Οι θρησκευτικές εντάσεις πίσω από τις επιθέσεις στην Σρι Λάνκα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι θρησκευτικές εντάσεις πίσω από τις επιθέσεις στην Σρι Λάνκα

Πώς ο σεχταρισμός μπορεί να ξεφύγει από τον έλεγχο

Η σειρά βομβιστικών επιθέσεων αυτοκτονίας σε χριστιανικές εκκλησίες και ξενοδοχεία στην πρωτεύουσα της Σρι Λάνκα, Κολόμπο, την Κυριακή του Πάσχα, απείλησε να διαλύσει τον πολύπλοκο εθνοθρησκευτικό ιστό της χώρας. Η κυβέρνηση έχει κατηγορήσει για τις επιθέσεις δύο σκοτεινές ισλαμιστικές ομάδες που ονομάζονται Jammiyathul Millathu Ibrahim και National Thawheed Jamaat (NTJ). Φαίνεται ότι η τελευταία έχει συνδέσμους με τζιχαντιστές έξω από την Σρι Λάνκα, συμπεριλαμβανομένων με το Ισλαμικό Κράτος ή ISIS. Εάν η αναφορά αυτή επιβεβαιωθεί, οι επιθέσεις είναι πιθανό να προκαλέσουν εντάσεις μεταξύ της βουδιστικής πλειοψηφίας και της μουσουλμανικής μειονότητας της χώρας και να προωθήσουν επίσης τον σεχταρισμό στην ευρύτερη περιοχή.

ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΒΙΑΣ

Η Σρι Λάνκα δεν είναι ξένη προς την τρομοκρατία, αφού έζησε έναν εμφύλιο πόλεμο σχεδόν τριών δεκαετιών που έβαλε την Sinhalese πλειοψηφία εναντίον των μειονοτικών αυτονομιστικών οργανώσεων των Ταμίλ, κυρίως των Απελευθερωτικών Τίγρεων των Ταμίλ Εελάμ (Liberation Tigers of Tamil Eelam, LTTE). Κατά την διάρκεια του πολέμου, οι LTTE πραγματοποίησαν δεκάδες επιθέσεις αυτοκτονίας. Αλλά η σφαγή του περασμένου Σαββατοκύριακου ήταν πρωτοφανής. Οι βόμβες σκότωσαν πάνω από 300 άτομα και τραυμάτισαν τουλάχιστον επιπλέον 500.

25042019-1.jpg

Αστυνομικοί στην εκκλησία του Αγίου Σεβαστιανού, στη Negombo, στην Sri Lanka, την ημέρα του Καθολικού Πάσχα, το 2019. ATHIT PERAWONGMETHA / REUTERS
-------------------------------------------------------------------

Η μουσουλμανική κοινότητα της Σρι Λάνκα είναι προσδεδεμένη επί μακρόν στις επηρεασμένες από τον Ουαχαμπιτισμό αυστηρές πρακτικές που προτείνει η NTJ. Αλλά εκτός από το μπει τις ειδήσεις πέρυσι για την βεβήλωση κάποιων αγαλμάτων του Βούδα, η NTJ δεν ήταν καθόλου γνωστή στους μη Μουσουλμάνους στην Σρι Λάνκα μέχρι αυτή την εβδομάδα. Τώρα, όμως, η ομάδα κατέλαβε την κεντρική σκηνή σε ένα μακρόχρονο εθνο-θρησκευτικό δράμα. Ξεκινώντας από το 2012, εξτρεμιστικές βουδιστικές ομάδες, ενθουσιασμένες από την ήττα των LTTE στον εμφύλιο πόλεμο, άρχισαν να στοχεύουν τους Μουσουλμάνους, παρόλο που οι περισσότεροι Μουσουλμάνοι υποστήριζαν το κράτος εναντίον της απόσχισης των Ταμίλ. Σύμφωνα με προκαταρκτικές εκθέσεις, φαίνεται ότι η αντι-μουσουλμανική βία μπορεί να έχει επηρεάσει ορισμένους από τους επιτιθέμενους του τελευταίου Σαββατοκύριακου για να ενταχθούν στην NTJ. Αν είναι έτσι, αυτό δείχνει ένα δίδαγμα που δεν προκαλεί έκπληξη: Η περαιτέρω βία κατά της μουσουλμανικής κοινότητας της Σρι Λάνκα μόνο θα ριζοσπαστικοποιήσει τους άλλους.

