Τι έρχεται στην συνέχεια για την επανάσταση του Σουδάν | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Τι έρχεται στην συνέχεια για την επανάσταση του Σουδάν

Πώς ξεκίνησε -και πώς να αποτραπεί από το να γίνει βίαιη

Η λαϊκή εξέγερση του Σουδάν και η στρατιωτική ανάληψη [της εξουσίας] οδηγήθηκαν από εγχώριες παραμέτρους, αλλά είναι απίθανο ότι οι Σουδανοί θα επιλύσουν την κατάσταση από μόνοι τους. Στο παρελθόν, αντιμετωπίζοντας τέτοια μπερδεμένα προβλήματα όπως ο μακρόχρονος εμφύλιος πόλεμος στον νότο, οι Σουδανοί είχαν βασιστεί σε εξωτερικούς διαμεσολαβητές για να βρουν μια λύση. Αυτόν τον μήνα, ωστόσο, η αναταραχή στο Χαρτούμ έχει ταιριάξει με την σύγχυση στην περιοχή και την αδράνεια σε διεθνές επίπεδο.

Η Αίγυπτος ήταν η πρώτη που αναγνώρισε το πραξικόπημα, επιβεβαιώνοντας [2] «πλήρη υποστήριξη» για την «λαϊκή βούληση» μέσα σε λίγες ώρες από την ανακοίνωση του Ibn Auf. Για τον Αιγύπτιο πρόεδρο Abdel Fatah el-Sisi, η ανάληψη [της εξουσίας] ήταν ένα αντίγραφο του δικού του πραξικοπήματος το 2013, και ήταν πεπεισμένος ότι μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία του Ibn Auf -που εκπαιδεύτηκε στην Αιγυπτιακή στρατιωτική ακαδημία συγχρόνως με τον Sisi- θα υιοθετούσε μια φιλο-αιγυπτιακή γραμμή σε βασικά ζητήματα, όπως το να κρατηθεί η Μουσουλμανική Αδελφότητα υπό έλεγχο. Ο Sisi ανησυχεί επίσης για το γεγονός ότι οι Σουδανοί προμήθευαν ισλαμικές παρατάξεις στην Λιβύη και έχουν κάνει μια συμφωνία που επιτρέπει στην Τουρκία να χτίσει μια ναυτική βάση στο λιμάνι της Ερυθράς Θάλασσας, Suakin.

Η Σαουδική Αραβία, εν τω μεταξύ, περίμενε [3] μέχρι τις 13 Απριλίου για να εκφράσει την υποστήριξή της στο μεταβατικό στρατιωτικό συμβούλιο και να υποσχεθεί βοήθεια -φάρμακα, τρόφιμα και καύσιμα. Αυτό που θέλει η Σαουδική Αραβία θα έχει σημασία. Ο Burhan διέταξε σουδανέζικα στρατεύματα στην Υεμένη να υποστηρίξουν τις δυνάμεις της Σαουδικής Αραβίας και ο αναπληρωτής του, Hemeti, είναι επί του παρόντος επικεφαλής διοικητής των 7.000 στρατιωτών που έχουν αναπτυχθεί εκεί με σαουδική μισθοδοσία. Τα ΗΑΕ υποσχέθηκαν επίσης [5] βοήθεια μετά το πραξικόπημα. Ο Gosh ήταν ο ευνοούμενος Σουδανός συνομιλητής των ΗΑΕ, αλλά ακόμα και μετά την αποχώρησή του, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι απογοήτευσε τους Σαουδάραβες είτε στην διπλωματία είτε στην βοήθεια. Και για τις δύο χώρες -όπως και για την Αίγυπτο- είναι σημαντικό το Σουδάν να μην πέσει στα χέρια της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και να παραμείνει πιστό μέλος της συμμαχίας ασφάλειας ενάντια στο Ιράν.

Οι αντιπαλότητες του αραβικού κόσμου δεν κατευθύνουν το ξεδίπλωμα του σουδανέζικου δράματος. Αλλά αυτά τα περιφερειακά παιχνίδια ισχύος θα μπορούσαν σύντομα να αναπτυχθούν μέσα στη σουδανική πολιτική, με κάθε κράτος να υποστηρίζει τον αγαπημένο του πελάτη με χρήματα και, ίσως, ακόμη και όπλα. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα μπορούσε να έχει τα ίδια καταστροφικά αποτελέσματα στο Σουδάν [με εκείνα] που είχε στην Λιβύη και την Υεμένη.

