήττας του ISIS και για την αποτροπή της επέκτασης του Ιράν. Η δύναμη των ΗΠΑ στην Συρία, επισήμως περίπου 2.000 στρατιώτες [8], προστατεύει σήμερα την ζώνη που κατέχεται από τις SDF. Οι αμερικανικές δυνάμεις εκπαιδεύουν τους μαχητές των SDF, συντονίζουν τα αεροπορικά χτυπήματα του συνασπισμού, και αποτρέπουν [9] τις εχθρικές επιθέσεις από άλλες περιφερειακές δυνάμεις. Αν και η αμερικανική στρατιωτική παρουσία πρόκειται να μειωθεί κατά την διάρκεια του επόμενου έτους, η εναπομένουσα δύναμη των 400 στρατιωτικών -συμπεριλαμβανομένων των 200 που πρόκειται να παραμείνουν [10] στην ζωτική πόλη al-Tanf στην δυτική Συρία- θα πρέπει να είναι αρκετή για να συνεχίσει αυτές τις βασικές αποστολές.