Η Σρι Λάνκα λειτουργεί από καιρό ως μια εθνοκρατία που κυριαρχείται από τους Sinhalese Βουδιστές, οι οποίοι αποτελούν το 70% του πληθυσμού. Αυτό ήταν το κύριο κίνητρο για την αυτονομιστική εκστρατεία των Ταμίλ. Με τη μετάβαση στην στόχευση Μουσουλμάνων, οι οποίοι αποτελούν λιγότερο από το 10% του πληθυσμού, οι Βουδιστές εξτρεμιστές επιδίωξαν να ανοίξουν ένα νέο εθνοθρησκευτικό ρήγμα και στην συνέχεια να το εκμεταλλευτούν. Τα στερεότυπα των Μουσουλμάνων -για παράδειγμα, η ιδέα ότι οι έμποροι καλύπτουν τους μη μουσουλμάνους και ότι η μουσουλμανική κοινότητα είναι πιο πιστή στις κυρίως ισλαμικές χώρες, όπως το Πακιστάν και η Σαουδική Αραβία- σε συνδυασμό με τον σχετικά απομονωτικό χαρακτήρα της μουσουλμανικής κοινότητας έχουν κάνει την ισλαμοφοβία τους ακόμη πιο αποτελεσματική.

Οι Μουσουλμάνοι αντέδρασαν στις προσπάθειες για περιθωριοποίησή τους. Οι μουσουλμανικές ελίτ εργάστηκαν επιμελώς για να διασφαλίσουν ότι οι νέοι δεν θα αντιδρούν βίαια στην ανθίζουσα αντι-μουσουλμανική πολιτική προπαγάνδα, και ορισμένοι Μουσουλμάνοι διαδήλωσαν ενάντια στον ισλαμικό εξτρεμισμό μέσα στις κοινότητές τους και παρείχαν στο κράτος πληροφορίες για τους εξτρεμιστές. Οι επιθέσεις της NTJ θα θολώσουν αυτές τις προσπάθειες και θα δώσουν στους εθνικιστές Βουδιστές την τροφή για την αντι-μουσουλμανική ατζέντα τους. Τα περισσότερα από τα θύματα ήταν Sinhalese και Χριστιανοί Ταμίλ, κάτι που μπορεί να οδηγήσει στην δημιουργία ενός ευρύτερου αντι-μουσουλμανικού συνασπισμού. Αυτό θα μπορούσε να βυθίσει την χώρα στην εθνο-θρησκευτική κρίση και πάλι.

Ακόμη και αν η Σρι Λάνκα αποφύγει αυτό το τρομερό σενάριο, η χώρα βρίσκεται σε μια περίοδο πολιτικής αστάθειας. Πριν από μερικές εβδομάδες, οι ινδικές υπηρεσίες πληροφοριών, οι οποίες παρακολουθούν στενά τους ισλαμιστές στην περιοχή, προειδοποίησαν τους ομολόγους τους από την Σρι Λάνκα για επικείμενες επιθέσεις. Ωστόσο, η κακή σχέση μεταξύ του προέδρου της Σρι Λάνκα, Maithripala Sirisena, και του πρωθυπουργού, Ranil Wickremesinghe, (που προέρχεται εν μέρει από την αποτυχημένη προσπάθεια του Sirisena να απολύσει τον Wickremesinghe στα τέλη του περασμένου έτους) οδήγησε τον πρόεδρο να αποκλείσει τον πρωθυπουργό από τις συνεδριάσεις του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας. Ως αποτέλεσμα, ο πρωθυπουργός και το υπουργικό συμβούλιο έμειναν χωρίς ενημέρωση για τις προειδοποιήσεις της Ινδίας. Μετά τις επιθέσεις, οι αρχικές εκκλήσεις για ενότητα και ηρεμία γρήγορα ξεπεράστηκαν από υπουργούς συμμάχους του Wickremesinghe που αμφισβήτησαν τις ενέργειες του προέδρου. Οι κατηγορίες και οι αντι-κατηγορίες για την ευθύνη σχετικά με την αξιοθρήνητη αποτυχία της κυβέρνησης να αποτρέψει τους τρομοκράτες ανταλλάσσονται συνεχώς.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Οι εθνοτικές και θρησκευτικές επιπτώσεις από τις επιθέσεις είναι πιθανό να εξαπλωθούν σε ολόκληρη την περιοχή. Η Ινδία, η κυρίαρχη δύναμη της περιοχής, έχει παίξει για πολύ καιρό έναν ρόλο στην εγχώρια πολιτική της Σρι Λάνκα. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, προσπάθησε να τερματίσει τον εμφύλιο πόλεμο με την σύναψη συμφωνίας μεταξύ των LTTE και της κυβέρνησης της Σρι Λάνκα. Ωστόσο, οι LTTE αρνήθηκαν να αφοπλιστούν και οι ινδικές ειρηνευτικές δυνάμεις κατέληξαν να πολεμήσουν την οργάνωση, ακόμη και όταν μια νέα κυβέρνηση της Σρι Λάνκα, φοβούμενη τα σχέδια της Ινδίας, απαίτησε την απόσυρση των ειρηνευτικών δυνάμεων. Η Ινδία κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες τα επόμενα χρόνια για να ξεπεράσει τα κακά συναισθήματα που δημιουργήθηκαν μεταξύ των Sinhalese και των Ταμίλ λόγω της ειρηνευτικής επιχείρησης. Καθ’ όλη την διάρκεια, ο σχεδόν 70 εκατομμυρίων ανθρώπων ινδικός πληθυσμός των Ταμίλ παρακολουθούσε προσεκτικά τις συνθήκες για τους ομοεθνείς τους στην Σρι Λάνκα. Καμία κυβέρνηση στο Νέο Δελχί δεν μπορεί να τις παραβλέψει εξ ολοκλήρου, καθώς αποτελούν μια σημαντική εκλογική δύναμη.