Η «τρόικα» των χωρών που υποστήριξαν τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Βορρά και Νότου στο Σουδάν πριν από 15 χρόνια -η Νορβηγία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες- έμεινε εμφανώς απούσα κατά τις διαδηλώσεις και το πραξικόπημα. Υπό την πρώτη διοίκηση του Ομπάμα και στην συνέχεια υπό την διοίκηση του Trump, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν κινηθεί [6] από την κραυγαλέα υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Σουδάν, στην διακριτική συνεργασία με τον Bashir σε θέματα όπως η αντιτρομοκρατία και η υποστήριξη της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΑΕ. Ο Gosh έχει υπηρετήσει ως ένας αξιόλογος συνεργάτης της CIA˙ πριν από το πραξικόπημα, η Ουάσιγκτον ήταν ακόμη έτοιμη και [7] να μιλήσει μαζί του για τις φιλοδοξίες του να αναλάβει την εξουσία.

Πέρυσι, ο Bashir και ο Gosh έβαλαν την εμπειρία τους στην υπηρεσία της κατάρτισης μιας ειρηνευτικής συμφωνίας για το Νότιο Σουδάν, η οποία τους απέδωσε πίστωση στο αμερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών. Οι Αμερικανοί διπλωμάτες φοβούνται ότι η λεπτή διαπραγμάτευση για να φέρουν κοντά τον πρόεδρο του Νότιου Σουδάν, Salva Kiir, τον κύριο αντίπαλό του, Riek Machar, και ένα πλήθος άλλων, θα μπορούσε να εκτροχιαστεί χωρίς την πονηριά και την καθοδήγηση του Χαρτούμ. Ένα σύμβολο αυτής της σύνδεσης είναι ο Tut Gatluak, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Kiir. Ο Gatluak, ένα ορφανό από το Νότιο Σουδάν, υιοθετήθηκε από έναν άτεκνο Σουδανό ταξίαρχο, τον Omar al Bashir, κατά τον εμφύλιο πόλεμο. Την περασμένη εβδομάδα ο Gatluak κατηύθυνε την αντιπροσωπεία του Νοτίου Σουδάν να συγχαρεί τη νέα χούντα στο Χαρτούμ, την ίδια μέρα που ο θετός πατέρας του μεταφέρθηκε στην κεντρική φυλακή.

Ακόμη και όταν οι διαμαρτυρίες κλιμακώθηκαν, η Δυτική πολιτική φάνηκε να υποθέτει ότι ο Μπασίρ θα επιβίωνε ή θα εμφανιζόταν ένα διάδοχο καθεστώς που θα διατηρούσε τις πολιτικές του. Μόλις τρεις ημέρες μετά την πτώση του Μπασίρ, η τρόικα εξέδωσε μια ήπια έκκληση [8] για «μια ομαλή μετάβαση στην πολιτική διακυβέρνηση».

Η Αφρικανική Ένωση (ΑΕ) έχει υιοθετήσει μια ισχυρή στάση -αλλά προβληματική. Σύμφωνα με τους κανόνες της ΑΕ, τα στρατιωτικά πραξικοπήματα απαγορεύονται ως «αντισυνταγματικές αλλαγές στην κυβέρνηση» και η εν λόγω χώρα πρέπει να αποβληθεί μέχρι να αποκατασταθεί ο συνταγματικός κανόνας ή να εδραιωθεί η δημοκρατία. Το πρόβλημα είναι ότι ο Sisi σήμερα διευθύνει την ΑΕ -και εξέφρασε την ικανοποίησή του για το πραξικόπημα.

Εντούτοις, η ΑΕ ίσως βρήκε έναν λειτουργικό συμβιβασμό. Στις 15 Απριλίου, το Συμβούλιο Ειρήνης και Ασφάλειας της ΑΕ καταδίκασε [9] το πραξικόπημα, αλλά έδωσε στον σουδανικό στρατό 15 ημέρες να παραδώσει [την εξουσία] σε πολιτική κυβέρνηση ή να αντιμετωπίσει αποβολή. Αυτή η ερμηνεία των κανόνων -που αναπτύχθηκαν αρχικά για τη Μπουρκίνα Φάσο το 2014, όταν οι μαζικές διαδηλώσεις οδήγησαν στην κατάρρευση ενός μακρόχρονου κυβερνήτη- επιτρέπει [10] στην ΑΕ να δώσει ένα περιθώριο ώστε να αναδυθεί η δημοκρατία.