Τώρα, όμως, η πραγματική εστίαση της ινδικής κυβέρνησης θα είναι στα περίπου 200 εκατομμύρια Μουσουλμάνων της Ινδίας. Λίγοι από αυτούς ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα των σειρήνων της παγκόσμιας ισλαμικής τζιχάντ. Αλλά από το 2016, όταν ανέλαβε την εξουσία το πλειοψηφικά Ινδουιστικό κόμμα Bharatiya Janata, μεγάλος αριθμός Ινδών Μουσουλμάνων έχουν επιβαρυνθεί από διακρίσεις στην καθημερινή ζωή. Οι βομβιστικές επιθέσεις στην Σρι Λάνκα είναι πιθανό να χειροτερεύσουν τα πράγματα. Ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, κατά την διάρκεια μιας προεκλογικής εκστρατείας, δεν έχασε χρόνο για να πει στους ψηφοφόρους ότι μόνο το κόμμα του θα μπορούσε να τερματίσει την τρομοκρατία στην περιοχή. Δεδομένου ότι όλοι οι βομβιστές αυτοκτονίας πιστεύεται ότι ήταν Μουσουλμάνοι, το σεχταριστικό μήνυμα του Modi δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί θολό. Η χρήση του φόβου θα μπορούσε να ωθήσει κάποιους προηγουμένως σκεπτικιστές Ινδουιστές ψηφοφόρους να ρίξουν την ψήφο τους στο Bharatiya Janata.

Οι Βουδιστές εθνικιστές Sinhalese έχουν αμφιλεγόμενα αισθήματα ως προς την Ινδία, αλλά μοιράζονται τώρα μια κοινή ισλαμοφοβική ατζέντα με τους Ινδουιστές ζηλωτές της Ινδίας. Εάν ο πρώην πρόεδρος Mahinda Rajapaksa επανέλθει στην εξουσία στις φετινές προεδρικές εκλογές -μια πραγματική πιθανότητα- οι Ινδουιστές εθνικιστές της Ινδίας και οι Βουδιστές εθνικιστές της Σρι Λάνκα θα μπορέσουν να δημιουργήσουν μια κοινή αντι-ισλαμική πλατφόρμα. Σε συνδυασμό με την παρουσία ισλαμιστικών τρομοκρατικών ομάδων στο Πακιστάν, την άνοδο του ισλαμικού ριζοσπαστισμού στο Μπαγκλαντές και την συνεχιζόμενη αναταραχή στο κυρίως μουσουλμανικό Κασμίρ που ελέγχεται από την Ινδία, ένα αντι-ισλαμικό μέτωπο θα διασπούσε περαιτέρω τις κοινοτικές σχέσεις τόσο στην Ινδία όσο και στην Σρι Λάνκα και θα υπέθαλπε τον ισλαμικό ριζοσπαστισμό σε όλη τη Νότια Ασία. Οι βομβιστικές επιθέσεις της Κυριακής του Πάσχα ενδέχεται να διεκδικήσουν ακόμα περισσότερα θύματα

Copyright © 2019 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/sri-lanka/2019-04-24/religious-t...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition